Dolar (USD)
32.38
Euro (EUR)
34.94
Gram Altın
2324.49
BIST 100
9079.97
02:17 İMSAK'A
KALAN SÜRE

22 Ocak 2022

​Hukuken engel yok

2023 Cumhurbaşkanlığı seçimleri yaklaşırken, Başkan Erdoğan’ın yeniden aday olması kesinleşti. Hukuken Erdoğan’ın aday olmasında hiç bir sakınca bulunmuyor

cüneyt_4bef7c7255fb392f7c9e899640a66672.jpg

AV. CÜNEYD ALTIPARMAK

[email protected]

CUMHURBAŞKANLIĞI seçimleri yaklaşıyor. Ve yaklaştıkça gündem yeni tartışmalar doğuruyor. Bunların başında Başkan Recep Tayyip Erdoğan’ın yeniden adaylığı konusu var. Gelin bu konuyu hukuk zemininde incelemeye çalışalım.

Cevabını aradığımız temel soru şöyle:

Erdoğan tekrar adaylığı hukuken mümkün müdür?

Bu sualin üzerinde uzlaşılmış ve uzlaşılmamış iki tane cevabı var. Birincisi Anayasa’nın 116. maddesinin 3. fıkrası “Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde, Cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilir” şeklinde düzenlenmiştir. Buna göre, Meclis tarafından seçim kararı alınırsa, Erdoğan yeniden Cumhurbaşkanı adayı olabilecektir. Peki seçimler zamanında yapılırsa durum ne olur?

3. kez aynı koltukta!

Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı koltuğuna ilk olarak 2014 yılında oturdu. Sonra 2017 yılında ülkede bir sistem değişikliğine gidilerek “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine” geçildi. Değişiklilerin ilk seçimle yürürlüğe gireceği karara bağlandı. 2018’de yapılan seçimler ile Erdoğan “yeni duruma” göre Cumhurbaşkanı oldu. Makamın görev ve yetkileri kanunla yeniden düzenlendi ve değiştirildi.

BİRİNCİ GÖRÜŞ:

Anayasanın, Cumhurbaşkanının seçimini düzenleyen 101.maddedeki “bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir” hükmü değişmediği için, Başkan Erdoğan 2014’te birinci, 2017’de ikinci kez seçildi. Artık normal şartlarda seçim yapılırsa, yani sürenin bitmesine müteakip yapılacak seçimde tekrar aday olmaz.

İKİNCİ GÖRÜŞ:

Engel olmayacağı fikrine sahip olanlar ise 2017’de sistem değiştiğine, bu sisteme göre Başkan Recep Tayyip Erdoğan’ın ilk kez 2018’de Cumhurbaşkanı seçildiğine vurgu yaparak “2018 yeni sistemde ilk seçim olduğuna göre, Erdoğan, 2023’te süresinde icra edilecek seçimlerde aday olabilir” diyorlar

Üç temel nokta

Konuyu tüm hatları ile görebilmek için, üç temel noktayı kapsayan bir yaklaşım gerekiyor.

BİR: Cumhurbaşkanına verilen yetkiler değişti. 2017 Anayasa değişikliklerinin bir sonuç ifadesi “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi” olarak çıktı. Parlamenter sistemden Cumlhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçildi. Cumhurbaşkanının görev ve yetkileri büyük oranda değişti. En belirgin olarak başbakanlık kalktı. Artık sorumsuz, partisiz, siyasetten uzak bir cumhurbaşkanı yok. Tam tersine bizatihi sorumlu, yükümlü ve siyasi bir figür vardır. Ayrıca 4 yıllık görev süresi de 5’e çıkarıldı.

Eski durumda var olanı bir kimseyi, sadece eski durumda var diye yeni durumun haklarından mahrum bırakabilir miyiz?

Kanunen bu olamaz.

İKİ: Anayasa’nın 101. maddesi değişmiş ve yeniden yazılmıştır. Bir maddenin değişmesi ile korunması aynı şeyler değildir. Bu maddede bir değişiklik olmasaydı, Erdoğan’ın adaylığı konusundaki itirazlar haklı olabilirdi. Bir maddedeki bir ifadenin korunması, maddenin değişmediği anlamına gelmez. Bir maddenin kısmen önceki düzenleme ile aynı hususları içermesi, onun değişikliğe uğradığı yani artık “yeni bir madde” olduğu gerçeğini örtmez.

ÜÇ: Anayasanın 101. maddeyi yeni bir madde olarak ele almamıza neden olacak bir başka dayanak daha vardır. Aynı kanunun 18. maddesi 101.maddede yapılan değişikliğin birlikte yapılacak ilk TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri ile yürürlüğe gireceğini ifade etmektedir. Bu halde ortada “eski benzer ifadeleri içerse bile” artık yeni bir norm vardır. Yeni norm yeni durum demektir.

Son kararı YSK verecek

Cumhurbaşkanlığının Erdoğan’ın şahsında sürekliliği ile “tekrar aday olup olamayacağı” ayrı bahislerdir. Burada “367 krizi” bağlamında aslında murat edilmeyen bir durumun, toplumun gündemine getirilmesi daha büyük bir krizi tetikleyebilir. Açık normatif durum ortadadır. Bu konuda yetki Yüksek Seçim Kurulundadır. Adaylığın kabul edilmesinin Anayasa Mahkemesi ile bir ilintisi yoktur. Adaylık başvurusu sonrası kararı verecek merci Yüksek Seçim Kurulu’dur.

 
ABONE OL
Deniz feneri detay
Deniz feneri detay
Kızılay 160x600
TDV ramazan