Trend

Bir Şahsın Sahâbe Olduğu Ne Yolla Anlaşılır?

Bu hususta bir değil bir kaç mûteber yol vardır: 1- O zâtın sahâbe olduğu tevâtür, istifâza ve şöhret''le bilinir. 2- Bir sahâbîden: "Falanca sahâbîdir" diye gelen rivâyetle bilinir. 3- Tâbiîn''den herhangi birinin aynı şekilde şehâdetiyle bilinir. Ancak bu zât tezkiyesi makbûl biri olmalıdır. 4- Bir kimsenin şahsen: "Ben sahâbî''yim" demesiyle de sahâbelik sübut bulur. Ancak bu durumda iddia sâhibinin adâlet sâhibi ve Resûlullah (aleyhissalâtü vesselâm)''a yaşca muâsır olması gerekir. Adalet iddiası kendi sözüyle sübut bulmaz, başkasının şehâdeti esastır. 

Böyle olmayanların sahabelik iddiaları kabul edilemez. Muasara şartına gelince, bunun son hududu hicrî 100-110 yıllarına rastlar. Çünkü Hz. Peygamber (a.s) ömrünün sonlarında Ashab (r.a)'ına: "Bu geceniz var ya, bundan yüz sene sonra, şu anda mevcutlardan kimse yeryüzünde kalmayacaktır"[140] buyurmuştur. Bu hadisi Buharî ve Müslim İbnu Ömer'den rivayet etmiştir. Hadîs'in Müslim'de Hz. Cabir'den kaydedilen veçhinde, bu sözü Resûlullah (a.s)'ın vefatından bir ay kadar önce söylediği belirtilir. Bu rivayete dayanarak, İslam uleması, mezkûr hududdan sonraki zamanlarda sahabelik iddiasına kalkanları reddetmişlerdir.

Nitekim pek çok şarlatan asırlarca sonra sahabî olduğunu iddia ederek sahte hadîsler rivayet etmiş ve kendilerine inanacak cahil, saf kişiler bile bulmuştur. İbnu Hacer, el-İsabe'nin el-Kısmu'r-Rabi diye ayırdığı bölümlerde onlar hakkında bilgi verir. Her biriyle ilgili hikaye ve teferruatı mezkûr kitaba bakarak bu sahte sahabilerden bir kaçının ismini ve ölüm tarihini kaydedelim:

1- Osman İbnu'l-Hattab: Bağdad'da zuhûr etti. Vefatı: 327/938.

2- Cafer İbnu Nestûr er-Rûmî: Farab'ta çıktı. Vefatı: 350'den sonra.

3- Sarbatak: Hindistan prenslerinden. Vefatı: 333/944.

4- Cübeyr İbnu'l-Haris. Vefatı: 576'dan sonra.

5- er-Rebî' İbnu Mahmûd, Mardinli bir sûfı. Vefatı: 599/1202.

6- Ebu'r-Rida Ratan, Hindistan'ın Batranda şehrinden. Vefatı: 632/1443 veya 709/1309'dur.

7- Kays İbnu Temîm et-Taî. Geylan şehrinde çıktı. Vefatı: 517/1123'den sonra.

Hadîs uleması, yukarıda kaydedilen ihbar-ı Nebevî'ye muvafık şekilde, Mekke'de 100-110 tarihleri arasında vefat eden Ebu't-Tufeyl Âmir İbnu Vesîle el-Cühenî'nin en son vefat eden sahabî olduğunda ittifak eder.