Bilim dünyasında ömrünü Türkiye’nin bitki zenginliğini keşfetmeye adayan Prof. Dr. Asuman Baytop, hem eczacılık hem de botanik alanında yaptığı çalışmalarla ülkemizin florasına kalıcı bir iz bıraktı.
1920 yılında İstanbul’da doğan Asuman Baytop, Sainte-Pulchérie Fransız Kız Okulu ve Şişli Terakki Lisesi’nden mezun oldu. 1943’te İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Eczacı Mektebi’ni bitirdi ve aynı yıl Farmakobotanik ve Genetik Enstitüsü’nde asistan olarak göreve başladı. 1947–1949 yılları arasında Zürich’te Eidgenössische Technische Hochschule’de Prof. Hans Flück yanında doktorasını tamamlayarak “Dr. sc. nat.” unvanını aldı. 1952’de doçent, 1963’te profesör oldu. 1964’te İÜ. Eczacılık Fakültesi’nde kurulan Farmasötik Botanik Kürsüsü’nün kuru başkanı olarak Türkiye’de eczacılık eğitimine yeni bir yön verdi. Baytop, 15 Şubat 2015 tarihinde İstanbul’da vefat etti. Zincirlikuyu Mezarlığı’nda, eşi Prof. Dr. Turhan Baytop’un yanında toprağa verildi.
BİLİMSEL ÇALIŞMALARI VE KATKILARI
Asuman Baytop’un ilk araştırmaları tıbbi bitkiler ve droglar üzerineydi. Daha sonra ilgisini floristik çalışmalara yöneltti. Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde yaptığı gezilerde 23 binden fazla örnek içeren İÜ. Eczacılık Fakültesi Herbaryumu’nu (ISTE) kurdu. Bu koleksiyon, Türkiye’nin en zengin botanik arşividir. Onun topladığı örnekler sayesinde bilim dünyası birçok yeni türle tanıştı. Baytop’un en yoğun çalışmaları Trakya ve Anadolu bölgelerinde gerçekleşti. 1950’lerden itibaren yürüttüğü gezilerle Trakya florasına 84 yeni takson, Türkiye florasına ise 8 yeni tür ve 3 alttür kazandırdı. Bilimsel gözlemleriyle, Anadolu’nun farklı bölgelerinde halk arasında kullanılan bitki adlarını derleyerek, doğa bilgisinin kültürel bellekte korunmasına da öncülük etti. 1968–1994 yılları arasında yayımladığı çalışmalarda 450’den fazla yerel bitki adını kayda geçirdi.
BİLİMSEL YAYINLARI VE ESERLERİ
Hayatı boyunca 200’ü aşkın bilimsel yayın gerçekleştirdi. Bitki anatomileri ve Türkiye florasına ilişkin çok sayıda makale, monografi ve derleme hazırladı. Çalışmalarıyla Türkiye’nin bitki çeşitliliğini, terminolojiyi ve eğitim yöntemlerini de zenginleştirdi. Eczacılık fakültesi öğrencileri için Bitkisel Drogların Anatomik Yapısı, Farmasötik Botanik, Bitkilerin Bilimsel Adlarındaki Niteleyiciler ve Anlamları ile İngilizce-Türkçe Botanik Kılavuzu adlı ders kitaplarını kaleme aldı. Bu çalışmalarını Türkiye'de Botanik Tarihi Araştırmaları adlı kitabında topladı. Baytop, yaşamı boyunca 8 doktora tezi yönetti. 1987’de emekliye ayrılsa da bilimsel araştırmalarını sürdürdü. Balkan Flora ve Vejetasyonu Uluslararası Sempozyumu Şeref Madalyası, TÜBİTAK Hizmet Ödülü sahibi, Prof. Dr. Baytop, bilime adanmış yaşamı, doğa sevgisi ve eğitimdeki öncülüğü ile Türkiye’nin bilim tarihinde unutulmaz bir yere sahiptir. Onun emeği, bugün hâlâ her yaprakta ve her çiçekte yaşamaya devam ediyor.