Gıda Fiyatları TÜFE'yi Yukarı Çekiyor

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) geçen hafta açıkladığı verilere göre; tüketici fiyat endeksi (TÜFE) 2021 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre yüzde 1,12, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 11,65, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 19,25 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 15,78 oranında arttı.

Beklentiler aylık artışın yüzde 0,7, yıllık artışın ise yüzde 19’un altında kalacağı yönündeydi. 2005-2020 yıllarını kapsayan dönemde Ağustos ayına ait TÜFE oranlarındaki ortalama aylık artış yüzde 0,38 olarak gerçekleşmiş.

Tahminlerdeki bu sapma gıda fiyatlarındaki artıştan kaynaklanıyor. Tarihsel verilerde de görüldüğü üzere Ağustos ayı, gıda fiyatlarının düştüğü aydır. Örneğin geçen yıl Ağustos ayında gıda enflasyonu aylık eksi yüzde 0,08, yıllık ise yüzde 13,51 olmuştu. 2021 Ağustos ayında ise gıda ve alkolsüz içecekler ana harcama grubundaki aylık artış yüzde 3,18 iken yıllık artış ise yüzde 29’a çıktı. Enflasyon sepetindeki ağırlığı yüzde 25,94 olan gıda ve alkolsüz içecekler hem aylık hem de yıllık bazda en çok artan ana harcama grubu oldu.

Bu yıl başta kuraklık, yangınlar olmak üzere doğal afetler, işlenmiş gıdalar üzerindeki kur geçişkenliği, salgın kaynaklı arzda yaşanan sıkıntılar ve küresel çapta talep artışı gibi nedenlerden dolayı gıda fiyatlarındaki artış tüm dünyada olduğu gibi bizde de ortalamaların üzerinde gerçekleşiyor. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü'nün (FAO) verilerine göre gıda fiyatları Haziran ve Temmuz aylarında gerilemişti ancak Ağustos ayında tekrar yükseldi ve aylık artış yüzde 3,1 oldu.

En son açıklanan II. çeyrek büyüme oranlarında da hizmet sektörü yüzde 45,8, sanayi yüzde 40,5 büyürken tarım, ormancılık ve balıkçılık ise yüzde 2,3 ile genel ortalama olan yüzde 21,7’nin oldukça altında kalmıştı.

Diğer ana grupların değişim oranlarına bakıldığında,

Yıllık en düşük artış yüzde 1,79 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla, yüzde 4,79 ile haberleşme, yüzde 7,47 ile giyim ve ayakkabı ve yüzde 10,75 ile eğitim olurken bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüksek olduğu ana gruplar ise yüzde 22,91 ile ev eşyası ve yüzde 21,76 ile ulaştırma oldu.

Aylık düşüş gösteren ana gruplar yüzde 3,08 ile giyim ve ayakkabı ve yüzde 0,77 ile ulaştırma oldu. Ana harcama grupları itibarıyla Ağustos ayında en az artış gösteren diğer ana gruplar yüzde 0,18 ile alkollü içecekler ve tütün, yüzde 0,31 ile sağlık ve yüzde 0,58 ile eğitim olurken artışın yüksek olduğu gruplar ise yüzde 2,27 ile lokanta ve oteller ve yüzde 1,38 ile ev eşyası oldu.

Açılmaların da etkisiyle hizmet sektöründeki güçlü toparlanmanın bu kapsamda yer alan harcama gruplarındaki fiyat artışına yansıdığı görülüyor.