Türkiye ekonomisi yüzde 11 büyüdü

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2021 yılı büyüme oranlarını açıkladı. Üretim yöntemine göre dört dönem toplamıyla elde edilen yıllık gayrisafi yurt içi hasıla, 2021 yılında bir önceki yıla göre yüzde 11 arttı. 2021 yılında kişi başına GSYH cari fiyatlarla 85.672 TL, ABD doları cinsinden 9.539 olarak hesaplandı.

2.çeyrek büyüme oranı yüzde 21,9 olarak açıklanmasının ardından yılın geneli için çift haneli büyüme tahminleri ağırlık kazanmıştı . Sanayi üretimi, ihracat rakamları, PMI gibi büyümenin öncü göstergeleri de bu beklentileri güçlendiriyordu. Bunun yanı sıra kısıtlamaların kaldırıldığı yılın ikinci yarısında toparlanan hizmet sektörü de büyümeye ciddi oranda katkı sağladı.

Çeyreklik bazda bakıldığında da GSYH 2021 yılının dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 9,1, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH ise bir önceki çeyreğe göre yüzde 1,5 arttı.

Harcama kalemlerinin büyümeye olan katkısına bakıldığında; hanehalkı tüketiminin 9 puan, net ihracatın 4,9 puan, yatırımların 1,7 puan ve kamu tüketiminin 0,3 puan olduğu görülüyor. Stoklar ise büyümeyi 4,8 puan aşağı çekmiş.

Yerleşik hanehalklarının nihai tüketim harcamaları, 2021 yılında bir önceki yıla göre yüzde 15,1, dördüncü çeyreğinde ise yüzde 21,4 arttı. Hanehalkı tüketim harcamalarının GSYH içindeki payı yüzde 55,1 oldu.

Mal ve hizmet ihracatı, 2021 yılının dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 20,7, ithalatı yüzde 2,6 arttı. Bir önceki yıla göre ise mal ve hizmet ihracatında yüzde 24,9’luk, ithalatında ise yüzde 2’lik artış gerçekleşti.

Verilerden de anlaşılacağı üzere Türkiye ekonomisi 2021 yılında ağırlıklı olarak iç tüketim ve ihracatla büyüdü. Burada dikkat çeken iki husus var. Birincisi stokların azalması. Üretici fiyatlarındaki artış eldeki stoklar kullanıldığı için tüketici fiyatlarına aynı oranda yansıtılmıyordu. Azalan stoklar ise son fiyatlarla yenilenecek. Bu durum da enflasyonu yukarı yönlü etkileyebilir.

Öte yandan faiz oranlarındaki düşüşe rağmen yatırımlardaki artışın yavaşlamasında döviz kurlarındaki yükseliş önemli bir rol oynuyor.

GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde; 2021 yılında bir önceki yıla göre; hizmet faaliyetleri toplam katma değeri yüzde 21,1, diğer hizmetler yüzde 20,3, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 20,2, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 17,3, sanayi yüzde 16,6, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 7 ve gayrimenkul faaliyetleri yüzde 3,5 arttı.

Finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 9, tarım sektörü yüzde 2,2 veinşaat sektörüise yüzde 0,9 azaldı.

Hizmet sektörü son 6 ay, turizm sektörü ise 3 ay gibi sınırlı bir dönemde faaliyet göstermesine rağmen yüzde 21,1’lik artışın gerçekleşmesi sevindirici. Diğer yandan enflasyonun yüksek seyrettiği bu dönem tarım sektöründeki yüzde 2,2’lik daralma ise dikkat çekiyor. Tarımsal girdi maliyetlerinin artması bu daralmada etkili olurken, arzın azalması da gıda fiyatlarını yükseltecektir.