Türkiye Ekonomisi İlk Çeyrekte Yüzde 7 Büyüdü
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre; gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) 2021 yılı birinci çeyreğinde, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 7, bir önceki çeyreğe göre ise yüzde 1,7 arttı.
Beklenti ise
yüzde 6-6,5 aralığındaydı.
Ocak-Şubat-Mart
aylarını kapsayan 1.çeyrek büyüme verisinin beklentilerin üzerinde
gerçekleşmesi çok da fazla şaşırtmadı. Çünkü büyümenin öncü göstergelerinden
imalat PMI, sanayi üretim endeksi ve ihracat rakamları yılın ilk üç ayında
oldukça başarılı bir performans sergilemişti.
Türkiye
ekonomisi en son 2018 yılı birinci çeyrekte yüzde 7,4 oranında büyümüştü.
Böylece büyüme oranı son 3 yılın zirvesini görmüş oldu.
Diğer
ülkelerle kıyasladığımızda Türkiye ekonomisinin pozitif ayrıştığını görüyoruz.
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD)
ülkeleri arasında birinci sırada yer
alan Türkiye, G-20 ülkeleri arasında
ise Çin’den sonra en yüksek büyüme oranına sahip ikinci ülke oldu.
Türkiye'nin
potansiyel büyüme oranı yüzde 5 olarak kabul ediliyor. Açıklanan büyüme oranı
bu rakamın üzerinde gerçekleştiğinde sıklıkla şu sorular gündeme geliyor. Kim
büyüdü, istihdamda aynı oranda bir artış kaydedildi mi, tüketim ağırlıklı mı
büyüdük, ne kadarlık katma değer ürettik, büyüme oranındaki artış hangi gelir
gruplarına yansıdı, dengeli mi dağıldı yoksa gelir dağılımındaki bozulma arttı
mı, bu yüksek büyüme oranı sürdürülebilir mi...
Bu soruların
cevaplarını manşet veriden anlamak zor, bu nedenle verinin alt detaylarına
bakalım.
Yerleşik hanehalklarının tüketim harcamaları,
2021 yılının birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre
zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde
7,4 arttı.
Hanehalklarının
tüketim harcamaları, bir ülkenin refah seviyesini gösteren önemli bir veridir.
2020 yılında
genişleyen kredi hacmi tüketim harcamalarına olumlu katkı sağladı. Yılın ilk
çeyreğinde perakende satış hacminde ve perakende ciro endekslerinde gerçekleşen
güçlü artış, iç talebin hâlâ canlı olduğunu gösteriyor. Geçen yaz rekor kıran
konut satışlarının ardından beyaz eşya, mobilya gibi dayanıklı tüketim
mallarına olan talep artmıştı. Ancak TÜFE oranlarından da takip edildiği üzere
bu durum talep enflasyonuna neden oldu.
Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde
1,3, gayrisafi sabit sermaye oluşumu yüzde 11,4 arttı. Mal ve hizmet ihracatı 2021 yılı birinci çeyreğinde yüzde 3,3 artarken ithalatı yüzde 1,1
azaldı.
İlk çeyrekte
büyümeye, hanehalkının nihai tüketimi
4,5, gayrisafi sabit sermaye 2,9, devletin nihai harcamaları 0,2, net ihracat 1,1 puan katkı sağlarken,
stoklar ise büyümeyi 1,5 puan aşağı çekti.
Harcama
yöntemiyle GSYH bileşenlerinden en çok büyüyen gayrisafi sabit sermaye
oluşumunun en büyük kısmını maddi sabit aktifler oluşturuyor. Bu aktifler,
makine-teçhizat ve inşaat olmak üzere iki alt gruba ayrılıyor. Birinci çeyrekte
yüzde 30,5 artan makine-teçhizat yatırımlarındaki artış son üç çeyrektir devam
ediyor. Finansman maliyetindeki yükselişe rağmen yatırımların artması, üretime
dayalı, sürdürülebilir bir büyümeye işaret ediyor.
