CHP'nin 8. genel başkanı ve değişim kurultayı

13 yıldır genel başkanlık koltuğunda oturan Kemal Kılıçdaroğlu’nun seçimi kaybederek yerine Özgür Özel’in seçilmesi, siyaset gündemi itibariyle yeni bir heyecan oluşturduğu tartışılmaz.

Kılıçdaroğlu, kurultayda evladım dediği İmamoğlu ile birlikte değişim bayrağını yükselten, TBMM grubu başkanlığını devrettiği, Özgür Özel’e karşı kaybetmesi siyasete vefa olmadığını, siyasetin konjonktürel ve faydacı bir alan olduğunu da bu şekilde tekrar tekrar öğrenmiş olduk.

Kemal Kılıçdaroğlu’nun, Cumhurbaşkanlığı seçiminde, aday olacağını açıkladığı TBMM grup toplantısında yaptığı veda konuşmasında gözyaşlarını tutamayan, Özgür Özel ve seçim yenilgisinin ardından evlat olduğunu unutan, Ekrem İmamoğlu ile birlikte değişimi savunarak liderliğe soyunan Özgür Özel, artık CHP’nin çiçeği burnunda genç genel başkanı olarak seçilmiştir.

CHP’nin Türk siyasi tarihine yeni bir parti içi demokrasi sınavı örneği bıraktığı bu yarış 1972 kurultayındaki İnönü-Ecevit değişimini anımsattı. Türkiye’nin ikinci Cumhurbaşkanı, Milli Şef İsmet İnönü girdiği yarışta önceleri evladı gibi gördüğü Bülent Ecevit’e CHP genel başkanlığı koltuğunu devretmişti.

Siyasette bazen “tarih tekerrür ediyor”, “Değişmeyen tek şey değişimdir” özlü sözü ile kurultayda değişim bayrağını yükseltenler kazandı. Tarihin en soylu ihaneti “sendemi brütüs “aforizması, Kılıçdaroğlu’nun kurultay öncesinde ve kurultay konuşmasında isim vermeden “sırtından vurulduğunu” söylemesi bize yine tarihin anekdotlarını hatırlattı.

CHP’nin 100 yıllık “değişim” tartışması 55 kongrede 7 genel başkan, 24 tüzük değişimi oldu ama CHP değişmedi.

CHP’de bugüne kadar 7 kez genel başkan değişti. İlk genel başkan Mustafa Kemal Atatürk oldu ve 15 yıl 62 gün bu görevi yürüttü. Ardından sırasıyla İsmet İnönü, Bülent Ecevit, Deniz Baykal, Hikmet Çetin, Altan Öymen ve Kemal Kılıçdaroğlu genel başkan seçildi.

Celal Bayar ise Atatürk’ün ölümünden sonra 46 gün genel başkan vekili olarak görev yaptı. Bayar’dan sonra genel başkan olan İnönü 33 yıl 14 gün görevde kalarak en uzun süre genel başkanlık koltuğunda oturan isim oldu.

Yüzüncü yaşını kutlayacak olan CHP, yerel seçimlere “değişim” tartışmalarının gölgesinde gidiyor. CHP’nin parti içi tartışmaları ise yeni değil. 100 yıllık partinin kurultaylarındaki tartışmaları ve tüzükte yapılan değişiklikleri neredeyse yüzyıldır var.

CHP, Sivas Kongresi’nden günümüze 38’i olağan, 17’si olağanüstü olmak üzere 55 kurultay yaptı. CHP’nin tüzüğünde 24 kez kapsamlı değişiklik yapıldı.

Sivas Kongresi, CHP’nin 1. Kurultayı olarak kayıtlara geçiyor. Kongreye katılan delegelerin bütün ülkeyi temsil ettiklerini söylemek güç, çünkü Rumeli ve Batı Anadolu illerinin birçoğundan kimse gelmemişti. CHP’nin “cumhuriyetçilik”, “milliyetçilik” , “devrimcilik” ve “halkçılık” ilkelerinin ilk işaretleri bu kurultayda ortaya çıkmıştı. Böylelikle “altı ok”u oluşturan ilkeler şekillenmeye başlamıştı. CHP’yi “devlet kuran parti” kişiliğine bu kongre kavuşturdu.

9 Eylül 1923 günü CHP’nin kuruluş günüdür. İlk resmi tüzük ve partinin izleyeceği program, tüzük hükümleriyle birlikte belirlenmiştir. Bunun ardından 11 Eylül 1923’te Halk Fırkası’nın kuruluşunu bildiren dilekçe İçişleri Bakanlığı’na sunarak siyasi hayatına başlamıştır.

Cumhuriyet Halk Partisi Mustafa Kemal Atatürk tarafından kurulan ve Atatürkçü, sosyal demokrat ve sosyal liberal siyasi görüşünü benimsemiş, çok partili düzene geçiş sürecine kadar tek parti iktidarını sürdürmüş ve Türkiye'de en uzun süre iktidarda bulunmuştur.

"Halk Fırkası" adıyla kurulan partinin adının başına 1924'te "Cumhuriyet" sözcüğü eklenmiş, daha sonra 1935'teki 4. Kurultay'da bugünkü "Cumhuriyet Halk Partisi" adı benimsenmiştir.

12 Eylül Darbesi'nin ardından, o dönem Bülent Ecevit'in genel başkanlık yaptığı Cumhuriyet Halk Partisi kapatılmış; daha sonra 3821 sayılı yasaya dayanarak, kuruluşunun 69. yıldönümü olan 9 Eylül 1992 günü tekrar açılmıştır

CHP, kurucusu ve ilk genel başkanı Atatürk'ün vasiyeti ile tasarruf haklarını CHP'ye terk ettiği Türkiye İş Bankası'nın bir bölüm hissesinin de sahibidir. CHP'nin tasarruf hakkına sahip olduğu %28,1'lik orandaki bu banka hisselerinin kazancı, Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu'na aktarılmaktadır.

CHP güçlü bir siyasi mirasa sahip, lakin bu miras hep baskıcı katı ve ötekileştiren zümreler tarafından idare edildi. Bu son kurultay Türkiye siyasi hayatında önemli bir ivmedir. Değişimin Türkiye siyasetine katkısı önemli olacaktır.