TÜFE yıllık yüzde 61,14, aylık yüzde 5,46 arttı

TÜİK’in verilerine göre; tüketici fiyat endeksi (TÜFE) 2022 yılı Mart ayında bir önceki aya göre yüzde 5,46, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 22,81, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 61,14 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 29,88 arttı.

Önceki ay ise TÜFE’deki artış yıllık yüzde 54,44, aylık yüzde 4,81 olmuştu.

Geçmiş verilere bakıldığında 2005-2021 yılları arasında Mart ayı aylık TÜFE’deki artış en düşük yüzde -0,04, en yüksek yüzde 1,19 olmuşken, Mart ayı (2022 hariç) ortalama artış ise yüzde 0,73 olarak gerçekleşmişti.

Enflasyon görünümüne ilişkin yukarı yönlü riskler artmaya devam ederken Şubat ayı sonunda başlayan Ukrayna-Rusya gerginliği de özellikle enerji ve gıda fiyatlarının artmasında etkili oldu. TÜFE'de aylık olarak en yüksek artış gösteren kalemlerin; yüzde 32,67 ile motorin, yüzde 24,41 ile benzin ve yüzde 23,47 ile kömür ücreti olması bu durumu teyit ediyor. Ne yazık ki bu kalemlerdeki artış neredeyse bütün harcama gruplarını etkilediği için genele yayılmış bir enflasyon tablosu karşımıza çıkıyor. Bunu, yayılım endeksinde de görüyoruz. Mart 2022'de, endekste kapsanan 409 maddeden, 69 maddenin ortalama fiyatında düşüş gerçekleşirken, 27 maddenin ortalama fiyatında değişim olmadı. 313 maddenin ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti. Örneğin geçen sene Şubat ayında fiyatı artan madde sayısı 263, fiyatı düşenlerin sayısı ise 117 olarak gerçekleşmişti.

Yıllık artışın düşük olduğu ana gruplar sırasıyla yüzde 15,08 ile haberleşme, yüzde 26,73 ile eğitim, yüzde 26,95 ile giyim ve ayakkabı ve yüzde 34,95 ile sağlık olurken bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüksek olduğu ana gruplar ise sırasıyla, yüzde 99,12 ile ulaştırma, yüzde 70,33 ile gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 69,26 ile ev eşyası oldu.

Aylık artışın düşük olduğu ana gruplar sırasıyla yüzde 1,78 ile giyim ve ayakkabı, yüzde 1,84 ile konut ve yüzde 2,78 ile eğlence ve kültür olurken artışın yüksek olduğu ana gruplar ise sırasıyla, yüzde 13,29 ile ulaştırma, yüzde 6,55 ile eğitim, yüzde 6,04 ile lokanta ve oteller oldu.

Ulaştırmadaki artışta akaryakıt fiyatları etkili olurken, gıda ve alkolsüz içecekler grubundaki aylık artışın yüzde 4,73 ile aylık ortalamanın altında kalması da temel gıda ürünlerindeki KDV oranının yüzde 1’e inmesinden kaynaklandı.

TÜFE enflasyon sepetinde, gıda ve alkolsüz içecekler grubunun ağırlığı yüzde 25,32.

En düşük gelire sahip yüzde 20'lik grubun tüketim harcaması dağılımında gıda ve alkolsüz içecekler grubunun payı 2019 yılında yüzde 30,7 idi. Bu oran gıda harcamalarının arttığı pandemi döneminde muhtemelen yüzde 40'lara kadar yükseldi. Aynı şekilde fiyatı en çok artan diğer harcama grupları da maalesef hanehalkı tüketim harcamalarında büyük paya sahip temel ihtiyaçlardan oluşuyor. Bu nedenle manşet enflasyon hissedilen enflasyondan daha düşük çıkıyor.