Çin'den finans, bilim ve teknoloji alanlarında reform hazırlığı

08 Mart 2023 11:11:09

Çin'de kabine işlevini yerine getiren Devlet Konseyi'nin yapısında değişik öngören reform planı, finans sektörüyle bilim ile teknoloji alanlarında kurulacak yeni idari organlarla bu alanlarda düzenleme ve denetim yetkilerini yeniden yapılandıracak.

Çin’de kabine işlevini yerine getiren Devlet Konseyi’nin yapısında değişik öngören reform planı, finans sektörüyle bilim ile teknoloji alanlarında kurulacak yeni idari organlarla bu alanlarda düzenleme ve denetim yetkilerini yeniden yapılandıracak.

“Devlet Konseyi Kurumsal Reform Planı” karar tasarısı, Çin Ulusal Halk Kongresinin (ÇUHK) 14. Genel Kurulunda delegeler tarafından görüşülmek üzere meclise sunuldu.

Reform planı, finans sektöründe yeni bir düzenleyici kurum oluşturulmasını ve mevcut düzenleyici kurumların denetim yetkilerinin yeniden örgütlenmesini öngörürken, ülkeyi yöneten Çin Komünist Partisine (ÇKP) bağlı bir bilim ve teknoloji komitesi kurarak farklı bakanlıkların bu alandaki planlama ve karar yetkilerini yeniden düzenleyecek.

Çin’in ana yürütme organı konumundaki Devlet Konseyi’ndeki kapsamlı yeniden yapılandırmanın karar mekanizmalarında merkezi parti liderliğinin rolünü güçlendireceği ve Çin’in teknoloji alanında kendine yeterlilik hamlesini destekleyeceği öngörülüyor.

Devlet Başkanı Şi Cinping, Kongre öncesinde reform planının finans sektöründe yapısal reformu derinleştirmeyi ve Parti’nin bilim ve teknoloji alanındaki birleşik liderliğini güçlendirmeyi hedeflediğini ifade etmişti.

Kurumsal reform ihtiyacının sürekliliğinin altını çizen Şi, Parti ve Devlet organlarında kurumsal yapının geliştirilmesi, işlevlerin daha etkin dağılımı, kuruluş ve mekanizmaların iyileştirilmesi, daha etkin bir işleyiş ve yönetime kavuşturulması gereğini vurgulamıştı.

- Kurumlar arasında yetki devri

Reform planıyla finans sektöründe menkul kıymetler dışındaki tüm bankacılık ve sigortacılık varlıklarını denetleyecek bir üst düzenleyici organ oluşturulması hedefleniyor.

İsminin "Ulusal Mali Düzenleme Komisyonu" olması beklenen yeni organın, Çin Bankacılık ve Sigorta Düzenleme Komisyonunun (CBIRC) mevcut yetkilerini zaman içinde tamamen devralması bekleniyor.

Yeni organ ayrıca Çin Merkez Bankasının (PBoC) bankalar ile finans şirketlerinin günlük faaliyetlerinin denetlenmesi ve tüketicilerin korumasına yönelik yükümlülüklerini de üstlenecek.

Ayrıca Çin Menkul Kıymetler Düzenleme Komisyonunun (CSRC) yatırımcıların korunmasına ilişkin denetim yetkileri de yeni organa aktarılacak.

Yeni yapıda CSRC, Devlet Konseyi’ne doğrudan bağlı bir organ haline getirilirken şirket tahvillerine onay verme yetkisinin Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonundan (NDRC) alınarak bu komisyona aktarılması öngörülüyor.

Öte yandan reformla birlikte Merkez Bankasının yerel birimlerinin kaldırılması ve devlete ait finans sermayesinin daha etkin yönetilmesi hedefleniyor.

- 50 trilyon doları aşan finansal varlığı denetleyecek

Resmi verilere göre Çin'de finansal kurumlar, toplam 413 trilyon yuan (yaklaşık 59,2 trilyon dolar) değerinde mali varlığı idare ediyor. Bunun 374 trilyon yuanını (yaklaşık 53,6 trilyon dolar) bankacılık, 27 trilyon yuanını (3,8 trilyon dolar) sigorta ve 13 trilyon yuanını (1,8 trilyon dolar) menkul kıymet varlıkları oluşturuyor.

Devlet Konseyi Genel Sekreteri Şiao Cie, tasarının Kongre’ye sunulmasına ilişkin yaptığı açıklamada, yeni düzenleyici komisyonun borsa ve menkul kıymetler dışındaki mali kurumların denetiminden sorumlu olacağını, bu yolla yatırımcıların korunmasının ve sistemik risklerin giderilmesinin amaçlandığını vurguladı.

Şiao, "Yeni organ, mali alanlarda uzun süredir devam eden çelişki ve problemlere çözüm olacak." dedi.

- Bilim ve teknoloji alanında Parti’nin kontrolü artıyor

Reform planı, Komünist Parti'ye bağlı yeni bir bilim ve teknoloji komitesi kurulmasını öngörürken, Bilim ve Teknoloji Bakanlığını da yeniden yapılandıracak.

Adının, "Merkezi Bilim ve Teknoloji Komitesi" olacağı tahmin edilen yeni komite Bilim ve Teknoloji Bakanlığının planlama ve karar yetkilerini devralırken, bakanlığın bazı yetki ve sorumlulukları da diğer bakanlıklara dağıtılacak.

Yeni yapılanmada bakanlığın tarım ve kırsal kalkınma bilimsel plan ve politikalara karar verme yetkisi Tarım ve Kırsal İşler Bakanlığına, yüksek teknoloji kalkınma ve sanayileşme plan ve politikalarına karar verme yetkisi ise Sanayi ve Enformasyon Teknolojisi Bakanlığına devredilecek.

Bakanlığın, özel araştırma projelerini değerlendirme ve yürütme yetkileri alınarak, görevi yalnızca araştırma kuruluşlarının denetimi ve yönlendirilmesi ile sınırlandırılacak.

Reform, bilimsel ve teknolojik araştırmalara alanlara özel bir yerindelik anlayışı getirmeyi, planlama ve karar süreçlerinin merkezi şekilde yürütülmesini hedefliyor.

- Çevreleme ve bastırma çabalarına karşı teknolojide kendine yeterlilik

Şiao, Çin’in, artan küresel rekabet ve "dışsal çevreleme ve bastırma çabalarına karşı" teknoloji alanında kendine yeterliliğini geliştirmeye odaklanması gerektiğini vurgulayarak, “Bu vahim durum karşısında öz gelişimle yüksek düzeyde teknolojik ve bilimsel kendine yeterliliğe ulaşmak zorunlu hale gelmiştir.” ifadelerini kullandı.

Yeni komitenin, Parti’nin sektör üzerindeki denetimini güçlendireceğini belirten Şiao, Bilim ve Teknoloji Bakanlığının yeniden yapılandırılmasının da kritik teknolojilerin geliştirilmesinde karşılaşılan zorlukların aşılabilmesi için gerekli yönetim süreçlerini yoluna sokacağını ve koordinasyonu sağlayacağını vurguladı.

Devlet Başkanı Şi, dün ÇUHK ile eş zamanlı yapılan Çin Halk Siyasi Danışma Konferansının (ÇHSDK) genel kurulunda katıldığı panel tartışmasında, ABD ve Batılı ülkeleri Çin'in kalkınmasını bastırmaya çalışmakla suçlamıştı.

Çin'in kalkınmasını ilgilendiren dış koşulların hızla değiştiğini, belirsizliğin ve öngörülmezliğin arttığını belirten Şi, "ABD'nin öncülüğündeki Batılı ülkeler, Çin'e karşı toptan çevreleme ve baskı siyaseti uyguluyor. Bu, kalkınma çabasına benzersiz engeller çıkarıyor." demişti.

Başkan Şi, başka bin panelde, teknoloji alanında kendine yeterli hale gelmenin önemini vurgulayarak "Artan uluslararası rekabet karşısında kalkınmada yeni yollar belirlemeli, yeni ivmeler yakalamalı, yeni güçler geliştirmeliyiz. Bunların hepsi sonunda teknolojiye gelip dayanıyor." yorumunu dile getirmişti.

- Merkezi kamu bürokrasisi yüzde 5 azaltılacak

Reform planı ayrıca çok sayıda bakanlık ve idari organın yetki ve sorumluluklarına ilişkin yeni düzenlemeler getirecek.

Planda Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu (NDRC) bünyesinde bir veri bürosu kurulması öngörülüyor.

Büronun, veri bağlantılı temel kurumların oluşturulmasıyla veri kaynaklarının uygulanması ve paylaşımının koordinasyonundan sorumlu olması bekleniyor.

Reformla, Ulusal Kamu Şikayetleri ve Önerileri İdaresi de halkın şikayetlerine daha etkin yanıt vermek amacıyla Devlet Konseyi bünyesine alınacak.

Reform planı, Devlet Konseyi’ne bağlı organların personel sayısının yüzde 5 azaltılmasını, iş gücü maliyetindeki kesintiden elde edilen kaynakların kilit çalışma alanlarına aktarılmasını da öngörüyor.

Tasarı, Kongre'de 10 Mart’ta yapılacak genel oturumda oya sunulacak.