İstanbul'da iki özel kütüphane

25 Mart 2021 13:18:07

Kütüphaneler Osmanlı döneminde çok önem verilmiş tıpkı cami, okul, çeşme gibi öldükten sonra hayırla hatırlanacak vakıf eserler arasında yer almıştır. Ecdadımız kütüphane yaptırmaya önem verdiği kadar kütüphaneye kitap bağışı konusunda titizlikle çalışmıştır.

Fahri Sarrafoğlu / İstanbul Seyyahı

Halkımız okumadığı kitabı esir atmaz, ben okumuyorsam bir başkası okusun diyerek kütüphaneler kitap bağışı için yarışmıştır.

KÜTÜPHANELER HAFTASI BAŞLIYOR

26 Mart- 1 Nisan tarihleri arasında “Kütüphaneler Haftası” başlıyor. İstanbul’da İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kütüphaneler ve Müzeler Müdürlüğü’ne bağlı 22 halk ve çocuk kütüphanesi var. Türkiye’nin 81 ilinde toplamda bin yüz 71 kütüphanenin bulunduğu, en fazla kütüphanenin Ankara’da (47), en az kütüphanenin ise Yalova, Iğdır ve Kilis illerinde (3) olduğu bildirildi. İstanbul’da bulunan il halk kütüphanesi sayısı ise 38 olarak belirtildi.

İSTANBUL’DA İKİ ÖZEL KÜTÜPHANE
İstanbul’da Osmanlı’dan kalma birçok tarihi kütüphaneler var ama bunlardan Köprülü Kütüphanesi engellilerin ayağına kitap götürmesi ile diğerlerinden farklıdır. Öte yandan İstanbul’da Kadın Eserleri adıyla da özel bir kütüphanenin olması onun dünyada sayılı kütüphaneler arasında yer almasını sağladı.

TARİHİ BİNADA KADIN ESERLERİ KÜTÜPHANESİ
Dünyada sayılı kütüphaneler arasında yer alan İstanbul Kadın Eserleri Kütüphanesi birçok yönüyle diğer kütüphanelerden farklı… Gerek binası gerekse içerisinde bulunan kitap, doküman ve belgelerin içeriği açısından her yıl hem Türkiye’den hem de yurtdışından araştırmacıların ilgi odağı. Kütüphanenin tek bir sıkıntısı var o da İstanbul’dan bayan okuyucuların sayısının az olması…
GENİŞ BİR ARŞİV KOLEKSİYONUNU SAHİP
Türkiye’nin ‘kadın belleği’nin toplandığı Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi’nin birçok yönden hem Türkiye’de hem de dünyada nadir kütüphaneler arasında yer alıyor. Kadın Kütüphanesi’nin 22 yılda kadın konusundaki belgelerden oluşan ilk ve en büyük koleksiyonu oluşturması, ülkemiz açısından çok önemli bir kazanım. Bu koleksiyon kitap, arşiv, süreli yayınlar, efemeralar, 22 yıllık basın taramasından oluşan gazete kupürleri, kadın örgütleri koleksiyonu, özel arşiv koleksiyonu, görsel koleksiyonlar (kartpostal, afiş, fotoğraf, dia, video, kaset) ve sanatçı, yazar ve siyasetçi kadınların biyografik dosyalarından oluşmaktadır.
1989 YILINDA DÜŞÜNÜLDE 1990’DA FAALİYETE GEÇTİ

Kadın Eserleri Kütüphanesi ve bilgi merkezi Vakfı, 1985 yılında tasarlanmaya başlandı, 1989 yılında Jale Baysal, Füsun Akatlı, Şirin Tekeli, Füsun Yaraş ve Aslı Davaz’ın kuruculuğunda hayata geçti, yasal olarak 1989 Aralık ayında kuruldu. Kütüphane, 14 Nisan 1990 tarihinde Haliç Fener’de Büyükşehir Belediyesi’nin tahsis ettiği ve bugün de kullanılan tarihi binada açıldı.

Kütüphane ve arşiv koleksiyonumuzda kitap, nadir eser ve süreli yayınlar yanında, özel arşivler ve aile arşivleri, kadın örgütleri, kişisel kadın dosyaları, kadın yazarlar, kadın sanatçılar, öncü kadınlar, politikacı kadınlar, kadın konulu tezler, makaleler, afişler, sözlü tarih çalışmaları, görsel-işitsel arşiv malzemeleri, gazete kupürleri, efemera ve gri yayınlar bulunmaktadır. Koleksiyonun oluşturulmasında, kadın tarihi ve çalışmalarına kaynaklık edebilmek amacımız dikkate alındığından, ülkemiz kütüphaneler ve arşivlerinde bulunması zor olan kitap ve belgeleri edinmek ve hizmete sunmayı öncelikli hedefimiz olarak söyleyebiliriz

Adres: Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı
Fener Mahallesi, Mürsel Paşa Caddesi, No: 8, Fener Vapur İskelesi Karşısı (Tarihi Bina), Haliç-Fener, 34220, Fatih- İstanbul / Türkiye
Telefon: +90 212 621 81 34

ENGELLİLERİN AYAĞINA KİTAP GÖTÜREN KÜTÜPHANE

İstanbul’da kütüphane olarak tasarlanan ilk bina olan ve Köprülü ailesi tarafından bağışlanan koleksiyonlarla zenginleşen kütüphanede bugün Türkçe, Farsça ve Arapça dillerinde çok sayıda değerli basma ve yazma eserler ile suyolları haritaları bulunmaktadır. Çemberlitaş’ta Divanyolu üzerinde, bulunan bu görkemli bina 1667’de Köprülü Fazıl Ahmet Paşa tarafından kurulmasıyla ilk defa bir hizmeti de başlattı. Ö döneme kadar İLK DEFA ENGELLİ OLUP DA KÜTÜPHANEYE GELEMEYENLERİN ayağına kitap götürme hizmeti de verilecek. Sadrazam Köprülü Mehmet Paşa’nın oğlu Fazıl Ahmet Paşa, bizzat Kütüphane’nin açılışında bulunarak babasının vasiyeti üzerine burayı yaptırdığını söyleyerek, şu vasiyette bulundu: “ Kim ki İstanbul’da oturur da kitap okumak ister, lakin kütüphaneye gidecek ne imkanı ne de sıhhati müsait değilse, ya da getirecek kimsesi yoksa veyahut vücudunun herhangi bir azasından engelli ise Kütüphanemiz derhal o kişiye istediği kitabı gönderecek, okuyunca da tekrar gidip alacak, başka istediği kitaplar varsa da verilecektir…”

İLK ÖDÜNÇ KİTAP VEREN KÜTÜPHANE

Türkçe, Arapça ve Farsça dillerinde 3 bine ’e yakın yazma, bin 500’e yakın basma eser bulunan kütüphaneni bir başka özelliği ise sadece engellilerin ayağına kitap götürmekle kalmıyor aynı zamanda İstanbul’da ilk defa bir kütüphane okumak isteyenlere 15 gün süreyle ödünç olarak kitap veriyor. Kitap okumak isteyip de kitabı kütüphanede bitiremeyen Osmanlı vatandaşları İstanbul’da ikametgah ettiğini ikametgah senedi ile gösterdiği taktirde buradan evde okumak üzere ödünç kitap alabiliyor. Fakat bu kadar değerli el yazmaların, nadide eserlerin eve götürülmesinde herhangi bir hasar olmaması için de kitapların kopyaları veriliyor, asılları burada kalacaktı. . Eğer ki kitaba bir zarar gelirse kitap bedeli okuyan kariden alınıyordu… Onun için bu kütüphaneden ilk zamanlarda genelde varlıklı kişilerin yararlanabileceği kütüphanenin açılışı sırasında kulağımıza geldi. Zaruret halinde vakıf mütevellisinin bilgisi dâhilinde güvenilir kimselere sağlam bir kefil veya rehin karşılığı ödünç kitap verilebilecek, medrese talebeleri de hâfız-ı kütübden rehin veya kefil karşılığında ödünç kitap alabileceklerdir.

MAAŞLAR YÜKSEK
Kütüphanenin kurucusu ve banisi Köprülü Fazıl Ahmet Paşa, burada çalışanların sadece Kitapla ve kütüphane ile uğraşması için babasının yine vasiyeti üzerine yüksek maaş verilmesini vakıf senedine koydurdu. Fâzıl Paşa’nın hazırlattığı vakfiyede sadece kütüphaneye mahsus bir personel kadrosunun teşkil edildiği görülmektedir. Üç hâfız-ı kütüb, bir mücellit ve bir bevvâbdan meydana gelen bu kadroya dönemine göre oldukça tatmin edici bir ücret ödenmektedir. Birinci hâfız-ı kütübün 7,5, ikinci ve üçüncü hâfız-ı kütüblerin 3,75 kuruş olan aylık ücretleri devrin râyicine göre yapılan hesaplamada günlük 20 ve 10 akçeye tekabül etmektedir. XVII. yüzyılın ilk yarısında kurulan kütüphanelerdeki kitap mevcudu oldukça artmıştır.

Köprülü Kütüphanesi, Osmanlı Devleti'nde müstakil bir binaya sahip olarak kurulan ilk vakıf kütüphanesidir.

Adres: Binbirdirek, No:29, Divan Yolu Cd., 34122 Fatih/İstanbul

Açılış tarihi: 1667

Telefon: (0212) 516 83 13

​İstanbul'da iki özel kütüphane

Yorum Yazın

İstanbul'da iki özel kütüphane