Oy kullanmak caiz (mi) 12
Bir önceki yazımızda oy kullanmak caiz değildir diyenlerin en çok kullandıkları Maide Suresi 44. Ayeti üzerinde genel değerlendirmelerde bulunmuştuk. Bu konunun en ateşli tartışıldığı dönemlerde kendi kitaplığımda bulunan takriben on beş tefsirin hepsini inceledim. Genel olarak birbirine yakın ifadeler, bazen de birbirlerinin görüşlerini nakil olduğundan, konunun özünü derleyerek sizlerle paylaştım. Şimdi sizleri müfessirlerin tefsir ve içtihatlarıyla başbaşa bırakalım.
İmam'ı Kurtubi'den
İbni Abbas ve Mücahid şöyle derler; ''Kim Kur'an'ı ret ve Resulullah (sav.)'in sözlerini inkar ederekten Allah'ın indirdikleriyle hükmetmezse kafir olur. İbni Mes'ud ve Hasan şöyle derler: ''Kim Kur'an ile hükmetmeyi imkansız görüp, Kur'an'ın dışındaki hükümlere itikat edip uygularsa kafir olur.''
İbni Abbas başka bir rivayette şöyle demiştir: ''Kim Allah'ın indirdikleri ile hükmetmezse kafirlerin işine benzeyen bir iş yapmış olur.''
Bir rivayette de şöyle denilmiştir: ''Kim Allah'ın indirdiklerinin tamamıyla hükmetmezse kafir olur. Ama tevhitle hükmedip (inanıp) şeriatın bazı emirleriyle hükmetmeyenler bu ayetin hükmü altına girmezler.''(Bu rivayetin sonunda imam-ı Kurtubi, ''sahih olan daha önceki görüştür kaydını yapmaktadır.)
Tavus ve diğerleri şöyle demiştir: "Bu, kişiyi dinden çıkaran bir küfür değil, küfür derecesinde olmayan bir küfürdür." Bu görüşü imam şöyle açmaktadır: "Eğer kişi kendi yanında uydurduklarıyla Allah (c.c) hükmü diye hükmederse, bu Allah'ın hükmünü değiştirmek olup küfrü vacip kılar. Ama kendi hevasından günah olarak (başka hükümlerle) hükmederse günahkar olur.(El Cami' Fi Ahkamil Kur'an C.6 S.124 Kurtubi)
Fahreddin Razi'den
Hariciler: "Allah'a (c.c.) her isyan eden kafirdir." derler. Ehlisünnet imamlarının cumhuru ise bunu ret eder. Hariciler bu ayeti delil kabul ederek: "Her Allah'ın indiğiyle hükmetmeyen kafir olur. Her günah işleyende Allah'ın indirdiği dışında bir hüküm ile hükmettiğinden kafir olur." sonucuna varmışlardır.
Kelamcılar ve müfessirler bu görüşe reddiye olarak beş farklı cevap vermektedir ki, ilk dördü yukarda imam-ı Kurtubi'nin aldığı rivayetlerin aynısı veya benzeridir. Beşincisi ise şöyledir. İkrime demiştir ki: "Bu, kalbiyle inkar eden, diliyle de reddeden kimseyi kapsar. Ancak kim kalben Allah'ın hükmünü tanıyıp, diliyle ikrar etmesine rağmen onun zıddını getirirse o, Allah'ın indirdiğiyle hükmedici, ama onu terk eden bir kimse olur. Onun, bu ayetin hükmü altına girmesi lazım gelmez."
Fahreddin Razi bu son cevaba, " Allah daha iyi bilir ki, haricilere doğru cevap budur." kaydını düşmektedir. (Tefsir El kebir c. 12. s. 6 Fahreddin Razi)
İbni Kesir'den;
İmam İbni Kesir, tefsirinde yukarıdaki görüşlerin benzerlerini değişik açılarda serdetmektedir. Ancak bu ayetlerin ehli kitap hakkında mı, yoksa Müslümanları da kapsar mı tartışmasını, diğer müfessirlerden biraz daha derinlemesine yapmaktadır. Konumuzu biraz daha açıcı bulduğumuzda şu paragrafı oradan nakledelim.
Ali bin Ebu Talha, İbni Abbas'dan (r.a) rivayet eder ki, O (ra) şöyle demiştir: "Kim Allah'ın indirdiğini inkar ederse kafir olur, kimde Allah'ın indirdiğini ikrar eder de onunla hükmetmezse o zalim ve fasıktır." ( Tefsir El Kur'an El Azim C.2 S.578 İbni kesir)
Kadı Beydavi de tefsirinde " Kim hafife alarak veya inkar ederek Allah'ın indirdikleriyle hükmetmezse, hafife aldığından ve başka hükümlerle hükmetme inat ve azgınlığından dolayı kafir olur," dedikten sonra her üç vasfı ayrı uygulamalar için kaydeder,
Şöyle ki:
-Kafir oluşları inkarlarından dolayıdır.
-Zalim oluşları başka hükümlerle hükmedişleri kabilindendir.
-Fasık oluşları ise emrin dışına çıkışlarındandır
(Envar ut Tenzil ve Esrar ut Tevil C.1.S.268 Kadı Nasruddin Abdullah El Beydavi)
Ayrıca bakınız El Esas Fi Tefsir Said Havva C.3 S. 1395 ve Tefsir ulMunir. 65.s.212 VehbeZuhayli)Sübhanekeu2026 Bihamdikeu2026 Vesteğfirukeu2026 Twitter, facebook.com/mozkilincweb
