Temel olarak, dar gelirli ailelerin hane halkı gelirini belirli bir seviyenin altına düşmemesi için devlet tarafından sağlanan düzenli nakdi yardım olarak tanımlanabilir. Peki, vatandaşlık maaşı kimlere verilecek? Vatandaşlık maaşı ne kadar olacak? Vatandaşlık maaşı başvurusu nasıl yapılır? İşte tüm merak edilenler…
Vatandaşlık Maaşı Nedir?
Vatandaşlık maaşı nedir sorusunun yanıtı, Vatandaşlık maaşı, devletin vatandaşlarına sadece “vatandaş oldukları için” değil, ekonomik zorluklar nedeniyle temel ihtiyaçlarını karşılayamadıkları durumlarda sağladığı bir gelirdir. Klasik sosyal yardımlardan (örneğin yaşlı maaşı, engelli aylığı veya şartlı nakit transferleri) farkı, gelir tamamlayıcı bir mekanizma olmasıdır.
Vatandaşlık Maaşı Kimlere Verilecek?
Vatandaşlık maaşı kimlere verilecek sorusunun detaylarını öğrenmek isteyenlere, 2025 yılı itibarıyla vatandaşlık maaşı, tam anlamıyla evrensel (herkese koşulsuz) bir uygulama olmayıp, ihtiyaç bazlı olarak tasarlanmıştır. Başlıca şartlar şöyle sıralanabilir:
- Türk vatandaşı olmak ve Türkiye’de ikamet etmek: Program sadece TC vatandaşlarını kapsar.
- Hane geliri kriteri: Hane halkı kişi başı gelir, asgari ücretin belirli bir oranının (genellikle 1/3 veya 2/3’ü) altında olmalıdır. Örneğin, 2025 net asgari ücret yaklaşık 22.000 TL civarındaysa, hane geliri bu seviyenin altında kalanlar öncelikli olur.
- Gelir testi ve muhtaçlık durumu: Sosyal yardımlarda olduğu gibi, gelir ve harcama beyanı incelenir. Düzenli geliri olmayan işsizler, engelliler, yaşlılar, eşi vefat etmiş kadınlar ve yetim çocuklar önceliklidir.
- Aile odaklı uygulama: Kişi bazlı değil, hane bazlı hesaplanır. Çocuk sayısı, hane büyüklüğü gibi faktörler miktarı etkiler.
- Çalışma durumu: İşgücüne katılımı teşvik etmek için, çalışabilir durumdakilerin iş araması teşvik edilebilir.
Vatandaşlık Maaşı Ne Kadar Olacak?
Vatandaşlık maaşı ne kadar olacak sorusu vatandaşların radarına girdi, Vatandaşlık maaşının miktarı henüz resmi olarak açıklanmamıştır, ancak tahminler ve geçmiş açıklamalara göre:
- Aylık 3.000 TL ile 6.000 TL arasında değişebilir (hane büyüklüğüne göre).
- Hedef: Her hanenin en az asgari ücret seviyesinde gelire ulaşması. Örneğin, gelir eksikse devlet farkı tamamlar.
- Bazı açıklamalarda kişi başı asgari ücretin 1/3’ü (yaklaşık 7.000-8.000 TL bandı) baz alınacağı belirtilmiştir.
Vatandaşlık Maaşı Başvurusu Nasıl Yapılır?
Vatandaşlık maaşı başvurusu nasıl yapılır sorusunun yanıtı, Başvurular henüz resmi olarak başlamamıştır (Kasım 2025 itibarıyla). Ancak:
- e-Devlet üzerinden veya Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlükleri’ne başvuru yapılacak.
- Mevcut Aile Destek Programı alanlar otomatik geçiş yapabilir.
- Başvuru ekranı açıldığında, gelir beyanı ve belge yükleme gerekecek.
Vatandaşlık Maaşı’nın Artıları ve Eksileri Neler?
Artıları:
- Yoksulluğu sıfırlama potansiyeli,
- Bürokratik yükün azalması (parçalı yardımlar yerine tek ödeme),
- Ekonomik canlanma (dar gelirliler harcamayı artırır),
- Kadın istihdamı ve çocuk refahı üzerinde olumlu etki.
Eksileri:
- Bütçe yükü (finansman kaynağı tartışmalı),
- Çalışma teşvikini azaltabileceği endişesi,
- Evrensel olmaması nedeniyle “gerçek UBI” olmadığını söyleyenler.