​İbadetler ahlâkı güzelleştirir

Namazın, orucun, zekâtın ve haccın farz kılındığı ayet-i kerimelerde ibadetlerin Müslümanın hayatında meydana getirmesi gereken değişikliklere, güzelliklere, iyiye doğru, güzele doğru olması gereken dönüşümlere vurgu yapılır.

Namazın emredildiği Ankebut suresinin 45. ayet-i kerimesinde Rabbimiz şöyle buyurur:

“Kitaptan sana vahyedilenleri oku, namazı özenle kıl. Kuşkusuz namaz hayâsızlıktan ve kötülükten alıkoyar. Allah’ı anmak her şeyden önemlidir. Allah yaptıklarınızı bilir.”

Eda ettiğimiz namazlar; bizi Kur'an ve Sünnet’le yasaklanan çirkinliklerden, haramlardan, günahlardan, yanlışlardan uzaklaştırır.

Orucu emreden ayet-i kerimede: “Ey iman edenler! Allah’a karşı gelmekten sakınmanız için oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi, size de farz kılındı.” (Bakara,183) buyrulmaktadır. Yani Oruç, Rabbine karşı gelmekten sakınarak O’nun emirlerini yerine getirmeye gayret ederek, O’nun yasakladıklarından uzak durmaya çaba göstererek yaşamaya yardımcı olur.

Zekâttan bahsedilen bir yerde Cenab-ı Hak (c.c.) Peygamber Efendimiz (a.s.)’a: “Onların mallarından zekât, sadaka al ki onları temizleyesin. Almış olduğunuz zekât ve sadaka ile onları arındırasın.” (Tevbe, 103) buyuruyor. Zekât hem madden hem de manen insanı arındırma vasıtasıdır. İnsanı bencillikten, cimrilikten, “Şuhh” dediğimiz cimriliği de içine alan kötü vasıflardan; hırstan, gururdan, kibirden arındırma konusunda yardımcı olur. Zekâtın ve sadakanın hedeflerinden bir tanesi budur.

Hacdan bahsederken Cenab-ı Hak Teâla Hazretleri: “Hac bilinen aylardadır. Kim o aylarda hacca karar verip niyet ederse, bilsin ki hac sırasında kadına yaklaşmak, günaha sapmak ve tartışıp çekişmek yoktur. Ne hayır işleseniz Allah onu bilir. Azık edinin; kuşkusuz azığın en hayırlısı takvâdır. Öyleyse bana saygı duyun, ey akıl sahipleri!” (Bakara,197) buyurarak Hac günlerinde ihrama girmiş olanın cinsel yasaklara riayet etmesi, fasıklık, günaha dalma gibi yanlışlara düşmemesi gerektiğinden bahseder ve haccın tabiri caizse hızlandırılmış ve sıkılaştırılmış bir eğitim olması gerektiğini vurgular.

İbadetler insanın üzerinde bir yük gibi değil, insanın güzelliğini artıran bir taç gibi olmalı. İnsanın güzelliğine güzellik katan, güzelliğinin ortaya çıkmasına sebep olan bir mahiyette olmalı. Bizim birimiz hakkında şöyle cümleler kurulamaması gerekir: “Namaz kılıyor ama yalan söylüyor. Oruç tutuyor ama kul hakkı yiyor, kamu hakkı yiyor. Zekât veriyor, hacca-umreye gidiyor ama iyi komşu değil geçimsiz, insanlarla dargın, tüm akrabalarıyla, komşularıyla arası bozuk...”

İbadetlerin hedefi; insani ilişkileri güzelleştirmektir. Hz. Peygamber (a.s.): “Nice oruç tutanlar var ki tuttukları oruçtan kendilerine kalan sadece açlıktır” buyuruyor. Çok çarpıcı bir ifade... Oruçtan kendilerine kalan sadece açlıktır. “Nice namaz kılanlar var ki kıldıkları namazdan, gecelerini kıyamla geçirmekten kendilerine kalan sadece uykusuzluktur.”

Ne kadar tehlikeli. Yaptığımız ibadetlerin ecir ve mükâfatını görmeme tehlikesiyle karşı karşıya kalabiliriz. “Bir kimse yalan söylemeyi, yalanla hareket etmeyi, yalancılıkla meşgul olmayı, yalana göre davranmayı bırakmazsa Allah’ın böyle bir kimsenin aç ve susuz durmasına ihtiyacı yoktur.”

İbadetler insanı çirkinliklerden uzaklaştırmalıdır. Oruç bizi tutmalı. Namaz, zekat... ibadetler kendimizi yalana karşı tutmamıza, kendimizi gıybete karşı tutmamıza, kendimizi harama bakmaya karşı tutmamıza, kendimizi haram lokma, devlet hakkı, kul hakkı, kamu hakkı, faiz, içki vb. Rabbimizin yasakladıklarına karşı tutmamıza vesile olmalıdır.

İbadetler Müslümanın ahlakını güzelleştirmeli; güzelleşen ahlakını gören başka insanlar acaba bu insanı bu kadar güzelleştiren sebep nedir diye sormalı. O sebebin iman ve imanın gereği olarak yerine getirdiği ibadetler olduğunu görmeli ve o da ibadetlere özenmelidir.

Allah’a hakkıyla iman eden kimse, salih amel işlemeli, ibadetlerini yerine getirmeli, Rabbin razı olduğu bir kul olmaya gayret etmelidir.

Rabbimiz ibadet ve taatlerimizi, oruç, namaz, zekât, hac gibi ibadetlerimizi; ahlakımızın güzelleşmesine, imanımızın kuvvetlenmesine vesile kılsın…