Türkiye ekonomisi 3 çeyrekte yüzde 3,9 büyüdü
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarını kapsayan üçüncü
çeyrek büyüme oranlarını açıkladı. Buna göre, Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) 2022 yılı
üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 3,9 artarken, bir önceki
çeyreğe göre ise yüzde 0,1 azaldı.
Türkiye ekonomisi 2022 yılı ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 7,7,
ilk çeyreğinde ise yüzde 7,5 oranında büyümüştü. Ekonominin son 9 çeyrektir kesintisiz
olarak büyüdüğünü ancak dış talepteki zayıflamanın da etkisiyle büyüme hızının düştüğünü
görüyoruz.
Beklentiler ise yüzde 4’ün biraz üzerindeydi. Sanayi üretimi, PMI, dış ticaret rakamları gibi
büyümenin öncü göstergelerine ait üçüncü çeyrek verileri bilindiği için büyüme
beklentilerinde de belirgin bir sapma olmadı. Muhtemelen tarımsal faaliyetlerin üçüncü
çeyrekte daha fazla artacağı tahmin edildiği için üçüncü çeyrek büyüme oranı da beklentilerin
bir miktar altında gerçekleşti.
Buna rağmen diğer ülkelerin büyüme oranlarıyla kıyaslandığında Türkiye’nin üçüncü
çeyrekte de zirvede olduğu görülüyor. Çin yüzde 3,9, İspanya yüzde 3,8, Güney Kore yüzde
3,1, ABD yüzde 2,9, İtalya yüzde 2,6, İngiltere yüzde 2,4, Euro Bölgesi yüzde 2,1 ve
Almanya ise üçüncü çeyrekte yüzde 1,3 büyüdü. Sadece Türkiye’nin değil, aynı zamanda
başta Almanya, ABD ve Birleşik Krallık olmak üzere ihracat yaptığımız ülkelerin de
büyümesi de oldukça önemli.
GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde; 2022 yılı üçüncü çeyreğinde bir önceki yıla
göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak; finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 21,6, bilgi ve
iletişim faaliyetleri yüzde 13,9, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 12,6, kamu
yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 7,6, hizmet faaliyetleri
yüzde 6,9, diğer hizmet faaliyetleri yüzde 4,9, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 4,1, tarım,
ormancılık ve balıkçılık yüzde 1,1 ve sanayi yüzde 0,3 arttı. İnşaat sektörü ise yüzde 14,1
azaldı.
Finans ve sigorta faaliyetleri son 4 çeyrektir faiz indirimlerinin de katkısıyla ilk sırada yer
alıyor. Genel olarak bakıldığında hizmet sektörünün ortalama büyüme oranının oldukça
üzerinde büyüdüğü görülüyor. İnşaat sektöründeki daralma ise 2021 yılı üçüncü çeyreğinden
bu yana devam ediyor. Beş çeyrektir peş peşe daralan inşaat sektörü, manşet büyüme verisini
de aşağı çekiyor.
Üretim yöntemiyle Gayrisafi Yurt İçi Hasıla tahmini ise, 2022 yılının üçüncü çeyreğinde cari
fiyatlarla bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 120,5 artarak 4 trilyon 258 milyar 168
milyon TL oldu. GSYH'nin üçüncü çeyrek değeri cari fiyatlarla ABD doları bazında 241
milyar 523 milyon olarak gerçekleşti. Bu rakam ikinci çeyrekte ABD doları bazında 219
milyar 335 milyon olarak hesaplanmıştı. GSYH'nin dolar bazında artıyor olması dünya
ticaretinden aldığımız payın da yükseldiğine işaret ediyor. Bu artışta, dolar kurunun
3.çeyrekte neredeyse sabit kalmasının da etkili olduğunu söyleyebiliriz.
