​Türkiye ekonomisi yüzde 5,6 büyüdü

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2022 yılı büyüme oranlarını açıkladı. Verilere göre; üretim yöntemine göre dört dönem toplamıyla elde edilen yıllık gayrisafi yurt içi hasıla, 2022 yılında bir önceki yıla göre yüzde 5,6 arttı. Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH, 2022 yılında bir önceki yıla göre yüzde 107,0 artarak 15 trilyon 6 milyar 574 milyon TL oldu. 2022 yılında kişi başına GSYH cari fiyatlarla 176 bin 589 TL, ABD doları cinsinden 10 bin 655 olarak hesaplandı.

Kişi başına düşen milli gelir, en son 2017 yılında 10 bin doları geçmişti. Diğer bir ifadeyle kişi başına düşen GSYH, son 5 yılın en yüksek seviyesinde gerçekleşirken, dolar kurunun 1,9 TL ve kişi başına GSYH’nin 12 bin 582 dolar olduğu 2013 yılını ise henüz yakalayamadık.

2022 yılının son çeyreğine bakıldığında;

GSYH dördüncü çeyrek ilk tahmini; 2022 yılının dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 3,5 arttı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH, bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,9 arttı.

Manşet veri olan yıllık yüzde 5,6’lık büyüme oranı dikkate alındığında, Türkiye’nin hem G-20 hem de OECD'ye üye olan ülkeler arasında yine en yüksek büyüme oranına sahip ülkelerden biri olduğu görülüyor. Uzun süren pandemi dönemine ve özellikle enerji fiyatlarının olumsuz yönde etkilendiği Ukrayna-Rusya krizine rağmen yüzde 5,6’lık büyüme oranını olumlu olarak değerlendirebiliriz. Ancak 2022 yılına çeyreksel bazda bakıldığında, Türkiye ekonomisinin yılın ilk yarısında güçlü bir performans sergilediğini son iki çeyrekte ise belirgin bir ivme kaybı olduğu görülüyor. Hatırlayacak olursak, GSYH’deki artış 2022 yılının ilk çeyreğinde yüzde 7,6, ikinci çeyreğinde yüzde 7,8 iken üçüncü çeyreğinde yüzde 4 ve son çeyreğinde ise yüzde 3,5 olarak gerçekleşmişti.

GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde; 2022 yılında bir önceki yıla göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak; finans ve sigorta faaliyetleri toplam katma değeri yüzde 21,8, hizmet faaliyetleri yüzde 11,7, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 9,9, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 8,7, diğer hizmet faaliyetleri yüzde 5,8, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 4,8, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 4,3, sanayi yüzde 3,3 ve tarım sektörü yüzde 0,6 arttı. İnşaat sektörü ise yüzde 8,4 azaldı.

Finans ve sigorta faaliyetlerinin, faiz indirimleri sayesinde yine ilk sırada yer aldığını görüyoruz. Pandemi döneminde en fazla zarar gören ve sonrasında hızlıca toparlanan hizmet faaliyetleri de ortalamanın üzerinde büyümeye devam ediyor.

Enflasyon açısından bakıldığında, toplumun geniş kesimini ilgilendiren ana harcama gruplarının özellikle gıda ve konut olduğunu söyleyebiliriz. Bu nedenle tarım sektöründeki sınırlı artış ve inşaat sektöründeki daralma oldukça dikkat çekiyor.