En Güzel Şiirler Türkçe Yazılıyor
Dünyanın aşılamayan şairi Fuzûlî’den bu yana şairlerimiz, duygu ve düşüncelerini en güzel biçimde terennüm etmeye devam ediyor.
Şiir, tarih boyunca insanlığın vazgeçemediği en büyük sanat dallarından biri. Bu sahada en kıymetli, değerli, asırlardır kulaklarda ve gönüllerde yer eden şiirleri biz yazdık. Müslüman Türkler’in büyük şairi Fuzûlî, hâlâ önüne geçilememiş bir şair olarak çıktığı zirvede duruyor, tahtını koruyor. O sanat geleneği, aynı coşku ve heyecanla ülkemizde devam ediyor. Osmanlı’da herkesin imrendiği ve dünyaya örnek olan sanatkârlarımız, değerlerini aynen koruyor. Elbette bu muhteşem şiir hakkında eserler kaleme alınacak ve üstün sanatımızın gücü üzerinde durulacak. Bu alanda yeni yazılmış kitaplar var. Ayrıca daha önce kaleme alınmış iyi eserler de günümüz okuyucularına ulaştırılıyor. Şiirimize çok değer veren Ötüken Neşriyat, Rıza Nur’un yazdığı Türk Şiirbilgi isimli eserini kültürümüze kazandırdı. “Edebiyat Araştırmaları” serisinden çıkan kitap, önemli bir boşluğu dolduruyor. Türk Tarihi adlı eseriyle de tanınan Rıza Nur, çok emek verdiği bu şiir incelemesini, en önemli kitabı saymıştır. Eseri titizlikle yayına hazırlayan Güler Doğan Averbek ve Arzu Atik.
Rıza Nur, Türk Şiirbilgi hakkında şunları söylüyor: “Mühim eserlerimdendir. Müsveddede 1783 sahifedir. Türk şiirinin tarihidir. Şairlerin şiirlerini, şiirlerinin şiir ilmi noktasından tahlilini, şairlerin tercüme-i hâllerini havidir. 1916 tarihinde Kahire’de başlamıştım. Uzun zamanımı yedi. 1929’da Paris’te ikmal ettim. Bu eserde 212 şairin 33. 686 parça şiirinde 938.192 mısra, bunların şiir şekli, vezin, kafiye, imale, lafz sanatı, tenafür vb. ahvali şiir ilmi noktasından tetkik ve tahlil edilmiştir. Yine bu eser için ne kadar aruz üzerine Türkçe eser varsa gördüğüm gibi Arap, Acem, Latin, Fransız şiir bilgilerini dahi tetkik ettim. Bu suretle bu eseri vücuda getirdim. Böyle bir eser henüz bizde yazılmadığı gibi Fransız şiiri için dahi yapılmamıştır.”
Bu ömre mal olan bu çalışma ile hakikaten Türk şiirinin âdeta envanterinin ortaya konulduğunu görüyoruz. Bilhassa şiiri seven, şiirle meşgul olan, şiir yazan ve bu sahada araştırma yapanların her zaman istifade edebileceği kıymetli bir eser olarak önümüzde duruyor.
Edebiyat Ortamı Şiir Yıllığı
Edebiyat yıllıkları önemlidir, zira bir yılın dökümüdür. Sene içinde ortaya konulan edebî ürünler yıllıkla bir araya getirilir, okuyucuya sunulur ve geleceğe emanet edilir. Yıllık çalışmalarını istikrarlı bir şekilde devam ettiren kurumlardan biri de Edebiyat Ortamı dergisidir. Daha önce başlattığı “şiir yıllığı” geleneğini sürdüren dergi, Edebiyat Ortamı Şiir Yıllığı 2021’i yayımladı. Özenle neşre hazırlayan Ali Sali. 413 sayfalık yıllık, zengin bir muhteva ile okurun ve edebiyatseverlerin eline geçti. Yıllığın sunuş yazısı çok iddialı ve anlamlı bir başlıkla yer alıyor: “Dünyanın En Güzel Şiirleri Türkçe Yazılıyor.” Yazımın başlığına çıkardığım bu hüküm, bir iddia değil bir hakikat. Hiç kimsenin eğip bükemediği, yalanlayamadığı ve çürütemediği bir gerçek. Bu seçkin ve seviyeli yıllığın ortaya çıkmasında Server Vakfı Yöneticisi Mehmet Ali Bulut ile Edebiyat Ortamı dergisinin Yayın Yönetmeni Sadık Yalsızuçanlar’ın destek ve teşvikleri var. Dergilere sevdalı, dergilerdeki şiir dünyasına penceresi ve gönlü her zaman açık olan gazetemizin yazarları Mustafa Uçurum ve Ali Bal da makaleleriyle yer alıyorlar kitapta. 2020 yılı içinde muhtelif dergilerde şiirin işgal ettiği alan ve özgül ağırlığı üzerinde durulurken, bir bakıma başlıca edebiyat dergilerinin ‘şiirle imtihanlarını’ başarıyla verdiklerini görüyoruz. “Teşrih masası”na yatırılan dergiler arasında Türk Edebiyatı, Dergâh, Hece, Yedi İklim, Muhit, Bizim Külliye, Varlık, Ay Vakti, Sebilürreşad, Edebiyat Ortamı, Bir Nokta ve diğer dergiler de var. Yıllığın ikinci bölümünde “Güldeste”yi buluyoruz. Titizlikle hazırlanmış mini bir şiir antolojisi. Sonda “Dergi Değerlendirmeleri” ve “Şiir Kitapları” bölümleri var. Şiirden bu kadar bahsedip de bir örnek vermemek reva mı? Olmaz tabii. Tefeül edip açıyorum ve Ersin Özarslan’ın “Çığlık” şiirini okuyorum: “Ellerim yakamızdadır bilin bildirin / Ne gözyaşlarımı silin yağmurlu günde / Ne mezarıma gelin çiçeklerinizle / Yemleyin serçeleri kar düştüğünde / Kabulümdür uzaktan selam gönderin. / Doyurun tarlaları suya durmayın / Bir oh çeksin gönlünce çatlayan toprak / Büyütün bahçeleri top oynasın çocuklar / Adressiz mektupları verin postaya / Koparın yaprağını eski takvimin. / Uzun değil boyun uzun kavaklardan / İçimi oyuyor yükü dünyanın ağır mı ağır / Açın kulaklarınızı sesimi duyun / Kalakaldım melâmet vadisinde / Bekliyorum yarı çıplak bir hırka getirin.”
Ahmet Haşim’in Piyâle’si
Yeni şairleri tanırken eski sanatkârları unutamayız. Yayınevleri de unutmuyor nitekim. Kapı Yayınları Ahmet Haşim’in Piyâlesi’ni yayımladı. Turgay Anar’ın yayına hazırladığı ve kitap hakkında kısa bir değerlendirme yaptığı kitap, merhum şairimiz tarafından aziz dostu Abdülhak Şinasi Hisar’a ithaf edilmiş. Melal şairimiz, kitabının başında “Şiir Hakkında Bazı Mülâhazalar”da bulunuyor. Ardından Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun “Alp Dağlarından…” yazısını okuyoruz. Şiirleri orijinal hâliyle okuduğumuz kitabın sonunda, bugün bilinmeyen bazı kelime ve kavramlar için mini bir sözlük eklenmiş. Eyüpsultan’da yatan büyük şairimizin şiirleri mükemmel, en baştaki “Mukaddime”den birkaç mısra ile yetinelim şimdilik: “Zannetme ki güldür, ne de lâle, / Âteş doludur, tutma yanarsın / Karşında şu gülgûn piyâle… / İçmişti Fuzûlî bu alevden, / Düşmüştü bu iksir ile Mecnûn / Şi’rin sana anlattığı hâle…”
Zamansız Sipahi
İyi şiirleriyle edebiyat çevrelerinde haklı olarak takdir gören Cengizhan Orakçı’nın daha önce iki defa basılan Zamansız Sipahi isimli eserinin üçüncü baskısı Ötüken Neşriyat tarafından gerçekleştirildi. Ateş Bahçeleri, Acıdan Siyah ve Fotoğrafta Çirkin Çıkan adlı şiir kitapları da bulunan Orakçı’yı “Zamansız Sipahi” şirinin ilk bölümüyle selamlıyorum: “Kuşatılmış bu şehirde ben / Zamansız bir sipahi / Sebepsiz tarihler düşüren / Ölüme ve kalıma / Surlarda suru bekleyen / Can havalarında berhava / Biraz gün, biraz gece / İlk rüzgârda tuz buz / Yurdun uzağında / Ücrasında kalbin”
Aylan Bebek İçin Şiir
Yaşadıklarımız, gördüklerimiz, içimizi acıtan ve kalbimizi yaralayan hadiseler, hassas yürek taşıyan şairleri etkilemez mi? Elbette vicdani duyguları yüksek olan şairler, insanların duçar olduğu felaketlere en çok gözyaşı dökenlerdir. Kelimelerini kurşun, mısralarını mermi yapar, tavırlarını koyarlar. Abbas Bilgili, İki Nokta Yayınları’ndan çıkan Hiç Yoktan İyi isimli şiir kitabında, Aylan Bebek’e hitap ediyor ve unutamadığımız sahildeki o sahnenin eşliğinde bize “Ayıp Ettin Çocuk” şiirini okutuyor. Hüzünlü şiirin ilk mısraları zaten gözlerimizin nemlenmesine yetiyor: “Ayıp ettin çocuk! / Bunu yapmayacaktın. / Öyle vurmayacaktın sahile. / Uyandırdın insancıkları, / Ayıp ettin çocuk, / Ayıp ettin. / Bu da yapılmaz ki, / Yazık değil mi insancıklara / Ne güzel uyuyorlardı, / Uyandırdın, / Rahatını kaçırdın, / Bu da yapılmaz ki… / Ayıp ettin çocuk / Ayıp ettin.” Daha ne desin şair? Bütün insanları sarsıyor, beşere okkalı şamar vuruyor. Vicdanıyla şiir yazan bütün şairlere selam olsun.
Türkân İldeniz’in Şiirleri
Everest Yayınları da şiiri önemsiyor. Yayınevi bugünlerde Türkân İldeniz’in üç şiir kitabını okurla buluşturdu: Buz Altında Yanardağ, Havva Çıkmazı ve Taşra Kızının Deliceleri. Şiirleri daha önce Seçilmiş Hikâyeler, Varlık, Dost, Yelken, Hisar gibi çeşitli dergi ve gazetelerde yayımlanan Türkân İldeniz’in kısa şiirlerinden “Zaman”ı paylaşalım şimdi de: “Yaşamadan geçirdim dünleri / Bugünü gelecekte yaşıyor ruhum / Aynalar yekten yalan söylediğinde / Ben yokum…”
Şairler Ve Şiir Kitapları
Şairler şiir yazmaktan, yayınevleri şiir kitapları yayımlamaktan vazgeçmiyor. Demek ki karşılığı var. Toplumda talep görülüyor, öyleyse arz da olacak. Yakın zamanda vitrinlere çıkan ve elime ulaşan şiir kitaplarının isimlerini, şairlerini ve yayınevlerini birlikte hatırlayalım: İkrar (Zeynep Arkan, Dergâh), Gün Gelecek Göreceksin (Yasin Gedik, KDY), Duvarından Memnun Olmayan Taş (Fatma Aksu, Ötüken), Büyüklerle Yeniden Nasrettin Hoca (Nazmi Ağıl, VB.), Şafak Heceleri (Cahit Kılıç, Akıl Fikir), Ağlayan Resim (Nureddin Pala, Gülnar), Ademin Yolculuğu (Levent Dalar, Dergâh), Ergenekon Yollarında (Mehmet Sadık Aran, Post), Serçare (Fatma Aksu, Ötüken), Ayyüce Güloğlu, Ötüken), Orada Merhamet Varmış (Zeynep Arkan, Dergâh), Dünya Hayat (C.H.Türker, Ötüken).
