Türkiye'nin en büyük sorunlarından biri haline gelen başıboş sokak köpekleri, pek çok bölgede can güvenliğini tehdit etmeye devam ediyor.
Sokaklarda yaşayan hayvanlar nedeniyle meydana gelen kazalar, özellikle çocuklar ve vatandaşlar için büyük bir tehlike oluşturuyor.
Bu durumu çözmek için çeşitli arayışlar sürerken, Rize'de farklı bir model devreye sokuluyor.
Rize Valisi İhsan Selim Baydaş, şehirdeki sokak hayvanları sorununa çözüm getirmek amacıyla geliştirilen yeni modeli kapsamlı bir şekilde açıkladı.
'Meclisimiz bu meseleyi çözmek için irade ortaya koydu'
Baydaş, sokak hayvanlarıyla ilgili geçtiğimiz yıl Meclis tarafından önemli bir kanun düzenlemesi yapıldığını belirterek, “Meclisimiz bu meseleyi çözmek üzere irade ortaya koydu. Daha sonra bu konuyla ilgili bir uygulama yönetmeliği çıkarıldı. Sokak hayvanlarının nasıl toplanacağı, barınaklarda muhafaza edileceği, sahiplendirme meselesi ve sahiplendirme metoduyla ilgili çok detaylı bir tarifle hem kanuni düzenleme gerçekleşti hem de uygulama yönetmeliği yayınlandı.” dedi.
Baydaş, esas sorumluluğun belediyelerde olduğunu vurgulayarak, "Tabii burada esas sorumluluk belediyelerde. Belli nüfusa sahip ilçe belediyelerinde bu zorunlu hale geldi. İl belediyeleri ve büyükşehir belediyeleri de burada asli sorumlu." diye konuştu.
Rize'de farklı bir uygulama var
Rize’de ise farklı bir uygulama gerçekleştirildiğini açıklayan Vali Baydaş, kanun ve yönetmelikten önce şehrin bütün belediyelerinin, merkez belediyesi, ilçe belediyeleri, beldeleri ve İl Özel İdaresi’nin dahil olduğu, her birinin meclislerinden oy birliğiyle geçen bir Rize Sahipsiz Hayvanlar Birliği kurulduğunu söyledi.
'Rize Sahipsiz Hayvanlar Birliği'ni kurduk'
Baydaş açıklamalarına şu sözlerle devam etti:
"Biz Rize'de biraz farklı bir uygulama gerçekleştirdik. Bu kanun çalışmasından da yönetmelikten de önce bu meseleyi şehrimizdeki bütün belediyelerin, merkez belediyemiz, Rize belediyemiz, ilçe belediyelerimizin tamamı beldelerimizin dahil olduğu ve İl Özel İdaresi'nin de üye olduğu her birinin meclislerinden de oy birliğiyle geçen bir Rize Sahipsiz Hayvanlar Birliği kurduk. Mahalli İdare Birliği şeklinde.
Bu birliğe bütün belediyelerimiz, bütün yerel yönetimlerimiz gönüllü olarak ve oy birliği ile katıldılar. Birliğimize şunu da tahammül ederek tüzüğümüzde dedik ki bütün mahalli idareler kendi bütçelerinin yüzde birini bu birliğe aktaracaklar. O yüzden birlik ilimlerle de birliğin bütçesi oluşmuş oldu. Ekstra bir haricen bir kaynağa ihtiyaç duymadık. Benim başkanlığımda bu birliğimizi kurduk.
Vali uygulamanın detaylarını aktardı
Burada Rize Belediyemizin, Belediye Başkanımızın yaptığı bir hayvan barınağı faal halde bulunuyordu ve Ardeşen Belediyemizin bir barınağı yine faal halde bulunuyordu. Buralarda kısırlaştırmalar yapılıyordu. Aslında geçmiş bu beş, altı yıllık dönemde çok ciddi oranda bir kısırlaştırma yapılmış. Ancak daha önce kanunun öngördüğü şey hayvanı yakala, kısırlaştır ve aldığın yere bırak yöntemiydi.
Oysa şimdiki kanunun yeni kanunun yöntemi hayvanı yakala, kısırlaştır ve barınakta muhafaza et veya sahiplendir. Tabii bunun için bir barınak oluşturulması gerekiyor. İçişleri Bakanımız, özellikle büyükşehir olmayan illerimizin bu mesele ile ilgili inisiyatif alınmasını talimatlandırdı. Biz zaten bu meseleye daha evvelden girişimde bulunmuş ve birliğimizi kurmuştuk. Hızlıca o birliğimizi faal hale getirdik, bütçelemesini yaptık, yer tespitlerini yaptık.
Kısırlaştırılıp, doğal yaşam alanlarına nakledilecekler
Şu anda Fındıklı ilçemizin sırtlarında geniş bir alanda doğal yaşam alanı inşaatımıza başladık bitmek üzere bayram sonrası o inşaatımızı tamamlayacağız ve hızlıca şunu yapacağız. Evvela mevcutta barınaklarda bulunan kısırlaştırılmış hayvanları o yeni yaptığımız doğal yaşam alanına nakledeceğiz. Daha sonra şehir merkezlerimizde halihazırda duran kısırlaştırılmış ve aşılanmış hayvanları toplayacağız.
Yine o doğal yaşam alanına nakledeceğiz. Daha sonra henüz kısırlaştırılmamış ve bir veteriner kontrolünden de geçmemiş hayvanları belediyelerimiz ve birliğimiz eliyle yakalayıp, Rize belediyemizin ve Ardeşen belediyemizin kısırlaştırma merkezlerinde kısırlaştıracağız. Barınaklarda yer açtığımız için, kısırlaştırma sonrası hayvanların belli bir bakım dönemini geçirmesini sağlayacağız ve onları doğal yaşam alanına nakledeceğiz.
Birliğin faydalarını anlattı
Bu birliğin faydalarından biri de şudur, Tek bir belediyenin bu işi tek başına yapması ciddi bir bütçe yükü olurken, on dokuz yerel yönetim birlikte hareket ediyor. Böylece mali külfeti paylaşmış oluyoruz, fiziki imkanları ortak kullanıyoruz. Belediyeler arası yardımlaşma artıyor ve hayvanların toplanması sürecini hep birlikte yönetiyoruz.
Ayrıca kanun belediyelerin tek başına yaptığı masrafların bu alanda yapılan masraflara kanun diyor ki ben merkezi bütçeden size katkıda bulunacağım. Belediyelerin tek başına yaptığı masraflara geri dönüş katkısıyla birliklere yaptığı geri dönüş katkısı arasında yarı yarıya fark var. Biz bu alanda yaptığımız harcamaları merkezi bütçeden ibraz ettiğimizde belli bir oranda da karşılığını almış olacağız. Yine Milli Parklar Genel Müdürlüğü yapılan her kısırlaştırma ile ilgili de belli bir meblağda ödenek aktaracak.
'Bayram sonu faaliyetimizi tamamlayacağız'
Bu belediyelerin her biri birliğe kendi meclislerinden oy birliğiyle karar alarak katıldıkları için, 'Ben buradan ayrılıyorum' ya da 'Ayrılmak istiyorum' gibi bir söylemde bulunacaklarını düşünmüyorum. Bu yöntemi hem İçişleri Bakanımıza hem de Tarım ve Orman Bakanımıza arz ettiğimizde, onlar da bu modeli örnek olarak değerlendirdiler.
Biz hızlıca uygulamaya başladık. İnşallah bir aksilik olmazsa, bayram sonrası bu çalışmamızı tamamlayacağız. Önce mevcutta bulunan küçük, irili ufaklı barınaklardaki hayvanları, ardından il ve ilçe merkezlerindeki sokak hayvanlarını, daha sonra da kademeli şekilde çevre bölgelerdeki hayvanları toplayacağız. Şu ana kadar hayvanları toplamaya başlamadık.
'Yaz sonuna kadar sokak hayvanı sorununu büyük ölçüde ortadan kaldırmış olacağız'
Şu anda yalnızca Rize merkezde belediyemize ait yaklaşık 500 hayvan kapasiteli bir barınak bulunuyor. Ardeşen ve Fındıklı’da ise daha küçük, birkaç yüz hayvan kapasiteli barınaklar var. Ancak toplamda tahmini olarak 9 bine yakın sahipsiz hayvan olduğunu öngörüyoruz. Ayrıca 4 binin üzerinde de sahipli hayvan mevcut. Aslında sokakta karşılaştığımız birçok hayvan, sahipli hayvanların yavrularından oluşuyor.
Çünkü sahipli hayvanlar kısırlaştırılmadığında bir doğumda yedi, sekiz, hatta dokuz yavru dünyaya gelebiliyor. Sahibi bunlardan yalnızca birini alıp geri kalanını sokağa bıraktığında onlar sahipsiz hale geliyor. Bu yüzden biz çok hızlı bir şekilde kısırlaştırma çalışmalarına ağırlık veriyoruz. Doğal yaşam alanlarımız hayvanların sağlığını öncelikleyen, konforlu yapılar olacak. Tüm bu çalışmaları tamamladığımızda, inşallah bu yaz sonuna kadar şehir merkezlerinde sokak hayvanı sorununu büyük ölçüde ortadan kaldırmış olacağız
'Sokaklar güvenli ve huzurlu olmalı'
Hayvan sahiplendirme süreci, hem kanunda hem de yönetmelikte açıkça tarif edilmiş durumda. Sayılar, yöntemler belirlenmiş. Hayvanseverler barınaklarımızı ziyaret edebilecek, denetleyebilecek ve hayvan sahiplenebilecek. Hatta mevsimlik sahiplendirme bile mümkün olacak. Örneğin yayla döneminde bir vatandaş hayvanı sahiplenip, dönüşte tekrar barınağa bırakabilecek.
Kanunun ve Tarım ile İçişleri bakanlıklarının bize talimatı da bu yönde. Evet, insan hayatı esastır, sokaklar güvenli ve huzurlu olmalı, ama hayvanların hayatı da değerlidir. Onlara da bir can olarak saygı göstermek zorundayız. Bu doğrultuda, içecekleri sudan yiyeceklerine kadar tüm detayları planladık. Türkiye genelinde yapılan uygulamalarda olumsuz bir duruma yol açmayacak şekilde azami hassasiyetle çalışıyoruz.
'Yaz aylarında şehir merkezinde bulunanlardan başlayarak hayvanları toplayacağız'
Şu anda çok güzel bir çalışma yürütülüyor. Görüntülerde de izlenebileceği gibi haziran ayı sonunda bu alanın tamamlanmasını, bölmelerin bitmesini öngörüyoruz. Yaz aylarında, öncelikle mevcut barınaklardaki hayvanlardan ve şehir merkezlerinde bulunanlardan başlayarak hayvanları toplayacağız.
Kışın ise doğası gereği dağlara ve yaylalara çıkan hayvanlar, karla birlikte tekrar şehir merkezine dönüyor. Kış döneminde de şehir merkezine inen bu hayvanları toplayıp kısırlaştıracağız, aşılarını yapacağız, veteriner hekimlerimizin kontrolünden geçireceğiz ve ardından doğal yaşam alanlarında hayatlarını sürdürmelerini sağlayacağız. Eğer vatandaşlardan talep gelirse, sahiplendirilmelerini de mümkün kılacağız.”