İnşirah suresi Elemneşrahleke suresi olarak da bilinir. İnşirah suresi Kuranı Kerim'de 94. sıradadır. İnşirah suresi iniş sırasına göre ise 12. suredir. İnşirah suresi Mekke döneminde nazil olan surelerdendir. İnşirah suresi 8 ayeti kerimedir. İşte İnşirah suresi hakkında bilgiler ile İnşirah suresinin okunuşu ve anlamı...
İnşirah suresi Mekke'de nazil olmuştur. Elemneşrahleke suresi olarakda bilinir. 8 ayettir. Birinci ayetinde Resûlullah (s.a.s.)'in sadrının açılıp genişletilmesinden bahsedilmesi sebebiyle اَلإنْشِرَاحُ (İnşirah) olarak isimlendirilmiştir. اَلشَّرْحُ (Şerh) ve اَلَمْ نَشْرَحْ (Elem neşrah) isimleriyle de anılır. Mushaf tertîbine göre 94, iniş sırasına göre 12. sûredir.
"Duha" suresi, vahyin birkaç gün kesilmesi ve Resulullah'ın gönlüne bir sıkıntının çökmesi üzerine inmiş gönlüne ferahlık gelmişti. İnşirah suresi bu ferahlığı pekiştirerek şanını yüceltmekte ve ona verdiği nimetleri sıralamaktadır.
nşirah Suresinin Nüzûlü
Mushaftaki sıralamada doksan dördüncü, iniş sırasına göre on ikinci sûredir. Duha sûresinden sonra, Asr sûresinden önce Mekke'de inmiştir.
İnşirah Suresinin Adının Anlamı
İnşirah "açılıp genişlemek, huzura kavuşmak" anlamlarına gelmektedir. İlk ayetinde aynı kökten olan fiil kullanıldığı ve Hz. Peygamber'in gönül ferahlığına ve huzura kavuşturulduğu bildirildiği için sûre "İnşirah" adını almıştır. Ayrıca "Şerh, Elem neşrah" adlarıyla da anılmaktadır.
İnşirah Suresinin Konusu
Konu itibariyle bu sûrenin Duha sûresiyle çok benzerliği ve yakın bir alakası vardır. Bu sûrede de yine Efendimiz (s.a.s.)'e ihsan edilen hususi nimetler sayılır. Her zorlukla beraber elbette bir kolaylık olduğu hatırlatılarak, müşriklerin baskısı altında zor günler yaşayan müslümanlar teselli edilir. Buna mukabil şükür, gayret ve zikrin artırılması talep edilir.
Sûrede Yüce Allah'ın Hz. Peygamber'e manevî lutufları özetlenmekte, her güçlükle birlikte mutlaka bir kolaylığın olduğu bildirilerek Mekke'de putperestlerin baskısı yüzünden sıkıntı çeken Resûlullah ile Müslümanlara teselli ve ümit verilmekte; onlardan Allah'a ibadet ve itaatlerini sürdürmeleri istenmektedir.
İnşirah Suresi Arapça Okunuşu
بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّح۪يمِ
اَلَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَۙ ﴿١﴾ وَوَضَعْنَا عَنْكَ وِزْرَكَۙ ﴿٢﴾ اَلَّذ۪ٓي اَنْقَضَ ظَهْرَكَۙ ﴿٣﴾ وَرَفَعْنَا لَكَ ذِكْرَكَۜ ﴿٤ فَاِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًاۙ ﴿٥﴾ اِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًاۜ ﴿٦﴾ فَاِذَا فَرَغْتَ فَانْصَبْۙ ﴿٧﴾ وَاِلٰى رَبِّكَ فَارْغَبْ ﴿٨﴾
İnşirah Suresi Okunuşu
-Bismillahi'r-Rahmani'r-Rahîm.
1- Elem neşrah leke sadrak.
2- Ve vada'na 'anke vizrak.
3- Elleziy enkada zahrak.
4- Ve refa'na leke zikrak.
5- Feinne me'al'usri yusra.
6- İnne me'al'usri yusra.
7- Feiza ferağte fensab.
8- Ve ila Rabbike ferğab.
İnşirah Suresinin Anlamı, Meali
-Rahman ve Rahîm olan Allah'ın adıyla.
1- Biz senin göğsünü açıp genişletmedik mi?
2-3 Belini büken yükünü senden alıp atmadık mı?
4- Senin şanını ve ününü yüceltmedik mi?
5-6 Elbette zorluğun yanında bir kolaylık vardır. Gerçekten, zorlukla beraber bir kolaylık daha vardır.
7-8 Boş kaldın mı hemen (başka) işe koyul ve yalnız Rabbine yönel.
Hakkında
Mekke döneminde inmiştir. 8 ayettir. İnşirah, açılmak, genişlemek demektir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada doksan dördüncü, iniş sırasına göre on ikinci sûredir. Duha sûresinden sonra, Asr sûresinden önce Mekke'de inmiştir.
Konusu
Sûrede Yüce Allah'ın Hz. Peygamber'e manevî lutufları özetlenmekte, her güçlükle birlikte mutlaka bir kolaylığın olduğu bildirilerek Mekke'de putperestlerin baskısı yüzünden sıkıntı çeken Resûlullah ile müslümanlara teselli ve ümit verilmekte; onlardan Allah'a ibadet ve itaatlerini sürdürmeleri istenmektedir.
Tefsiri
"Senin kalbini açıp genişletmedik mi?" diye çevirdiğimiz 1. ayetteki "şerh-i sadr" kavramını Ragıb el-İsfahanî, "kalbin ilahî bir nur ile Allah tarafından bir huzur ve sükûnet, bir rahatlık ile genişletilmesi" şeklinde açıklamıştır (el-Müfredat, "şrh" md.). Hz. Peygamber'in kalbinin açılıp genişletilmesi ifadesini, Zümer sûresinin 22. ayeti de dikkate alındığında, onun beşerî idrak kapasitesinin vahiy ile arttırıldığına ve azami seviyeye çıkarıldığına işaret olarak anlamak uygun olur. Ayrıca müfessirler bunu, ona indirilen vahyi anlaması, koruması ve peygamberlik görevini yerine getirebilmesi için kendisine verilmiş olan zihin açıklığı, maneviyat yüksekliği gibi manalarla da açıklamışlardır. Bazı müfessirler ise Duha sûresinin devamı mahiyetinde olan bu ayetlerde, bir süre ara verilmiş olan vahyin yeniden başlamasıyla Hz. Peygamber'in maneviyatının güçlendirildiğine değinildiği kanaatindedir.
2 ve 3. ayetlerde, Resûlullah'ın belini büktüğü bildirilen "yükün kaldırılması"ndan maksadın ne olduğu konusunda yapılan açıklamalar içinde (bk. Razî, XXXII, 4-5) en zayıf olanı "günahlarının, hatalarının bağışlanmış olması" şeklindeki yorumdur. Çünkü onun Cahiliye döneminde puta tapmadığı bilinmektedir, herhangi bir günah işlediği de sabit değildir. Esasen İslam tebliğ edilmeden onun yasaklarını çiğnemenin günah olduğundan da söz edilemez. İslam'dan sonra bazı ictihad hataları olmuşsa bunlar da –miktarı az olsa bile– ecir ve sevap vesilesidir. Çünkü isabetli ictihada on, isabetsiz ictihada bir sevap vardır (Buharî, "İ'tisam", 13, 21; Müslim, "Akziye", 15; ayrıca bk. Tevbe 9/43; Fetih 48/2). Bize göre Allah'ın bir lutuf olarak onun omuzlarından kaldırdığı yük iki şekilde açıklanabilir:
a) Arasında yaşadığı topluluğun inanç ve ahlak yönünden içine düştüğü durumdan dolayı duyduğu ıstırabın İslam sayesinde kaldırılması;
b) Batıla karşı verdiği çetin mücadelede birçok ilahî destek ve inayete mazhar kılınması.
Hz. Peygamber'in "adının ve sanının yüceltilmesi"ne müfessirler, Resûlullah'ın adının mukaddes kitaplarda zikredilmesini ve geleceğinin müjdelenmesini, kelime-i şehadette onun isminin Allah'ın ismiyle birlikte yer almasını, gökyüzünde melekler, yeryüzünde müminler tarafından hürmetle anılmasını, Kur'an'da Allah'a itaatle birlikte ona da itaat edilmesinin emredilmesini örnek gösterirler (bk. Şevkanî, V, 542). Âlemlere rahmet olarak gönderilmiş olması da (bk. Enbiya 21/107) onun şanının yüceltildiğini ifade eder. Ayrıca bu ayeti, ileride Resûlullah'ın isminin ve tebliğ ettiği dinin bütün dünyada tanınıp yayılacağını bildiren bir müjde olarak anlamak da mümkündür. Yine, Kur'an'da onun müstesna niteliklerini, Allah katındaki konumu ve değerini açıklayan ayetler de bu bağlamda "adını sanını yüceltme" olarak değerlendirilebilir.
Hz. Peygamber ve arkadaşları Mekke döneminde müşriklerin giderek değişik şekildeki işkencelere kadar varan baskılarından acı çekiyorlardı. Bu durum hem peygamberi hem de müminleri üzüyordu. Yüce Allah resulünü ve müminleri teselli edip gönüllerini rahatlatmak için bu ayetleri indirerek sıkıntılardan sonra ferahlığın ve başarının geleceğini müjdelemiştir. Rivayete göre bu sûre inince Hz. Peygamber, 5 ve 6. ayetlerde güçlüğün yanında kolaylığın da bulunacağının iki defa zikredilmesini göz önüne alarak, kendisine inananlara, "Müjdeler olsun! Size kolaylık geldi; artık bir güçlük iki kolaylığa asla galip gelemez!" buyurmuştu (Muvatta', "Cihad", 6; Taberî, XXX, 151).
Oldukça muhtasar ve değişik şekillerde açıklanmaya elverişli olan "O halde önemli bir işi bitirince diğerine koyul" mealindeki 7. ayetle ilgili olarak çok farklı yorumlar yapılmıştır (mesela bk. Taberî, XXX, 152; Razî, XXXII, 7). Bize göre İbn Âşûr'un, ayeti herhangi bir özel iş ve ibadetle sınırlamadan, "Önemli işlerden birini tamamlayınca ardından başka bir işe yönel ki böylece bütün vakitlerini önemli işlerle değerlendirmiş olasın" şeklindeki açıklaması isabetli görünmektedir (XXX, 416-417). Bu yoruma göre ayette Resûlullah'a ve onun şahsında müslümanlara bütün vakitlerini hayırlı ve yararlı faaliyetlerle değerlendirmeleri, ibadet, dua, tebliğ ve irşad gibi dinî faaliyetlerin de; çalışma, üretme, öğrenme-öğretme, yardımlaşma ve dayanışma gibi dünyevî faaliyetlerin de hakkını vermeleri emredilmiştir. Son ayette ise kişinin, gerek çalışmasında gerekse ibadetinde yalnız Allah'a yönelmesi, her işini öncelikle O'nun rızasını gözeterek yapması, ne diliyorsa O'ndan dilemesi, ne istiyorsa O'ndan istemesi emredilmiştir.
