Mesh dinin kolaylıklarından biridir. Müslümanlar da bu kolaylıkları kullanmak istiyorlar. Peki Çorap üzerine mesh etmek caiz midir? Diyanet İşleri Başkanlığı bu konu ilgili fetva yayımlamıştır. İşte çorap ve mesh hakkında detaylar...
Çorap üzerine mesh etmek caiz midir? sorusuna Diyanet'in verdiği cevap şu şekilde:
İslam alimleri, abdest alırken ayağa giyilen deri ve benzeri sert ve dayanıklı maddelerden yapılan mestler üzerine mesh etmenin, Resûlullah'ın (s.a.s.) sünnetiyle sabit olduğu (Buharî, Vudû 35, 48; Müslim, Taharet, 72, 73; Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, I, 248, 249) konusunda görüş birliği içerisindedirler. Ancak çoraplar üzerine mesh etme konusunda görüş farklılıkları vardır. Bu ihtilaf, öncelikle Resûl-i Ekrem'den (s.a.s.), çorap ve ayakkabı üzerine mesh ettiğine dair gelen rivayetlerin sıhhatindeki görüş ayrılıklarından kaynaklanmaktadır. Ayrıca Hz. Peygamberin (s.a.s.) üzerine mesh ettiği çorapların keyfiyeti konusunda farklı görüşler ileri sürülmüştür (İbn Rüşd, Bidaye, I, 19-20).
Hanefi mezhebince tercih edilen görüşe göre, şu şartları taşıyan çoraplar üzerine mesh etmek caizdir:
a) Ayağa giyilmiş olarak normal bir yürüyüşle yaklaşık 5 km (en az bir fersah) veya daha fazla yürüyecek kadar dayanıklı olması,
b) Ayağa giyildiğinde bağsız olarak durabilecek kadar sağlam ve kalın olması,
c) Ayakları aşık kemikleriyle beraber örtmesi,
d) Suyu emerek hemen ayağa su geçirmemesi,
e) İçini göstermeyecek kadar kalın olması gerekir.
f) Mestlerin her birinde -ayak parmaklarının küçüğü ile- üç parmak kadar delik, yırtık ve sökük olmaması gerekir (Merğînanî, el-Hidaye, I, 201-202; Mehmed Zihni, Ni'met-i İslam, s. 132, 133)
Hanefîlere göre ayağa giyilen bir şeyin mest sayılması için şu özellikleri taşıması gerekir:
1) Mestler, bağsız olarak ayakta durabilecek derecede kalın olmalıdır.
2) Ayağa giyilen bir mestle en az bir fersah, yani üç mil kadar yol yürümek mümkün olmalıdır.
3) Mestler dışarıdan aldığı suyu hemen içine çekerek, ayağa ulaştıracak incelikte olmamalıdır.
4) Ayakları topuklarıyla birlikte her taraftan örtmüş bulunmalıdır.
Hz. Peygamber`in abdest alırken deriden yapılmış mestler üzerine meshettiği sağlam Hadislerde nakledilmiştir. (Buharî, Vudû, 35, 48, Salat, 7, Meğazî, 81; Müslim, Tahare, 72, 73, 75, 80; Ebû Davud, Tahare, 12, 60, 61, 63, 66). Şîa ve Haricîler dışında bütün fakihler bu konuda görüş birliği içindedirler. Arapça mest, "huffe" karşılığıdır. Huffe de yukarıda şartlarını belirttiğimiz "mest"i ifade eder. Ancak bunun dışında Allah Rasûlü`nün çorap üzerine meshettiği de olmuştur. Muğîre (r.a.) şöyle der: "Allah Rasûlü abdest aldı, iki çorabı ve iki pabucu üzerine meshetti." (Ebû Davud Tahare, 61; Tirmizî, Tahare, 74, 75; Ibn Mace, Tahare, 88; Ibn Hanbel, IV, 252).
Islam bilginleri, abdest alınırken, üzerine deri kaplanmış veya altlarına pençe vurulmuş olan çoraplara meshetmenin cevazında görüş birliği içindedir. Ancak bu nitelikte olmayan adi çoraplar üzerine meshetmenin hükmü konusunda görüş ayrılığı vardır. Ebû Hanife, Malikî ve Şafiîler bunun caiz olmadığını söylerler.
Ebû Hanife deri ile kaplanmamış veya altına pençe vurulmamış olan çoraba meshi caiz görmez. Çünkü çorap, mest anlamına gelmez. Onunla, altına pençe vurulmadıkça uzun yol yürümek mümkün olmaz. Çorap üzerine meshe cevaz veren hadis buna hamledilir. Ancak Ebû Hanife`nin ömrünün sonuna doğru aksi görüşte olan Ebû Yusuf ve Imam Muhammed`in ictihadına döndüğü nakledilir. O, hastalık günlerinde çorapları üzerine meshetmiş ve öğrencilerine şöyle demiştir: "Insanları menetmekte olduğum şeyi yaptım". Bu, onun önceki görüşünden döndüğüne delil sayılmıştır.
Ebû Yusuf ve Imam Muhammed`e göre çoraplar kalın olur ve altını göstermezse, üzerlerine meshetmek caiz olur. Çünkü Nebî (s.a.s.) çorapları üzerine meshetmiştir. Çorap kalın olunca, onunla yol yürümek mümkün olur. Günümüzdeki kalın, keçeleşmiş yün çoraplar gibi. Buna göre, hanefilerde kalın çorapla bir fersahtan fazla yol yürümek mümkün olduğu, kendi koncu üzerinde durabildiği ve altını göstermediği, ya da altına hemen suyu geçirmediği için meshin cevazına fetva verilmiştir. (el-Kasanî Bedayiu`s-Sanayî`, I, 10; Ibnü`l-Hümam, Fethu`l-Kadîr, I, 108 vd.; Ibn Rüşd Bidayetü`l-Müçtehid I,19; Ibn Kudame, el-Muğnî, I, 295; Vehbe ez-Zühaylî, el-Fıkhu`l-Islamî ve Edilletühü, I, 343, 344, 345; Seyyid Sabık Fıkhu`s-Sünne, Kahire 1365, I. 53; Ibn Abîdîn Tercümesi, Istanbul 1982, I, 428-430; Bilmen, Büyük Islam Ilmihali, Istanbul 1985, s. 82, 83)
İLGİLİ HABERLER
Muska takmak caiz midir?
Tüp bebek caiz mi?
Boza haram mıdır? Boza içmek caiz olur mu?
Kafeste kuş beslemek caiz midir?
At eşek katır eti ve sütü caiz midir?
Müzik dinlemek caiz mi?
Gece tırnak kesmek caiz mi?
Saç boyamak caiz mi?
Kadınların kendi aralarında yaptığı altın günü caiz midir?
Saç ektirmek caiz midir? Gusle veya abdeste engel olur mu?
Midye haram mı? Midye yemek caiz midir?
Kasko sigorta caiz mi? Diyanet fetvası
Kurşun dökmenin dinimizde yeri var mıdır? Caiz midir?
Dövme yaptırmak caiz mi? Günah mı? Haram mı?
Kaş almak caiz mi?
Kan vermek bağışlamak caiz midir?
Topuklu ayakkabı caiz midir?
Evdeki sivrisinek böcek ve haşereleri öldürmek caiz midir?