İtaat edilmeyecekler

İtaat edilmesi gerekenleri, insanı yoktan var eden, varlığından haberdar eden, tüm alemi onun emrine veren, doğruyu ve yanlışı gösteren, doğruya ödül olarak cenneti vadeden, yanlışı ceza olarak cehennemle uyaran Yüce Allah, peygamberler, Müslüman toplumun değerlerini paylaşan yöneticiler, ana ile baba ve aile reisliği yetki ve sorumluluğunu koyduğu ahlâk ve adalet ilkeleri çerçevesinde erkeğe vermesi münasebetiyle kadının kocasına olmak üzere beş başlıkta toplamıştık.

Allah’a isyan noktasında kula itaat yoktur. Bununla birlikte Kur’ân-ı Kerîm’de itaat edilmemesi istenen kişi ya da gruplardan da söz edildiği görülür. Kur’an’a göre bunları şu şekilde sıralamak mümkündür.

Kâfirler ve münafıklar. “Kâfirlere ve münafıklara itaat etme! Onların eziyetlerine aldırma ve Allah’a tevekkül et. Vekil olarak Allah yeter.” (Ahzâb; 48) Allah’ı inkâr eden veya hayatını münafıkça yaşayan kişiler kim olursa olsun onlara itaat yoktur. Kafirleri sözlerinden ve fiillerinden tanırız da münafıkları nasıl tanıyacağız. EbûHüreyre radıyallahuanh’den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:“Münâfığın alâmeti üçtür: Konuşunca yalan söyler. Söz verince sözünde durmaz. Kendisine bir şey emanet edilince hiyanet eder.” (Buhârî)

İslam’a karşı ısrarlı direnişleri ve inatları olan ve bu yüzden kalpleri Allah’ı anmaktan alıkonulmuş olanlara da itaat edilmez. İtaat noktasında birinci kaide imandır. İman olmadığında gerisinin Allah katında bir değeri yoktur. Haliyle insanlar nezdinde de bir değeri olmamalıdır.

Nefsânî arzularına uyup işlerinde aşırıya gidenler. “Sabah akşam Rablerine, O’nun rızasını dileyerek dua edenlerle birlikte ol. Dünya hayatının zînetini arzu edip de gözlerini onlardan ayırma. Kalbini bizi anmaktan gafil kıldığımız, boş arzularına uymuş ve işi hep aşırılık olmuş kimselere boyun eğme.” (Kehf; 28)

Kötü ahlâklılar ve günahkârlar “Yemin edip duran, aşağılık, daima kusur arayıp kınayan, durmadan söz taşıyan, iyiliği hep engelleyen, saldırgan, günaha dadanmış, kaba saba; bütün bunların ötesinde bir de soysuz olan kimseye mal ve oğulları vardır diye, sakın boyun eğme”(Kalem; 10-14)

Allah’ın koyduğu sınırları aşanlar. “Yeryüzünde ıslaha çalışmayıp fesat çıkaran haddi aşmışların emrine itaat etmeyin.” (Şuarâ; 151-152)

Yönetimleri altında bulunan kimseleri Allah yolundan uzaklaştıran gruplar. “Şüphesiz Allah kâfirlere lanet etmiş ve onlara alevli bir ateş hazırlamıştır. Onlar, orada ebedi olarak kalacaklardır. Hiçbir dost, hiçbir yardımcı bulamayacaklardır. Yüzlerinin ateşte bir yandan bir yana döndürüleceği gün, ‘Keşke Allah'a ve Resül'e itaat edeydik’ diyecekler. Yine şöyle diyecekler: ‘Ey Rabbimiz! Biz önderlerimize ve büyüklerimize itaat ettik de bizi yoldan saptırdılar.’ Ey Rabbimiz! Onlara iki kat azap ver ve onları büyük bir lanete uğrat.” (Ahzâb; 64)

Kur’an bunlara itaati doğrudan bir inanç meselesi olarak ele almakta ve bu hususta yapılan uyarıyı dikkate almayanların durumunu Allah yolundan bir kopuş olarak değerlendirmektedir.