Kardeş kanı
Dünyaya demokrasi ihracatını kendine iş edinmiş emperyal güçler, kaostan ve kandan beslenerek hakimiyetlerini sürdürüyorlar. Afganistan, Irak, Suriye, Mısır, Libya’da olduğu gibi Sudan da emperyalistler tarafından yeniden karıştırıldı. Osmanlıların kurduğu Hartum’daki çatışmalar şiddetlenerek iç savaşa evrilme emareleri vermesi üzerine başta ABD olmak üzere birçok ülke diplomatik temsilciliklerini boşaltarak vatandaşlarını tahliyeye başladılar.
Demokratikleştirilmek istenen ülkelerdeki en önemli kural, ‘güçlüysen haklasın’ olduğuna inanan taraflar haklı olduklarını ispat etmek için gücü ellerinden bırakmak istemiyorlar.
ABD’nin Sudan’ı istikrarsızlaştırma operasyonu 2003’te başladı. Darfur’da Arap olmayan unsurları kışkırtılması ile başlayan iç savaşı bastıran Devlet Başkanı Ömer el-Beşir soykırım ile suçlanarak Sudan uluslararası toplumdan izole edildi. 2011 yılında yine emperyalist başkaldırı ile petrol zengini Güney Sudan, Sudan’dan ayrıldı. 2019 yılında ise yine ABD organizasyonu ile Ömer el-Beşir iktidardan devrildi. Geçiş yönetimi elini ağır tutması üzerine 2021’de Abdülfettah El Burhan ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) lideri Muhammed Dagalo’nun işbirliği ile yeni bir darbe oldu. İktidar bu iki güç arasında paylaşıldı.
Bugün patlak veren çatışmanın ana sebebi ise silahlı kuvvetleri kimin kontrol edeceği hususu. Hemeti lakaplı Dagalo’nun siyasi gücünün kırılması ve paramiliter güçlerinin orduya entegrasyon süreci çatışmaları körükledi. Elindeki gücü bıraktığında pazarlık şansının kalmayacağını iyi bilen Hemeti şansını sonuna kadar zorlayacağa benziyor. Hükümette yeteri kadar sandalye, petrol gelirlerinden pay ve bölgesel özerklik isteyen Hemeti’nin 100 bin kişilik silahlı gücüyle zafere kadar savaşmaktan başka çaresi yok.
İç savaşlarda müzakerelerle hiçbir zaman çözüme ulaşılamamıştır. İç savaşları her zaman tek taraflı zaferler bitirir. Bu yüzden ABD her iki tarafa da ateşkes ve barış çağrısı yapıyor. Biden, iki tarafın liderlerine de yaptırım uygulayacağını açıkladı. Çatışan tarafları baş başa bırakarak sahadan diplomatlarını çeken ABD, Mısır ve BAE üzerinden etkisini sürdürmeyi hedefliyor.
Türkiye’nin, Osmanlı bakiyesi olan Sudan ile ilişkileri her zaman olumlu oldu. Egemenlik Konseyi başkanı El Burhan ile yardımcısı Dagalo’nun çatışması resmen bir kardeş kavgası. Ticari ilişkilerin 500 milyon doları aştığı Sudan’da önemli yatırımlarımız var. Osmanlı döneminde kalma tarihi Sevakin adasında restorasyon ile ilgili El Beşir döneminde yapılan anlaşma henüz işlerlik kazanmadı.
Türkiye’nin Somali’nin inşa sürecinde güvenliğin sağlanmasında Mehmetçiğin olumlu rolünü Sudan’daki kaos etkileyebilir. Sudan’da oluşacak güven bunalımı ve siyasi istikrarsızlık Türkiye’nin Doğu Afrika’da kurduğu düzeni tehdit edecek seviyede.
Türkiye, Sudan’ın bir Libya haline dönüşmemesi için tarafların çıkarlarını gözeterek diyalog ve müzakere ile soruna çözüm arıyor.
Birleşik Arap Emirlikleri, Çad ve Güney Sudan’ın garantörlüğünde 3 Ekim 2020 Juba barış anlaşması ile 2003’ten beri Darfur’da, 2011’den beri de Mavi nil ve Güney Kurdafan’daki çatışmaların bitirilmesi amaçlandı. ABD, İngiltere ve Norveç bu anlaşmanın en büyük destekçisi oldular.
Juba anlaşmasının karakteristik özelliği ise dini kurumların yok edilerek seküler bir devlet yapılanması ile dünyaya entegrasyon amaçlanıyordu. İçte ve dışta normalleşmenin sağlanması için Thebalance of power deyimiyle anlatılan güç odakları arasındaki denge politikası uygulaması gereken Sudan’ın siyasi ve ekonomik alanda Türkiye’nin desteğine her zamankinden daha çok ihtiyacı bulunmaktadır.
Sudan’daki kardeş kanının durdurulamaması bölgedeki istikrarı bozarak Etiyopya, Mısır üzerinden bütün İslam ülkelerini yeni bir kaos atmosferine sürüklemesi kaçınılmazdır. İki yüz bin kişilik hükümet ordusu ile 100 bin kişilik Hamduk milislerinin çatışması yıllara yayılacak kanlı iç savaşa kapı aralayacaktır. Birçok yerel milis grubu ve terör örgütlerinin yeşereceği atmosfer sömürü ile geçinen ABD-İsrail gibi emperyalistlerin iştahını kabartmaktadır. Vesselam……
