Dolar (USD)
32.94
Euro (EUR)
35.70
Gram Altın
2528.18
BIST 100
10891.42
02:17 İMSAK'A
KALAN SÜRE

Beyaz Fosfor Nedir?

İsrail'in Gazze'ye düzenlediği saldırılarda beyaz fosfor bombası kullanmasının ardından beyaz fosfor nedir? sorusu merak edilenler arasında yer almaya başladı.
Beyaz Fosfor Nedir?
13 Ekim 2023 18:31:05
İsrail'in Gazze'ye düzenlediği saldırılarda beyaz fosfor bombası kullanmasının ardından beyaz fosfor nedir? sorusu merak edilenler arasında yer almaya başladı.

Beyaz fosfor, kimyasal sembolü "P4" olan ve fosforun farklı modifikasyonlarından biri olan kimyasal bir element olarak ön plana çıkar. Fosfor elementinin doğal halde bulunan tümotropik bir formudur, yani farklı sıcaklık ve basınç koşullarında farklı kristal yapılar oluşturabilir. Beyaz fosfor, oda sıcaklığında (yaklaşık 20-25°C) reaktif, beyaz, sert ve katıdır. Ancak hava ile temas ettiğinde yavaşça sararır. Bu yüzden beyaz fosfor, su buharı ve oksijenle temas etmesinden korunmalıdır; çünkü aksi halde okside olarak sarı fosfora dönüşebilir. Beyaz fosfor, özellikle ateş yakma ve savaş başlıklarında kullanılan kimyasal silahlar için endüstriyel olarak üretilmiştir. Ancak uluslararası anlaşmalarla bu tür silahların kullanımı kısıtlanmıştır. Fosfor, biyolojik sistemlerde ve bitki büyümesinde önemli bir rol oynar. Ayrıca ateş yakma, fosforlu bileşiklerin üretimi ve diğer birçok endüstriyel uygulama için kullanılır. Beyaz fosfor, özellikle askeri amaçlar dışında, çok dikkatli bir şekilde kullanılmalıdır, çünkü yanıcıdır ve ciltle teması ve soluması ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.

Beyaz Fosfor Ne İşe Yarar?

Yine merak edilen bir diğer soru, beyaz fosfor nedir? sorusu olarak karşımıza çıkar. Beyaz fosfor, bir dizi endüstriyel ve askeri uygulamada kullanılan bir kimyasal maddedir. Beyaz fosfor olarak adlandırılan bu yakıcı madde, askeri amaçların dışında ateş yakmada ya da elektrik endüstrisinde kullanılır. Beyaz fosforun kullanım alanları aşağıdaki gibi sıralanabilir;

  1. Ateş Yakma: Beyaz fosfor, tarih boyunca ateş yakmak için kullanılmıştır. İçinde bulunduğu muhafaza, sürtünme veya hava ile temas sonucu oksitlenir ve parlak bir ışık ve ısı üretir. Bu özelliği yangın işlerinde ve ışık kaynaklarında kullanılır.
  2. Askeri Amaçlar: Beyaz fosfor, özellikle askeri uygulamalarda kimyasal silah olarak kullanılmıştır. Fosforlu mühimmatlar, roket savaş başlıkları ve mayınlar gibi askeri silahlar beyaz fosfor kullanabilirler. Ancak, uluslararası anlaşmalarla bu tür silahların kullanımı sınırlanmıştır.
  3. Fosforlu Bileşikler: Beyaz fosfor, fosforlu kimyasal bileşiklerin üretiminde kullanılır. Bu bileşikler, gübrelerden temizlik malzemelerine kadar birçok endüstriyel ürünün üretiminde önemli bir rol oynar.
  4. Elektronik Endüstri: Beyaz fosfor bazlı fosforlu kaplama malzemeler, CRT televizyonlar, floresan lambalar ve radyoaktif madde tespiti gibi elektronik cihazlarda kullanılır.
  5. Çapak Giderme: Çelik üretimi ve kaynak işlemleri sırasında çapak giderme işlemlerinde beyaz fosfor kullanılır. Bu, metal işleme endüstrisinde önemlidir.

Önemli bir not: Beyaz fosfor, insan sağlığına ciddi zararlar verebileceği için çok dikkatli kullanılmalıdır. Temasından veya solunumundan kaçınılmalıdır. Askere dönük kimyasal silah uygulamaları, uluslararası yasal düzenlemelere tabi tutulmuştur ve kullanımı sınırlanmıştır.

fosfor_67d7faaa62ece3c51a78952570157767.jpg

Beyaz Fosforla Temas Edilirse Ne Olur?

İnsan sağlığı açısından oldukça zararlı olan beyaz fosforla temas edilirse ne olur? sorusu da yine merak edilip araştırılan konular arasında. Beyaz fosfor, temas etmesi durumunda ciddi sağlık sorunlarına neden olabilen tehlikeli bir kimyasal maddedir. İşte beyaz fosfora temas edilmesi durumunda ortaya çıkabilecek sorunlar:

  • Kimyasal Yanıklar: Beyaz fosfor, temas ettiği ciltte ciddi kimyasal yanıklara neden olabilir. Ciltle temas ettiğinde ciltte tahriş, yanma ve yaralar meydana gelebilir. Bu yanıklar, ağrılı ve derin olabilir.
  • Solunum Sorunları: Beyaz fosfor buharlarına maruz kalmak, solunum yolu sorunlarına neden olabilir. Solunum yollarının tahriş olması, öksürük, nefes darlığı ve boğaz ağrısına yol açabilir.
  • Zehirlenme Belirtileri: Beyaz fosforun zehirlenme belirtileri arasında mide bulantısı, kusma, ishal ve baş ağrısı yer alır. Ayrıca, böbrek yetmezliği gibi ciddi sistemik sorunlar ortaya çıkabilir.
  • Ciddi Organ Hasarı: Beyaz fosfor, iç organlara ve dolaşım sistemine zarar verebilir. Özellikle karaciğer, böbrek ve kalp üzerinde olumsuz etkilere yol açabilir.
  • Kronik Etkiler: Beyaz fosfor teması sonucu meydana gelen yanıklar ve tahribatlar, iyileşmesi uzun sürebilen kronik etkilere neden olabilir. Ayrıca kanserojen olma potansiyeli de taşır.

Beyaz fosfor temas edilmesi veya solunması sonucu ortaya çıkan sağlık sorunları ciddi ve acil tıbbi müdahale gerektirir. Eğer beyaz fosfor ile temas edildiğinden şüpheleniliyorsa, hemen bir sağlık profesyoneline başvurulmalı ve gerekli tedbirler alınmalıdır. Bu nedenle beyaz fosforla çalışan kişilerin uygun koruyucu ekipmanlar ve prosedürler kullanmaları çok önemlidir.

beyaz-fos_cbe3b62c8a84e332cd5140676932bd3e.jpg

Beyaz Fosfor Neden Yasak?

Beyaz fosfor neden yasak? sorusunun birden fazla yanıtı bulunur. Ancak başlıca nedenler arasında kimyasal silah olarak kullanılabilecek olması gelir. Beyaz fosforun kullanımının ve ticaretinin yasaklanması veya kısıtlanması, çeşitli uluslararası anlaşmalar ve ulusal yasalarla düzenlenmiştir. Beyaz fosforun yasaklanmasında önemli yere sahip diğer ana nedenlerden bazıları şöyledir;

  1. Kimyasal Silah Olarak Kullanımı: Beyaz fosfor, savaşlarda kimyasal silah olarak kullanılabilir. Özellikle yakıcı etkisi ve yoğun duman oluşturabilme özelliği, bu maddeyi askeri amaçlar için çekici hale getirir. Ancak bu tür kimyasal silahların kullanımı, insana ve çevreye ciddi zararlar verebilir. Bu nedenle beyaz fosforun askeri amaçlarla kullanılması uluslararası anlaşmalarla yasaklanmıştır.
  2. Çevresel Etkiler: Beyaz fosforun kullanımı, sızıntıları ve atıkları nedeniyle çevresel sorunlara yol açabilir. Toprak ve su kaynaklarına sızan beyaz fosfor, doğal ekosistemlere zarar verebilir ve biyolojik çeşitliliği tehlikeye sokabilir.
  3. Sağlık Riskleri: Beyaz fosfor teması ve solunması, cilt yanıkları, solunum yolu tahrişi ve sistemik sağlık sorunlarına neden olabilir. Bu da insan sağlığına ciddi zararlar verir.
  4. İnsan Hakları İhlali: Beyaz fosforun askeri operasyonlarda kullanılması, siviller ve savaşın olumsuz etkilerinden kaçan insanlar için ciddi tehlikeler oluşturabilir. Bu nedenle bu tür kimyasal silahların kullanımı insan hakları ihlali olarak kabul edilir.
  5. Uluslararası Anlaşmalar: Beyaz fosforun savaş amaçları için kullanımı, Birleşmiş Milletler Kimyasal Silahlar Sözleşmesi ve diğer uluslararası anlaşmalarla yasaklanmıştır. Çoğu ülke, bu tür anlaşmalara taraf olarak beyaz fosforun askeri amaçlarla kullanımını yasaklamıştır.

VF kat sağ