İstihdam Yapısı Değişmeli

Dünkü yazımızda işsizlik verilerini manşet rakamlar üzerinden değerlendirmiştik. Ancak işten çıkarma yasağı, ücretsiz izin uygulaması gibi küresel salgınla mücadele kapsamında alınan tedbirler sayesinde işsizlik oranı yaşadığımız bu sıkıntılı döneme rağmen düşüyor. TÜİK’in son açıkladığı verilere göre; işsizlik oranı Kasım döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre 0,4 puan azalarak yüzde 12,9 seviyesinde gerçekleşti. Kasım ve Aralık, vaka sayılarının arttığı, bunun sonucunda kapanmaların yoğun olarak yaşandığı aylardı. Bu nedenle iş gücü verilerinin alt detayını incelemek daha sağlıklı olacaktır.

Türkiye ekonomisinin en temel sorunlarından biri hiç kuşkusuz işsizliktir. Sadece pandemi sürecine özgü olmayan bu sorun özellikle genç nüfus için yıllardır devam ediyor.

İşsizliğe neden olan pek çok unsur bulunuyor. Bunların başında nüfus artışı, alınan eğitim ile iş hayatının bağdaşmaması, kalifiye eleman yetersizliği ve teknolojik gelişmeler geliyor. Bu oldukça uzun bir konu, bu nedenle bugün işsizlik sorununu sadece sektörel dağılım açısından inceleyelim.

Ülkemizde istihdam edilenlerin yüzde 16,7'si tarım, yüzde 20,9'u sanayi, yüzde 6,2'si inşaat, yüzde 56,2'si ise hizmet sektöründe yer alıyor. Sektörlerin istihdamdan aldıkları pay görüldüğü üzere eşit dağılmıyor. Bu da beraberin de başka sorunlara yol açıyor.

Örneğin hizmet sektörünü ele alalım. Pandemi sürecinden en fazla zarar gören sektör hizmet oldu. Küresel salgın gibi hiç kimsenin beklemediği bir durum karşısında ülkemizde istihdam edilenlerin yarısından fazlası dolaylı ya da dolaysız bir şekilde etkilendi. Sektörel dağılım biraz daha dengeli dağılsaydı zarar daha az olabilirdi.

Bu dönemde, istihdam edilenlerin sayısı tarım sektöründe 361 bin, sanayi sektöründe 91 bin, hizmet sektöründe 751 bin kişi azalırken inşaat sektöründe ise 101 bin kişi arttı. Arındırılmamış verilere göre istihdamı artan tek sektörün inşaat olduğu görülüyor. Ancak yukarıda da belirttiğimiz üzere inşaatın istihdamdan aldığı pay yüzde 6,2. Bu nedenle inşaat sektöründeki olumlu gelişmeler genel istihdam verilerini ciddi bir şekilde etkileyemiyor.

Ekonomik faaliyete göre, mevsim etkilerinden arındırılmış istihdam ise, sanayi sektöründe 83 bin kişi artarken, tarım sektöründe 62 bin kişi, inşaat sektöründe 6 bin kişi, hizmet sektöründe 38 bin kişi azaldı.

Mevsimsel değişimleri göz ardı eden mevsim etkilerinden arındırılmış veriye göre ise yalnızca sanayi sektöründe istihdam artışı gerçekleşmiş. Son bir yıla ait sanayi üretim endeksi verilerine bakıldığında karşımıza çok olumlu bir tablo çıkıyor. En son yayımlanan verilere göre; sanayi üretimi Aralık ayında yıllık yüzde 9 aylık ise yüzde 1,3 arttı. Sanayi üretimindeki bu güçlü artış, sektörün istihdam rakamlarına aynı ölçüde yansımıyor.

Sonuç olarak istihdam yapımız teknolojik gelişmelere paralel olarak değişmesi gerekiyor. Şu an sektörlerin dengesiz dağılımının yol açtığı sorunları çok da net göremesek de 10 yıl sonra bu durum karşımıza kalıcı bir sorun olarak çıkacaktır.