Yeni belediye yasasında neler değişecek

Geçtiğimiz gün AK Parti’nin üst düzey yöneticilerinden biri ile görüştüm. Yeni yasama yılında partinin gündeme gelecek konuları konuştuk. İstanbul Sözleşmesi, Odalar Düzenlemesi, Seçim Sistemi ve Siyasi Partiler konularında sona gelindiği bilgisini aldım. Bunlarla ilgili detayları sizlerle ayrıca paylaşacağım. Bugün sizlere hazırlıkları devam eden Yerel Yönetimler yasa çalışması ile ilgili bilgi vereceğim.

Belediyeler siyaset yapma yeri değildir. Belediyelerin birinci vazifesi, yetki sınırları içindeki vatandaşların gündelik hayatlarını kolaylaştıracak ve güzelleştirecek adımlar atmaktır. Vatandaşlar, “başarılı” belediye başkanlarına siyasette de destek vererek ülke yönetiminde söz sahibi yapmaktadır.

2012 yılında yerel yönetimlerle ilgili kapsamlı bir düzenleme bazı problemler oluşmasına neden oldu. Belediye başkanlarından ayrı, vatandaşlardan ayrı şikâyetler geldi. Bu nedenle yeni bir yasal düzenleme yapılması elzem oldu. 2012 yılındaki düzenleme ile otogar, cenaze, temizlik, mezarlık vs. gibi hizmetlerin hepsinin büyükşehir belediyeleri tarafından vermesine karar verilmişti. Geçen yıllarla uygulamada birçok sorun yaşandığı görüldü.

Bazı büyükşehirler, merkez ve kırsal ilçeler olarak birleşik ve bütün olsa da birçokları merkezden

uzakta bulunan ilçelere sahip. İlçelerin merkezden çok uzakta kaldığı büyükşehirlerde vatandaşların mağduriyet yaşamasına neden olacak kadar hizmetlerde aksamalar meydana gelmeye başladı. Merkezden 50 km ve daha uzaktaki bir ilçede zabıta denetimi, temizlik, cenaze, mezarlık vs. hizmetlerin verilmesi ciddi bir maliyet ortaya çıkardı. Uzaklık, ulaşım ve entegrasyon zorluklarına neden olurken verilen hizmetin kalitesinde de düşüşler görülmeye başlandı. Pergel yasası ile sınırları çok büyüyen büyükşehir belediyelerine yeniden bir hizmet sınırı verilmesi

konusu gündeme geldi.

Kırsal ilçe-Merkez ilçe ayrımında 10 km şartı konulması düşünülüyor. Merkez ilçedeki bitişik yapıların sonuncusu ile en yakın ilçe merkezindeki son ev arasındaki mesafe 10 km’den fazla olursa o zaman uzakta olan ilçe kırsal ilçe sayılacak ve temizlik, cenaze, çöp vs. hizmetler için Hazineden büyükşehir belediyesine o ilçenin ihtiyaçlarının giderilmesi için aktarılan bütçe direkt

olarak ilçe belediyelere yönlendirilecek. Hizmetlerin ilçe belediyesi sınırları içeresinde olması hem vergi gelirleri ile istihdam edilen elemanın, harcamalarını o ilçede yapmasını sağlayarak paranın ilçede kalmasını sağlayacak hem de yerinden üretilen hizmet ile vatandaşın memnuniyet artacak.

Belediyelerle ilgili dikkat çeken bir diğer konu da belediyelerin Hazinden aldığı paylarla ilgili… Hazine ve Maliye Bakanlığı müfettişleri bir şehre yılda bir veya iki kez gelerek her gelişlerinde bilançosu en yüksek ilk 100 firmayı incelemeye alıyorlar. Müfettişlerin işi sıkı tutmasından rahatsız olan bazı şirketler bundan kurtulmak için şirket merkezlerini İstanbul, Ankara ve İzmir gibi birçok büyük şirketin yer aldığı şehirlere taşıyor. Faaliyet alanı Anadolu’da olmasına rağmen merkezi büyükşehirlerde olduğu için Maliye müfettişlerinin radarından çıkıyorlar.

Merkezlerini taşıdıkları büyükşehirlerde de büyük bilançolu birçok ihracat ve ithalat firması bulunması nedeniyle bırakın ilk 100 firması arasına girmeyi ilk 10 bine bile zor giriyorlar.

Böylece göz önünden iyice uzaklaşıyorlar. Hangi niyetle olduğu tam anlaşılmasa da bunu yapan firmalar vergilerini merkez olarak gösterdikleri şehirlerin vergi dairelerine ödüyorlar. İlçede toplanan genel vergilerin yüzde 5’i Hazine tarafından bütçeden ayrılırken ilçeye gelen bu kaynağın yüzde 30’u da o ilin büyükşehir belediyesine kaynak olarak aktarılıyor.

Firma, altyapı, üstyapı ve bütün hizmeti Anadolu’daki o şehirden temin ederken aldığı hizmetin geri dönmesini sağlayacak vergiyi başka bir şehre veriyor. Bundan mustarip olan Anadolu belediyelerinin hakkını koruyacak bir düzenleme de taslak da yer alacak.

Merkezinde birkaç tane ilçe bulunan Erzurum gibi büyükşehir belediyelerinin merkez ilçelerinin birleştirilmesi de dâhil birçok maddenin yer aldığı taslak şekillendikçe detayları paylaşmaya devam edeceğim.