Dolar (USD)
32.18
Euro (EUR)
35.00
Gram Altın
2499.16
BIST 100
10643.58
02:17 İMSAK'A
KALAN SÜRE

GDO nedir? GDO'lu ürünler ve zararları nelerdir?

GDO günümüzde sıkça konuşulan bir konu haline geldi. Halkın sıkça tükettiği ekmekte'de GDO kullanıldığı iddia edilmişti. Peki GDO nedir? GDO'lu ürünler ve zararları nelerdir?
GDO nedir? GDO'lu ürünler ve zararları nelerdir?
13 Nisan 2018 15:37:00
GDO günümüzde sıkça konuşulan bir konu haline geldi. Halkın sıkça tükettiği ekmekte'de GDO kullanıldığı iddia edilmişti. Peki GDO nedir? GDO'lu ürünler ve zararları nelerdir?

Son zamanlarda ortaya çıkan ekmekte GDO olup olmadığı üzerine yapılan tartışmalar sonrası vatandaşlar GDO'nun ne olduğunu merak etmeye başladılar. GDO,yani Genetiği Değiştirilmiş Organizma bir canlının genetiğinin laboratuvar ortamında insan eliyle değiştirilmesidir. Peki Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar sağlığı nasıl etkiler? Hangi ürünleri tüketmeliyiz, hangi ürünlerde GDO var? Soruların cevabı haberimizde...

HANGİ ÜRÜNLER GDO İÇERİYOR?

Mısır, domates, patates, pirinç, soya, buğday, kabak, bal kabağı, ayçiçeği, yer fıstığı, bazı balık türleri. Bunların dışında çalışmaların devam ettiği ürünler: muz, ahududu, çilek, kiraz, ananas, biber, kavun, karpuz, kanola.

Bitki ve besi hayvanları ürünleri gibi GDO'lu ürünler marketlerde bulunmaktadır. GDO bitkileri sandığımızdan çok daha fazla yaygındır. Aşağıda en azından bir marketten alışveriş yaparken daha dikkatli olabileceğimize yarayabilecek en yaygın GDO'lu ürünlerin listesi verilmiştir.

1. Soya Fasulyesi

Marketlerde bulunan soya fasulyesinin yaklaşık % 90'ı yabancı bitki öldürücü kimyasallara karşı dirençli olması için modifiye edilmiştir. Bu kimyasallara karşı artan direnç çiftçileri yabani otları öldürmek için daha fazla ilaç kullanmaya zorlamıştır. Sonuçta sadece genetik olarak modifiye edilmiş soya fasulyesi üretilmekle kalınmamış ve daha çok kimyasalla yüklü bir ürün ortaya çıkmıştır.

2. Mısır

Mısır da en fazla oranda genetiğiyle oynanan ürünlerden biridir. Örneğin Amerika'da çiftçilerin yarısı GDO'lu tohumlar kullanmaktadır. Bu da büyük oranda doğrudan ya da dolaylı (hayvanlara verilen mısır daha sonra süt ürünleri olarak yine insanlara dönmektedir) olarak insanların tüketimiyle sonuçlanmaktadır.

3. Pamuk

Pamuk da hastalıklara karşı direnç kazanabilmesi için genetik olarak modifiye edilen ürünlerdendir. En büyük risk de pamuk yağındadır. Hindistan, ve özellikle Çin kaynaklı pamuğun insan hayatı için büyük risk taşıdığı düşünülmektedir.

4. Süt

İneklere daha hızlı büyümeleri için ve verimlerinin artması için büyüme hormonu enjekte edilmektedir. Bu hormonlar da üretilen bazı sütlerde bulunabilir. Bu büyüme hormonlarının insan vücudu içinde değişik olumsuz etkileri olabilmektedir.

5. Şeker

Şeker kamışlarının da direnç kazanabilmesi için birçok ülkede genetiği değiştirilmektedir.

6. Aspartam

Aspartam da yapay tatlandırıcı olarak birçok insan tarafından şeker yerine kullanılmaktadır. Aspartamın vücutta kanserojen etki yaptığı ispatlanmıştır. Aspartam genetik olarak modifiye edilmiş bakterilerden üretilmektedir.

7. Kanola Yağı

Kanola yağı da en fazla satışı yapılan GDO'lu ürünlerdendir.

8. Kabak

GDO'lu kabaklar böceklere karşı daha dirençli olmasını sağlayan bir toksik protein içermektedir. Bu böcek öldürücü son zamanlarda insan kanında, hamile kadınlarda ve fetüste görülmüştür. Bu da bazı böcek öldürücülerin parçalarına ayrılıp vücuttan atılmadan insan vücudunda kalabildiğini göstermektedir.

Bu 8 ürün hariç daha birçok ürün market raflarında hiç haberimiz olmadan yerini alabilmektedir.

Özelikle GDO'lu soya ve mısır nedeniyle geniş bir ürün yelpazesinde GDO'lu ürünler kullanılıyor. GDO'lu soya; sucuk, salam, sosis gibi kırmızı etin kullanıldığı ürünlerde, etsuyu tabletlerde, fındık-fıstık ezmesi, çikolatalı ürünler, çeşitli unlu mamüller, süt tozu, hazır çorbalar ve hayvan yemlerinde kullanılıyor. GDO'lu mısırın kullanıldığı alanlarsa; nişasta bazlı tatlandırıcılar yoluyla gazoz.

EKMEKTE GDO VAR MI?

Adana'da bir firma tarafından üretimi yapılan ekmeğin katkı maddesinde GDO'lu soya bulunduğunun ortaya çıkmasının ardından gözler yeniden insan vücüduna zararı oldukça fazla olan Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar yani GDO'ya çevrildi.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, ekmekte genetiği değiştirilmiş organizma (GDO) kullanıldığı iddiasına ilişkin, yaptığı açıklamada, "Hem katkı maddesi üreten firmadan hem de ekmek ve unlu mamuller üreten işletmelerden numuneler alınmıştır. En kısa zamanda laboratuvar sonuçları belli olacak ve kamuoyumuzla paylaşılacaktır" dedi. Bakan Çelik, Türkiye genelinde 2016-2017 yıllarında 12 bin 286 GDO denetimi yapıldığını ve bu denetimlerde soya içeren 112 üründe GDO tespit edildiğini ifade etti.

BİR CANLININ GENETİĞİNİ DEĞİŞTİRMEK NE SONUÇLAR DOĞURUR?

GDO'ları üreten genetik mühendisleri canlılara lego muamelesi yaparlar. Rahatlıkla bir parçanın çıkartılabileceğini veya bir başkasının takılabileceğini düşünürler. Oysa canlıların yapısı yap-boz gibi değildir. Canlının bütünlüğü on milyonlarca yıllık gelişimin sonucunda çok hassas bir denge ile oluşmuştur. Canlılara yap-boz muamelesi yapmak o canlının bütünlüğünü, bu hassas dengeyi bozar.

Bu bütünlüğün bozulmasının ne gibi sonuçlar doğurabileceği asla öngörülemez. GDO üreticilerinin aksine genetik bilimi canlıların gen yapısının detayları ve genlerin birbiriyle etkileşimleri hakkında çok az bilgiye sahip olduğunu kabul eder.

GDO TARIM DIŞINDA NERELERDE KULLANILIYOR?

Gıdaların genetiğinin değiştirilmesi ile ilgili tartışmalar devam etse de genetiği değiştirilmiş ürünler yeni değil. İnsülin geninin domuzlardan alınıp bir bakteriye aktarılmasıyla diyabet hastalarına insülin sağlanabiliyor. Tiroid ve büyüme hormonları genleri, hayvanlardan kesilerek bakterilere aktarılıyor ve hormon eksikliği olan insanlar faydalanabiliyor. Şekersiz yiyecekler kullanılan Aspartame maddesi de GDO'lardan üretiliyor.En önemlisi ise hepatit B aşısı başta olmak üzere bir çok aşının GDO'lardan elde ediliyor olması.

GDO NEDEN ZARARLI?

- Kimyasal ilaçlara dayanıklı bir GDO'nun poleni melezleme suretiyle bir yabancı ot tohumuna geçebilir ve bu geni alan bitki de kimyasal ilaçlara dayanıklılık geliştirebilir.

- Kimyasal ilaçlara dayanıklı genetiği değiştirilmiş ürünler bir sonraki yıl da çıkabilir. Ve kültürel olarak kontrol edilmeleri zor olabilir.

- Böcekler (örneğin böcek ilaçlarına dayanıklı) genetiği değiştirilmiş bir organizmadaki genlere karşı bağışıklık kazanabilirler.

- Genetiği değiştirilmiş bitkiler toprak içinde bulunan doğal canlı yaşama zarar verebilir, böylece besin döngüsünü sona erdirebilir.

- GDO'lu ürünler yeterli kadar besleyici olmayabilir ve hazmı zor olabilir.

- Genetiği değiştirilmiş organizmaların toksik, alerjik, teratojenik (anne karnında maruz kalan bebekte görülen yapısal anomaliler) zararları olabilir.

- Çeşitli devletlerin denetimindeki bilimciler gen aktarımı yoluyla şimdiye dek yeryüzünde ilk kez meydana gelen yüzlerce yaratık meydana getirmişlerdir. Dolayısıyla istenmeden de olsa, insan türünü yok edecek bir mikroorganizma ya da bir türün yaratılmasına yol açılabilir.

- Yeni yapılan araştırmalar GDO ile beslenen hayvanlarda organ problemleri ortaya çıktığını ortaya koymuştur. GD mısır ve soya fasülyesi ile 90 gün süreyle beslenen farelerde karaciğer ve böbrek zehirlenmeleri ortaya çıkmıştır.