Daha geçen ay olduğundan hepimizin hafızalarında canlılığını koruyor Kuzey Marmara Otoyolu yapım çalışmalarında meydana gelen iş kazası. Kocaeli Gebze'deki viyadükte beton dökülürken ters dönen beton blok işçilerle beraber 30 metreden düşünce üç işçi altında kalarak can vermişti. Hükümetin çıkardığı bütün iş güvenliği ve çalışma yasalarına rağmen bir türlü azalmayan iş kazaları (iş cinayetleri mi demeli) memleketimizin ciddi bir sorunu olmaya devam ediyor.
Bu yılın ilk 11 ayında bin 797 işçi iş kazalarında hayatını kaybetti. Ülkemiz iş kazalarında Avrupa ve dünyada ilk sıralarda; ölümlü iş kazalarında ise maalesef Avrupa'da birinci sırada yer alıyor. Meslek hastalıklarına bağlı ölümleri de bu rakama dahil ettiğimizde sonuç ürkütücü…
Dünyada da durum oldukça vahim. ILO'nun verilerine göre, her 15 saniyede 160, her yıl ise 270 milyon işçi, iş kazası geçiriyor. Her gün yaklaşık 6 bin 400 kişi iş kazası veya meslek hastalıkları nedeniyle, her yıl ise 350 bin kişi iş kazası, 2 milyon kişi de meslek hastalıkları nedeniyle yaşamını yitiriyor. Düşünün, her yıl dünya üzerinden bir şehir büyüklüğünde nüfus yok oluyor. Yapılan araştırmalar gösteriyor ki iş yerinde alınacak basit önlemler ile iş kazalarının yüzde 98'i önlenebiliyor. İş güvenliği uzmanları, iş kazalarının yüzde 50'sinin kolaylıkla, yüzde 48'inin ise sistemli çalışmayla önlenebilir kazalar olduğunu söylüyorlar. Bu tespit açıkça gösteriyor ki, işverenlerin iş kazalarını önlemek için işyerinde alacağı tedbirler her 10 kazadan dokuzunun hiç yaşanmamasını sağlayabilir.
İşçi sağlığı ve iş güvenliğinin temeli, çalışanların sağlığına zarar verebilecek durumların önceden belirlenerek gereken önlemlerin alınmasıdır. Dayanağını anayasal haklardan alan iş güvenliğinin nihai amacı, çalışanların rahat ve güvenli bir ortamda çalışmalarını temin ederek, bedensel, ruhsal ve sosyal yönden de tam bir iyilik halini sağlayabilmektir.
Bu önemli sorunla mücadele kapsamında oldukça önemsediğimiz bir uygulama 1 Ocak 2019'da başlayacak. İkinci 100 Günlük Eylem Planına göre iş güvenliği notu A Plus olan işverene prim teşviki uygulanacak. Yani 3 yıl iş kazası yaşanmayan iş yerleri 2021 yılı sonuna kadar bu teşvikten yararlanacak. Sosyal Güvenlik Kurumu 2018 sonu itibariyle veri tabanında 3 yıllık iş kazası yaşanmayan işyerlerini belirleyerek, başvuruya gerek kalmadan bu koşulları yerine getiren işyerlerine 1 Ocak 2019'dan itibaren teşvik verecek. Çok tehlikeli sınıfta olan ve 10'dan fazla işçi çalıştıran işyerlerinde, çalışan başına ödenen işsizlik sigorta primi yüzde 50 azaltılacak.
Ülkemizde yaşanan iş cinayetleriyle mücadelede alınacak her önlem hayati niteliktedir. Ancak alınan kararlar ve uygulanan teşvikler kadar önem arz eden bir husus bu uygulamaların sonuç vermesidir. Uygulama takip edilerek söz konusu teşvikin iş kazalarını önlemede ne derece etkili olduğu raporlanmalıdır. Çünkü alınan kararlar ve uygulamalar sonuç analizleri yapılmadığı taktirde havada kalmaktadır. Unutmayalım iş kazaları gösterilecek hassasiyetlerle en aza indirilebilir.