Ramazanın bir adı da huzurdur Anadolu’da
Şehirlerin yüz akıdır Ramazan. O gelir ve dört bir yan tatlı bir telaşa kapılır. Nefes alır şehir. Yürekler daha bir yumuşar. Kalpler olmadığı kadar esenlik depolar. Kardeşlik denen duygunun zirveye çıktığı en muteber zamanlardır Ramazan günleri. Yeter ki samimiyetle yapılsın her şey.
Şehirler büyüdükçe, kalabalıklar çoğaldıkça, modern çağ denen illet yakamıza yapıştıkça bir de bakıyoruz ki güzel olan birçok değerimizi kaybetmeye başlamışız. İçimize su serpense; Anadolu’nun hâlâ birçok değerini koruyor olması.
Ramazan ikliminin dört bir yanı kuşattığı bu günlerde Anadolu’da imsak vaktinin serinliği, iftar vaktinin heyecanı yaşamaya devam ediyor.
Elbette güzellikleri görmek gerek. Ramazan biraz da tüm bedenin ve ruhun oruç ayıdır. Aç kalmak işin en kolay yanı.
Tokat’ta sokaklar gül kokar
Gül kokusunun ruhumuza kattığı huzuru başka bir koku veremez herhalde. Asırlar öncesinin muhabbetini taşır gül. Rengiyle, kokusuyla, gönle verdiği ferahlıkla gül gelir, içimiz dışımız huzur olur.
Ümmi Sinan’ın bir şehri selamladığı gibi selamlarız şehirleri.
Gül alırlar gül satarlar
Gülden terazi tutarlar
Gülü gül ile tartarlar
Çarşı pazar güldür gül
Tokat’ta sokaklar gül kokmaya başlarsa anlayın ki Ramazan kapılarımızı aralamaya başladı demektir. Her sokak, cadde, mahalle serin bir gül kokusuyla dolar.
Tokat’ta son yıllarda Ramazan’la birlikte etrafa gül kokusu dağıtan araçlar gezmeye başladı. Şehri adımlarken bir anda içiniz hoş bir gül kokusuyla doluyorsa Ramazan ikliminin sizi kuşattığını anlarsınız.
Gül kokusu serpen aracın arkasından koşan gül çocuklar var Tokat’ta. Gül gibi kızaran yanaklarıyla içlerine çekerek kokuyu, çocukluklarını yaşıyorlar. Araba bazen durur bir köşede; anneler, teyzeler ellerindeki tespihini, başörtüsünü, Kuran’larını gül kokusuna tutarlar gül koksun diye her yer.
Gül kokulu Kuran’ları ile mukabele okumaya gider ablalar, anneler, nineler. Bir evde toplanarak Kuran ayında Kuran’ın bereketiyle süslerler ramazan günlerini. Göğüslerine bastırdıkları Kuran’ları ile yanlarındaki çocuklarla şehre Kuran havasını yayarlar dualar eşliğinde.
Ekmekler askıya çıkıyor Ramazan’da
Şehirler, geçmişle olan bağlarını güçlendirdikleri sürece kimliklerini muhafaza ederler. Modernizm değil; geçmiştir şehirlerin kalbi. Tokat, tarihine dönmek için bir dönüm noktasında. Bunun ilk adımlarını atmak Ramazan ayına nasip oldu. Osmanlı döneminden kalan bir gelenek Tokat Belediyesi tarafından Ramazan münasebetiyle hayata geçirildi. Osmanlı döneminde ekmek fırınlarında bir askı olurmuş ve isteyen kişiler yoksullar alsın diye askıya ekmek bırakılırmış. Ne kimin bıraktığı belli olurmuş ne de kimin aldığı. Şimdi de Tokat’ta birçok marketlerde askıda ekmek uygulaması var. Ekmek alanlar diledikleri kadar ekmeği ihtiyaç sahipleri için markete yazdırıyorlar, ihtiyacı olan aileler de marketlerden ekmeklerini alıyorlar. Böylelikle hem Ramazanda daha çok yeşeren yardımlaşma duyguları canlanmış oluyor hem de bir gelenek şehirde tekrar yaşanmaya başlıyor.
Komşular iftarda buluşuyor
Ramazan demek birlik beraberlik anlamına geldiğine göre buna önderlik edecek etkinlikler de mahallelinin birbirleriyle kaynaşmalarına vesile olacak işler yapmakta fayda var. Mahallelerimiz sitelere dönüşmüş olabilir, bir köy halkı kadar kişi bir sitede oturuyor olabilir. Bunu bir umutsuzluk olarak görmek yerine bu birlikteliği değerlendirecek iller yapmak gerek.
Ramazanda sitelerin ortak iftar programları artık neredeyse her mahallede görülen güzelliklerden. Ailelerin evlerinde hazırladıkları yemeklerle yaptıkları iftarlar hem aileler arasındaki paylaşım duygusunu yaşatıyor hem de ailelerin birbirleriyle tanışmalarına vesile oluyor.
Dönemler ve camiler
Sadece bir dönemin şehri değil Tokat. Danişmenliler’den başlayıp Selçuklu ve Osmanlı dönemine ait birçok eser hâlâ şehirde ayakta duruyor.
Her teravihi ayrı camide kılmayı alışkanlık haline getirmiş gruplar halen mevcut Tokat’ta. Özellikle Anadolu’nun ilk camisi olan Garipler Camii’nde (1080) ve onun kadar eski olan Ulu Camii’de teravih kılmaya özen gösterenlerin sayısı hiç de az değil. Ayrıca Takyeciler Camii ve merkez camii olan Ali Paşa Camii de neredeyse tüm Ramazan boyunca teravihlerde dolu olan camilerden. Hatimli teravih kıldırılan camiler de şehrin her yerinden rağbet gören camiler arasında. Camii sayısı bakımından hatırı sayılır bir yeri olan Tokat’ın tarihi camilerinin sayısının çokluğu da şehre değer katan özellikler arasındadır.
Ramazan ve infak
Ramazanın bu yılki teması infak. Ramazanın en güzel yanı paylaşmaktır. Tokat Belediyesi başta olmak üzere birçok kurum yardıma ihtiyacı olan ailelerin daha iyi bir ramazan geçirebilmeleri için bu ailelere yardım için çalışmalar yapmakta. Ayrıca derneklerin, vakıfların şehrin değişik noktalarındaki iftar programlarında aileleri davet ederek onlarla birlikte iftarlar yapıyor.
Eskiden Tokat Kalesi’nden iftar topu atılırdı. Önce bir toz bulutu yükselirdi gökyüzünedoğru. Sonra şehrin her yerinden duyulan müjde gibi top sesi. Yine top sesleri iftarı müjdeliyor ama artık kaleden değil. Bir top sesiyle açılıyor yine oruçlar. Şehre bereketin, huzurun karanlığını örterek dualar eşliğinde açılıyor oruçlar. Bir anda boşalır sokaklar. Sessizleşir bütün günün yorgunu caddeler. Ramazanın bir adı da Huzur olur Anadolu’da.
