Kırmızı Altın: Türkiye’de % 7.23’ü Üretilmekte
Türkiye’de yaygın olarak üretilen sebzelerde biri de biber (Capsicum annum) olup birçok varyetesi bulunmaktadır. Taze biberler salçalık, dolmalık, sivri ve çarliston olarak ayrılmaktadır. Anavatanı Amerikan Kıtası olmakla birlikte halkımız tarafından tercih edilen bir üründür. Biberin olgunlaşmamış veya olgun meyveleri taze veya işlenmiş (biber salçası, baharat veya turşu) olarak tüketilmektedir.
Türkiye üretimi…
Türkiye’de 2018 yılı verilerine göre 2.782.354 ton biber üretimi vardır. Bu üretimin % 8.17’ini kuru biber % 91.83’ü ise taze biber üretimi meydana getirmektedir. Bununla birlikte sanayiye işlenen (kuru ve taze salçalık) biber üretimi ise % 48.61’lik bir paya sahiptir. Bu veriler Türkiye’de biberin taze tüketimi yanında işlenerek mamul ürün olarak değerlendirilmesinin de önemli olduğunu göstermektedir.
Biber Ege, Marmara ve güney illerimizde salça, kurutma veya toz ve pul baharat biber üretiminde yetiştiricilik ve işleme aşamalarında önemli bir istihdam kaynağıdır. Önemli biber üretici illerimiz arasında, Bursa, Samsun, İzmir, Hatay, Gaziantep, Kilis, Kahramanmaraş yer almaktadır.
Dünya üretimi
Dünya biber üretimi 2004’de 2,46 milyon ton iken % 46,56 oranında artarak 2017’de 36,09 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Türkiye biber üretimi ise 2004’de 1,7 milyon ton iken % 53,42 oranında artarak 2017’de 2,60 milyon tona yükselmiştir. Türkiye dünya taze biber üretiminde % 7,23’lük bir paya sahiptir.
Türkiye’nin biber üretimi de incelenen 2004-2017 döneminde düzenli olarak artmıştır. Bu artış nüfus artışını da üzerindedir. Şöyle ki taze biber üretimimiz 2005 yılında fert başına 27-28 kg kadar iken 2018 yılında 30-32 kg’a yükselmiştir.
Biberin işlenmesi
2018 yılı verilerine göre miktar olarak üretimimizin % 8,17’ini kuru biber üretimin oluştururken taze biber üretimi % 91,83’lük bir paya sahiptir. Başka bir açıdan ise sanayiye işlenen (kuru ve salçalık) biber üretimi ise % 48,61’lik bir paya sahiptir. Bu veriler biberin taze tüketimi yanında baharat ve salça olarak da önemini de göstermektedir. İşlenmiş biber ürünlerinin uygun ambalajlama ile iç ve dış piyasalarda pazarlanması önemlidir.
Dış ticareti
Dünya taze biber dış ticaretinde 3.2 milyon ton kadar bir ürün ihracatı/ithalatı söz konusudur. Türkiye’nin biber ithalatı yıllara göre dalgalı bir durum göstermekle birlikte oldukça düşüktür. Dünya biber ihracatında Türkiye’nin payı 2012’de % 2,39’i iken 2016 yılında % 2,94’dir. Türkiye’nin biber ihracatı artmıştır. Türkiye ihracatı/ithalatı dengesi bakımında biberde fazlası olan bir ülke konumundadır. Ayrıca, Türkiye’nin biber ihracatı 2012’de 74, milyon dolar iken 2016’da 90,0 milyon dolara yükselmiştir. Aynı yıllarda Türkiye’nin dünya ihracatındaki payı ise sırasıyla % 1,69 ve % 1,82 olarak belirlenmiştir. Bu verilerde Türkiye’nin biber ihracatında olumlu yönde bir gelişmenin olduğunu göstermektedir.
Biberde Türkiye’nin rekabet gücü var mı?
Türkiye’nin biberde dış ticaretinde 2012-2015 döneminde zayıf; 2016’da ise orta derecede rekabet gücünün var olduğu belirlenmiştir. Bu katsayının 1-2 arasında olması zayıf; 2 ile 4 arasında olması bir ülkenin orta derecede ihracatında karşılaştırmalı üstünlüğe (rekabet gücüne) sahip olduğunu göstermektedir.
Biber ile ilgili olarak daha ayrıntılı bilgi edinmek isteyenlere “Türkiye’de Biber Üretimi, Dış Ticareti ve Rekabet Gücü” başlığı ile hazırladığım bilimsel bir makalemi ve “Sebzecilik” kitabımı (Nobel Yayınları) öneririm.
Sahip olduğu ekolojik şartlar biber üretimine oldukça uygun olan Türkiye; bu potansiyelini iç ve dış pazar ihtiyaçlarını karşılamak için daha fazla değerlendirmesi mümkündür. Ancak, tavuk yumurta yumurtlar ama onu altın yapan değerlendirilmesindendir.
Son söz: Değerlendirilen ürünler altın olur.
