Kur'an Okurken Ağlamak
Kur'an'ı okurken ağlamak müstehabdır. Çünkü Hz. Peygamber (s.a) şöyle buyurmuştur:
Kur'an okuyunuz ve ağlayınız. Eğer ağlayamıyorsanız, ağlar gibi durunuz.19
Kur'an'ı duygulanarak okumayan bizden değildir.20
Salih el-Merrî şöyle anlatır: Rüyamda Hz. Peygamber'in yanında Kur'an okudum. Dedi ki: 'Ey Salih! Bu okumaktır! Bu okumaktır. Fakat ağlamak nerede?'
İbn Abbas (r.a) şöyle buyurmuştur: 'Sübhan sûresinin secde ayetini okuduğunuz zaman, sakın ağlamadan önce tilavet secdesine varmayın. Eğer herhangi birinizin gözü damlamazsa bile mutlaka kalbi ağlasın'.
Zorla ağlamanın yolu şöyledir: Kalbinde üzüntüyü hazır bulunduracaktır. Üzüntüden ise, ağlamak neş'et eder. Nitekim Hz. Peygamber (s.a) şöyle buyurmuştur:
Kur'an hüzün ile nazil olmuştur. O halde Kur'an'ı okuduğunuz zaman, mahzun olunuz.21
Hüznün kalbe gelmesinin yolu şöyledir: Kur'an'daki tehdid, vaîd, sözler ve ahidler inceden inceye düşünülmelidir. Sonra Allah'ın emir ve yasaklarına karşı, kusurlu olduğunu hatırlamalıdır. Böylece şübhesiz insan mahzûn olup ağlayacaktır.Eğer saf kalplerin sahiplerinde belirdiği gibi böyle bir kişiye hüzün ve ağlamak gelmezse, o zaman hüzün ve ağlama olmadığı için ağlamalıdır. Zira Kur'an'dan ibret alıp mahzun olarak ağlamayan bir kimsenin musibetinden daha büyük bir musibet yoktur.
18) Ebû Davûd, Nesaî ve Tirmizî
19) İbn Mace, (Sa'd b. Ebî Vakkas'dan)
20) Buharî, (Ebû Hüreyre'den)
21) Ebû Yala ve Ebû Nuaym, (İbn Ömer'den zayıf bir senedle)
Kur'an'dan Okunacak Miktar
Kur'an okuyucularının uzun veya kısa okumak hususunda çeşitli adetleri vardır; Kur'an okuyucularından bazıları bir gün, bir gecede Kur'an'ı bir defa, bazıları iki defa, hatta bazıları üç defa hatmetmeye kadar ileri götürürler.
Bazı Kur'an okuyucuları da ayda bir defa hatmederler. Fakat takdirleri hususunda başvurulan en sağlam kaynak Hz.
Peygamberin (s.a) şu hadîsi şerifidir:
Kim üç günden az bir müddette Kur'an'ı okuyup hatmederse o Kur'an'ın manasını anlamamıştır.16
Bunun hikmeti şudur: Çünkü üç günden az bir müddette Kur'an'ı hatmetmek hevesine kapılmak, tertil (kelimelerin üzerine basa basa, harflerin hakkını vere vere okumak) ile okumaya manidir. Aynı mananın Hz. Aişe'den de varid olduğunu görmekteyiz.
Şöyle ki: Âişe validemiz (r.a), Kur'an'ı çarçabuk kelimeleri birbirine bitiştirmek suretiyle okuyan birisini dinlediği zaman 'Bu adamcağız, ne Kur'an okuyor, ne de susuyor' buyurmuştur.
Hz. Peygamber (s.a) Amr'ın oğlu Abdullah'a haftada bir defa Kur'an'ı hatmetmesini emretmiştir.17
Ashabdan bir cemaat de aynen bu şekilde haftada bir defa Kur'an'ı hatmederdi. Osman b. Affan, Zeyd b. Sabit, İbn Mes'ud ve Ubey b. Ka'b bu gruba dahil olan zatlardır. Bu bakımdan Kur'an'ı hatmetmekte dört derece vardır:
A) Yirmidört saatte bir defa hatmetmek ki alimlerden bir grup bunu kerih görmüşlerdir.
B) Ayda bir defa hatmetmek ki, her günde bir cüz okumak suretiyle yapılır. Bu şekilde okumak ise, müddetin uzunluğu hususunda mübalağa etmektir. Nitekim birincisinin de müddeti kısalığı ve Kur'an'ı çok okumak hususunda mübalağalı olduğugibi. Bu iki derecenin arasında iki mutedil derece vardır.
C) Haftada bir defa hatmetmek.
D) Haftada iki defa hatmetmek. Bu durumda bir hatim üç güne yakın bir müddette yapılmış olur. En sevimlisi, geceleyin ayrı hatim, gündüzleyin de ayrı hatimdir. Gündüz okunan hatmin pazartesi günlerinin sabah namazında bitirilmesi, gece okunan hatminde Cuma gecesinin akşam namazının iki rek'at sünnetinin içinde veya ondan sonra bitirilmesi daha evla ve daha uygundur ki bu şekilde günün evveliyle gecenin evvelini Kur'an hatmetmekle karşılamış olsun.Zira Allah'ın melekleri eğer Kur'an'ı akşamleyin hatmederse sabaha kadar, eğer sabahleyin hatmederse akşama kadar onun için salat ü selam okurlar.
Bu bakımdan hatmin bereketi böylece bütün gece ve gündüzleri kapsamış olur.
Kur'an'dan okunacak miktar hakkındaki tafsilata gelince, eğer kişi ahiret amellerinin yolcusu bulunan abidlerden ise, haftada en az iki hatim yapmalıdır. Eğer kalbî amellerin ve düşünce çeşitlerinin yolcularından veya ilmi neşretmekle meşgul olanlardansa, o zaman haftada bir hatim okumakla yetinmesinde beis yoktur. Eğer Kur'an'ın manalarına fikren nüfuz eden bir kimseyse, o zaman çokça ayetleri tekrar ettiğinden ve düşündüğünden ötürü ayda bir defa Kur'an'ı hatmetmesi kafidir.
16) Sünen sahipleri, (Abdullah b. Amr'dan)
17) Müslim ve Buharî, (Abdullah b. Amr'dan