Türkiye ekonomisi 2023 yılında yüzde 4,5 büyüdü

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2023 yılı büyüme oranlarını açıkladı. Üretim yöntemine göre dört dönem toplamıyla elde edilen yıllık GSYH, 2023 yılında bir önceki yıla göre yüzde 4,5 arttı.

Kişi başına GSYH 2023 yılında cari fiyatlarla 307 bin 952 TL, ABD doları cinsinden 13 bin 110 olarak hesaplandı.

Özel tüketimin büyümeye katkısı 6,7 puan, kamu tüketiminin katkısı 0,2 puan, yatırımların katkısı 2,6 puan olurken, net ihracat 0,6 puan, stoklar ise 5 puan büyümeyi aşağı çekti.

GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde; 2023 yılında bir önceki yıla göre; finans ve sigorta faaliyetleri toplam katma değeri yüzde 9,0, inşaat yüzde 7,8, hizmetler yüzde 6,4, diğer hizmet faaliyetleri yüzde 4,6, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 3,8, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 2,7, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 1,3, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 1,2 ve sanayi yüzde 0,8 arttı. Tarım sektörü ise yüzde 0,2 azaldı.

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH, bir önceki çeyreğe göre yüzde 1,0, takvim etkisinden arındırılmış GSYH, 2023 yılının dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 4,0 arttı.

Yerleşik hanehalklarının nihai tüketim harcamaları, 2023 yılında bir önceki yıla göre yüzde 12,8 arttı. Yerleşik hanehalklarının nihai tüketim harcamaları 2023 yılının dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 9,3 arttı. Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 1,7, gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise yüzde 10,7 arttı.

2023 yılında mal ve hizmet ihracatı yüzde 2,7 azalırken ithalatı yüzde 11,7 arttı. Mal ve hizmet ihracatı, 2023 yılının dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 0,2, ithalatı ise yüzde 2,7 arttı.

İşgücü ödemelerinin cari fiyatlarla Gayrisafi Katma Değer içerisindeki payı geçen yıl yüzde 26,3 iken bu oran 2023 yılında yüzde 32,8 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise yüzde 53,7 iken yüzde 46,3 oldu.

Verilere genel olarak bakıldığında; 14 çeyrektir kesintisiz olarak büyüyen Türkiye ekonomisinin 2023 yılında da yine beklentilerin üzerinde büyüme performansı sergilediği görülüyor. Sektörel olarak incelendiğinde, Şubat ayında meydana gelen depremin de etkisiyle inşaatın en fazla büyüyen sektörlerin başında geldiği, bunun yanı sıra yıl boyunca yavaşlayan sanayi üretiminin büyümeye olan katkısının sınırlı kaldığı anlaşılıyor. 2023 yılının ikinci yarısından itibaren uygulanan sıkı para politikasıyla birlikte hanehalklarının nihai tüketim harcamalarının çeyrekten çeyreğe (3. çeyrek yüzde 11,1, 4. çeyrek yüzde 9,3) gerilemesinin enflasyonla mücadele açısından önemli olduğunu söyleyebiliriz.

Olumlu olarak değerlendireceğimiz diğer verileri ise; kişi başına düşen milli gelirin 13 bin 110 ABD doları ile son yılların en yüksek seviyesine ulaşması, pandemi sürecinde bozulan gelir dağılımının enflasyon görünümündeki iyileşmeye bağlı olarak bir nebze düzelmesi, mal ve hizmet ithalatının bir önceki çeyreğe göre yüzde 14,5’ten yüzde 2,7’ye gerilemesi şeklinde sıralayabiliriz.