Kıble nasıl bulunur? Kıble yönü nasıl bulunur? Kıble yönü bulmak için hangi yöntemler kullanılır? Namazın şartlarından olan kıble yönü nasıl tespit edilir? İşte cevabı...
İslam'ın 5 temel şartından birisi olan namazın da bazı şartları vardır. Namazı hakkıyla eda edebilmek için bu şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu şartlardan birisi de kıbleye yönelmektir. Kıble, Kabe-i Muazzama'nın olduğu taraftır. Namaza dururken yüzümüzü Kabe'ye bakacak şekilde yani kıbleye dönerek durmalıyız. Peki, kıble yönü nasıl bulunur? Kıble ne taraftadır?
Namazın dışındaki farzlardan olan kıbleye dönmek (istikbal-i kıble), namaz kılacak olan Müslümanın yönünü Kabe'ye doğru çevirmesidir. Kabe'ye yakın bir yerde onu görecek şekilde namaz kılan kimse namaz kılarken Kabe'ye bakabilir, izleyebilir. Ancak Kabe'den uzakta olan kişi, Kabe'nin kendisine değil, onun bulunduğu tarafa yönelir, yüzünü ve yönünü o tarafa çevirir. Kıbleye dönmek zahirde bedenen olsa da batında Allah'a kalben yönelmek manası taşımaktadır.
Daha önce namaz kılmadığı bir yerde veya açık bir alanda bulunan kimsenin kıblenin ne tarafta olduğunu nasıl bulacağı ile ilgili farklı bazı yöntemler vardır. Namaz kılacak olan kimse, öncelikle yanında kıble yönünü bilen birisi varsa ona sorması gerekir. Böyle biri varken ona sormayıp kendisi içtihat ederek, yani kıble yönünü kendi imkanlarıyla bulmaya çalışarak bir yöne yönelmiş ve yöneldiği tarafın kıble yönü olmadığı ortaya çıkmış ise, namazı iade etmesi gerekir.
KIBLE NE TARAFTA? KIBLE YÖNÜ NASIL BULUNUR?
Güneydoğu yönü bizim için kıblenin olduğu taraftır. Yüzümüzü güney ve güneydoğu yönlerini tespit ederek dönebiliriz. Kıble yönü bulmak için modern ve geleneksel yöntemler tercih edilebilir. Veya zaruri olarak bunlardan birisini kullanma imkanına sahip olabiliriz. Kıble yönü bulmaya yarayan araçlardan bazıları şunlardır:
Pusula ile yön bulma
Yön bulma tekniklerinde en basit ve en çok kullanılan yöntemlerden birisi pusula kullanımıdır. Her nerede olursanız olun Pusuladaki koyu manyetik uç her zaman Kuzey yönünü gösterir. Bu sayede diğer yönleri tahmin etmek kolaylaşır ve yönünüzü bulmuş olursunuz.
Çubuk ile yön bulma
Çubukla yön bulma yöntem bilinen en eski yöntemlerden birisidir. Ortalama 1 metrelik bir odun çubuğu yere dikilir ve dikkatlice gölgesi izlenir. Öğle vakitlerinde gölge en kısa halini alır. Bu en kısa hali bize Kuzey yönünü gösterir. Zaman geçtikçe ikinci bir gölge noktası belirlenir. Birincisine sol, ikinci bulduğumuz gölge noktasına sağ ayağımızı basarız. Böylece yüzümüzün çevrili olduğu yön bize Kuzeyi gösterir.
Cami ve kilise ile yön bulma
Camilere bakılarak yön belirlemek oldukça basit bir yöntemdir. Camilerde yer alan mihrabın karşısında bulunan giriş kapıları, Kuzey yönünü göstermektedir. Kiliselerde Aynı yöntem Çan yönüne bakmaktır. Kiliselerde yer alan kilise çanı, daima kilisenin batısında bulunur. Bu yön yardımıyla diğer yönler hesaplanır.
Karınca yuvası ile yön bulma
Bulunduğunuz yerde bir karınca yuvasına rastlarsanız çok şanslısınız demektir. Çünkü karınca yuvası ile yön bulmak oldukça basit bir yöntemdir. Ne hikmetse karıncaların yuva ağızları her zaman Güney yönünü gösterir. Bu sayede size yukarıda bahsettiğim yöntemle diğer yönleri hesaplayabilirsiniz.
Mezar taşları ile yön bulma
Müslüman mezarlarının baş tarafı her zaman Batıyı göstermektedir. Ayakların olduğu kısım ise Doğuyu gösterir. Hristiyanlarda bu durum biraz farklıdır. Baş yönü her zaman Güneyi gösterir. Böylelikle diğer yönleri kendinize göre hesaplayabilir, gideceğiniz yönü tahmin edebilirsiniz.
Minarelerdeki şerefe kapıları ile kıble yönü bulma
Türkiye'de kıble takribî olarak güney ile güneydoğu yönleri arasında bulunuyor. Yukarıdaki yön bulma tekniklerini kullanarak kıbleyi bulmak mümkündür. Yani güneşin doğduğu yeri solumuza alırsak yine kıbleyi bulmuş oluruz. Ayrıca minare kapılarının da kıbleyi gösterdiğini unutmayalım.
Kutup Yıldızı ile yön bulma
Eğer Karanlık bir ortamda yön bulmaya çalışıyorsanız Kutup yıldızlarını izleyerek yön bulabilirsiniz. Kutup yıldızların Ön tarafı bize Kuzey yönünü işaret eder.
Taşlar ve ağaçlardaki yosunlar
Doğadaki ağaçların ve taşların üzerine oluşan yosunlar, kuzey tarafında konumlanır. Yani bir ağaç veya taş üzerinde yosun görürseniz, bu yosunun bulunduğu taraf Kuzey yönüdür.
KIBLE BULUP NAMAZ KILMAK
Kıble yönü Kabe'nin bulunduğu noktadır. Bu noktadan 45 derece sağa ve sola olabilecek sapmalar kıbleden (Kabe yönünden) sapma sayılmaz. Sapma derecesi daha fazla olursa "kıbleye yönelme" şartı aksamış olur.
Kıblenin ne tarafta olduğunu bilmeyen kimse, etrafta kıbleyi soracak birini bulamazsa yıldız, güneş, rüzgar gibi birtakım doğal alametlere dayanarak kıble yönünü bulmaya çalışır. Nihayet kanaat getirdiği tarafa yönelerek namazını kılar. Namazı kıldıktan sonra kıblenin kendi yöneldiği tarafta olmadığı ortaya çıksa bile, kendisi bu yöne içtihat ederek, yani birtakım alametlere dayanarak bu sonuca ulaştığı için, namazı yeniden kılması gerekmez. Fakat namaz esnasında kıble yönünü anlaması halinde, namazını bozmadan o tarafa yönelir ve namazını tamamlar.
Kıble yönünü bilmeyen kimse, birine sormadan veya kıblenin ne tarafta olduğunu araştırma zahmetine katlanmadan (içtihat etmeden) rastgele bir tarafa yönelse, namaz esnasında yöneldiği tarafın kesin olarak kıble tarafı olduğunu anlasa namazı yeniden kılması gerekir. Çünkü namazın ilk kısmı şüpheli olduğu için, sağlam kanaate dayalı ikinci kısım, şüpheli birinci kısım üzerine bina edilemez. Ancak bu durumu namazı bitirdikten sonra anlayacak olursa, iade etmesi gerekmez. Ebû Yûsuf'a göre her iki durumda da iade etmesi gerekmez.
İki kişi kıble cihetini araştırsa ve her biri ayrı bir yönün kıble olduğuna kanaat getirse, bu durumda bunlar birbirlerine uyarak cemaatle namaz kılamazlar. Her biri kendi tespit ettiği kıbleye dönerek ayrı ayrı namazlarını kılarlar.
Bir kimse namazda iken bir özür olmaksızın göğsünü kıble tarafından çevirecek olursa namazı bozulur. Yüzünü çevirecek olursa, derhal kıbleye dönmesi gerekir. Bir kimse abdestsiz olduğunu zannederek namazdan ayrıldıktan sonra abdestli olduğunu hatırlasa, isterse henüz mescitten çıkmamış olsun, namazı bozulmuş olur. Fakat bir kimse mescitte namaz kılarken abdestinin bozulduğu zannıyla kıbleden ayrılıp da daha mescitten çıkmadan abdestinin bozulmadığını anlasa, İmam-ı Âzam'a göre namazı bozulmuş olmaz. Ama bunu mescitten çıktıktan sonra anlayacak olsa namazı ittifakla bozulur. Çünkü mekanın değişmesi bir özre mebni değilse, namazı iptal eder.
Hastalık veya düşman yahut yırtıcı hayvan korkusu gibi nedenlerle kıbleye dönme imkanı bulamayan kimse, kendisi için en rahat olan tarafa döner.