İnsan ve yaratıcılık

Yaratıcılık genelde sanatçılara, müzisyenlere, yazarlara veya entelektüellere özgü bir nitelik olarak düşünülür. Sanatçıların, müzisyenlerin, edebiyatçıların, şairlerin yaratıcı olduğu doğru olmasına rağmen yaratıcılık, küçük bir insan grubuyla sınırlı değildir. Yaratıcılık, bütün insanların doğal eğilimidir. Her insan, yaratıcı yeteneklere ve kapasitelere sahiptir. Yaratıcılık, insanın doğal gerçekliğidir. Yaratıcılık ve yenilik sayesinde insanlık, sürekli olarak ilerlemiş, gelişmiş ve kendisine gerçekleştireceği yeni hedefler belirlemektedir. İnsan için yapılacak, inşa edilecek ve yenilenecek birçok şey vardır. İnsanın yaratıcılık faaliyeti, bir ömür boyu sürmektedir. Yaratıcılığın insanın en temel ayırtedici özelliklerinden biri olduğunun anlaşılması önemlidir. Yaratıcılık yeteneği sayesinde insan birey ve tür olarak gelişmekte, başarılı, mutlu ve verimli bir hayat sürmektedir. Yaratıcılık yeteneğini iptal ettiğimizde insandan ve insanlıktan geriye pek bir şey kalmamaktadır.

İnsanlar yaratmaya cüret etmelidirler. Tereddütler, korkular ve endişeler arasında kaybolan, bunalan ve boğulan insanlar, yaratıcı işlere atlamaya ve yapmaya cesaret edemezler. İnsan, yaratıcı işlere atlamayı ve yapma cesaretini kendinde bulmalıdır. Elimiz ve beynimiz, düşünme ve davranmamız birlikte hızlı ve işlevsel olurlarsa yaratıcı bir hayat sürmemiz mümkün olur. Elin ve beynin birlikte hızlı çalışması, yaratıcılık konusundaki korkaklığımızın ve pısırıklığımızın giderilmesini sağlamaktadır. Yaratıcılık aktive olunca bütün ataletler ve korkular kaybolmakta ve dağılmaktadır. İnsanlar, kolaylıkla yaratıcı ve yenilikçi işleri gerçekleştirebilirler. İnsanların yaratıcılıklarının önündeki en büyük engel kendileridir, daha doğrusu kafalarının içinde varolan engellerdir. İçimizdeki engellerden, korkulardan ve pısırıklıklardan arındığımız takdirde yaratıcı işler yapmamızın önünde hiçbir engel bulunmamaktadır. İçindeki engelleri etkisizleştiren insan, uçuşa kalkmaya hazır uçak gibidir. İçindeki korkuları ve engelleri yenen insanların uçmalarını engelleyecek hiçbir güç yoktur.

Yaratıcılık insani bir yetenek ve eğilim olduğu gibi, insani bir değer olduğunun da altının çizilmesi gerekmektedir. İnsan, içinde bulunduğu toplum ve kültür tarafından şekillenen bir varlıktır. İnsanın içinde yaşadığı toplumsal ve kültürel çevrenin yaratıcılığı birincil değer olarak görmesi çok önemlidir. Yaratıcılığa değer vermeyen, taklitçiliği ve gelenekçiliği yücelten toplumlarda bireyler basit birer taklitçi olmanın ötesine geçememektedirler. Toplum ve kültür, kişiye yaratıcılığı öğretmelidir. Yaratıcılık yetenekleri olan bireyler desteklenmeli, onların faaliyetleri teşvik edilmeli ve eserleri takdir edilmelidir. Yaratıcılıkta sonuçtan ziyade sürecin kendisi değerlidir. Yaratıcılık süreçlerinin değerli olduğu konusunda sosyal ve kültürel destek, kişiyi yaptığı faaliyete sonuçtan bağımsız olarak sürdürmeye motive etmektedir. Toplum ve kültür yaratıcı fikirleri ve çabaları yararlı ve yenilikçi olarak görmelidir. Bir toplumun ve kültürün yeniden ve yaratıcılıktan korkması için hiçbir neden bulunmamaktadır. Toplum ve kültürün korkması gereken şey eskimiş ve işe yaramaz inançlar, değerler, alışkanlıklar ve iş yapma biçimleridir. İş, bilgi teknolojileri, matematik, bilim ve teknoloji alanlarındaki yenilikler değerli olduğu gibi, felsefe, maneviyat, sanat, tiyatro, müzik, inanç, edebiyat, siyaset ve ekonomi alanlarındaki yaratıcı yenilikler de değerli görülmelidir. Bilgisayar veya telefon kullanmakla insan yenilikçi ve yaratıcı olmamaktadır. Tiyatro, resim, felsefe, teoloji, bilim ve eğitim alanlarındaki yaratıcı yeniliklerden yararlanmak insana yenilikçi, verimli ve yararlı bir hayat sürmesine imkân sağlamaktadır.

En yaratıcı kişiler, çocuklardır. Kişi, yetişkin oldukça ve yaşlandıkça yaratıcılık yeteneği ve kapasitesi körelmekte ve kaybolmaktadır. Kurallar, kabuller, kurumlar ve kaynaklar olarak ifade ettiğim 4 K, insan yaratıcılığının en büyük düşmanıdır. Hayal gücünü körelten ve insanın düşlerini öldüren her şey, aslında insanın yaratıcılığını öldürmektedir. Her şey hayalle başlamaktadır. Eğitim sistemleri, aile, din ve kültür, farklı düşlere ve düşüncelere sahip olmak yerine, kurallara, kabullere ve kalıplara uymayı ve statükoya itaat etmenin en yüce erdem olduğunu öğretmektedir. Eğitimin amacı, insanlara önceki nesillerin inançlarını, düşüncelerini ve davranışlarını öğretmek değildir. Eğitimin amacı, insanlara yeni şeyler düşlemeyi, düşünmeyi ve yaşamayı öğretmektir. Taklit ve atalet öğrenilebilen bir şey olduğu gibi, yaratıcılık da öğrenilen bir şeydir. Yaratıcı yaşamanın ve öğrenmenin hazzını yaşatan bir eğitim, işlevini yerine getiren eğitimdir. Yaratıcılık, bir yaşam tarzıdır ve öğrenmeyi hayat boyu devam eden en lezzetli çaba haline getirmektedir.