Büyük Çeçen direnişinin simge ismi, Kafkas Mücahidleri Genel Komutanı Şamil Basayev, şehadetinin 19. yıl dönümünde hayırla anılıyor. Rus işgali altındaki Çeçenistan’ın özgürlüğü için verdiği destansı mücadeleyle hafızalara kazınan Basayev, 10 Temmuz 2006’da İnguşetya’da düzenlenen suikast sonucu şehit olmuştu.
1965 yılında dünyaya gelen Basayev, Moskova Üniversitesi’nde mühendislik eğitimi almış, gençlik yıllarında Sovyet ideolojisinin etkisiyle sol görüşlere sahip olmuştu. Ancak Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla birlikte Çeçen halkının özgürlük mücadelesine katılmış, kısa sürede hem askeri hem siyasi alanda ön plana çıkan bir lider haline gelmişti.
Basayev, 1990’ların başında Gürcü-Abhaz savaşında Abhazların, ardından Karabağ’da Azerilerin safında gönüllü olarak savaştı. Çeçen halkının yaşadığı zulmü duyurmak amacıyla bir Rus yolcu uçağını kaçırarak Ankara’ya indirmesiyle dünya kamuoyunun dikkatini çekti. Daha sonra Çeçenistan’a dönerek silahlı direnişi organize etti ve Cevher Dudayev’in en yakın komutanlarından biri oldu.
1995 yılında Rus ordusunun sivil katliamlarını dünyaya duyurmak amacıyla Budennovsk kentinde gerçekleştirdiği rehin alma eylemiyle gündeme gelen Basayev, sivillere zarar vermeden Rusya’yı masaya oturmaya zorlamıştı. Bu eylem, işgalci güçlerin sert politikalarına karşı direnişin sembollerinden biri haline geldi.
Basayev’in ailesinden 11 kişinin Rus güçlerince katledilmesine rağmen davasından vazgeçmemesi, kararlılığını ve bağlılığını gözler önüne serdi. Grozni savunmasından Dağıstan’daki operasyonlara kadar birçok cephede aktif rol alan Basayev, “100 bine karşı 11 bin mücahidin” verdiği mücadelede kahramanca direndi. Bir mayın tarlasına önden girerek mücahidlerine siper olması sonucu bir bacağını kaybetmiş ancak direnişten geri durmamıştı.
Çeçen komutanın “Nihai hedef Kudüs’tür” sözü, tüm İslam coğrafyasında yankı bulmuş, mücadelesinin sadece Çeçenistan’la sınırlı olmadığını, ümmet bilinciyle hareket ettiğini göstermişti.
2006 yılının 9 Temmuz’u 10 Temmuz’a bağlayan gecesinde İnguşetya’da düzenlenen bombalı saldırıyla şehit edilen Şamil Basayev, bugün hâlâ İslam dünyasında cesareti, kararlılığı ve adanmışlığıyla anılmaya devam ediyor.