Ekonomik performans
Türkiye ekonomisi, iç ve dış faktörlerin etkisi altında dalgalı bir seyir izliyor. Pandeminin yarattığı belirsizlik ortamı, jeopolitik gerilimler ve ekonomik politikalardaki değişimler, ekonominin seyrini belirlemede kritik bir rol oynamıştır. Türkiye ekonomisinin mevcut durumu ve 2024 yılı sonu tahminlerini incelediğimizde karşımıza şöyle bir tablo çıkıyor.
Büyüme
Türkiye ekonomisi, son dönemde dalgalı bir seyir izliyor. 2023 yılında toparlanma belirtileri gösterirken 2024 yılında ise, hükümetin sıkı para ve maliye politikaları uygulayarak enflasyonu kontrol altına almak ve dış ticaret açığını azaltmak amacıyla aldığı tedbirler, büyümeyi sınırlayacaktır. Kısa vadede büyüme, iç talepteki artışla desteklense de, orta ve uzun vadede bu politikaların ekonomiyi istikrara kavuşturacağı düşünülüyor.
2023 yılına ilişkin GSYİH büyüme oranlarına bakıldığında, Türkiye'nin %4,5 büyüdüğü gözlemlenmiştir. Bununla birlikte, 2024 yılı sonu itibariyle büyüme hızının %4'e gerilemesi beklenmektedir. Bu gerileme, hükümetin sıkı mali politikalar uygulayarak enflasyonu kontrol altına almayı ve dış ticaret açığını azaltmayı hedeflediği için öngörülüyor.
Türkiye'nin ekonomik büyüme performansını değerlendirmek için Solow büyüme modeli uygun bir model olarak söylenebilir. Modele göre, sermaye birikimi ve teknolojik ilerleme, uzun vadeli ekonomik büyümeyi belirler. Türkiye'nin ekonomik büyümesini sınırlayan faktörler arasında, sermaye birikimindeki yetersizlikler ve teknolojik ilerlemedeki yavaşlık bulunuyor. Savunma sanayi ve otomotiv sektörleri gibi alanlarda ileri teknoloji üretimi konusunda önemli ilerleme kaydedilse de genele bakıldığında alınacak ciddi yol olduğu görülüyor. 2024 için öngörülen sıkı mali politikalar, sermaye birikimini olumsuz etkileyebilirken, uzun vadede istikrarlı büyümeyi sağlamak adına olumlu sonuçlar doğurabilir.
Enflasyon
Enflasyon, Türkiye ekonomisinin en büyük sorunlarından biri olmaya devam ediyor. 2023 yılında, enflasyonun düşürülmesi için alınan sıkı para politikaları, 2024 yılında da devam ediyor ve edecektir. Reel faiz oranlarındaki artış, enflasyonu kontrol altında tutmak için kullanılacak önemli bir araç olacaktır. Ancak, bu politikaların ekonomik büyümeyi kısıtlayabileceği ve işsizliği artırabileceği de unutulmamalı. Bu nedenle, Merkez Bankası'nın enflasyonla mücadele politikalarını uygularken dengeli bir yaklaşım benimsemesi kritik önem taşıyor.
2023 yılında enflasyon oranı %64,77 seviyesindeydi. 2024 yılında ise, sıkı para politikalarının devam etmesiyle birlikte enflasyonun %36 seviyesine düşmesi öngörülüyor.
Türkiye'de uygulanan sıkı para politikaları, enflasyonu kontrol etme çabasında işsizliği artırabilir. 2024 yılı için öngörülen sıkı para politikaları, enflasyonu kontrol altında tutma konusunda etkili olabilir, ancak bu politikaların işsizlik üzerinde baskı oluşturabileceği göz önünde bulundurulmalıdır. 2024 yılı Şubat ayında mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranı %8,7 olarak gerçekleşti. İşsizlik oranındaki düşüş, genellikle fiyatların artmasına yol açar. Enflasyonun artmasını önlemek için merkez bankaları sıkı para politikası uygulayabilir.
Dış Ticaret ve Cari Açık
2024 yılının Şubat ayında Türkiye ekonomisi dış ticaret ve cari açık konularında olumlu bir gelişme yaşadı. İhracat % 13,6 artarak 21,1 milyar dolara yükselirken, ithalat %9,2 azalarak 27,9 milyar dolar oldu. Dış ticaret açığı %44,2 azalarak 6,8 milyar dolara geriledi. Cari işlemler dengesi 3.265 milyon dolar açık verirken, yıllıklandırılmış cari işlemler açığı 31,8 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Doğrudan yatırımlar kaynaklı net sermaye çıkışı 142 milyon dolar olarak gerçekleşti. Diğer yatırımlar kaynaklı net sermaye çıkışı 2.247 milyon dolar oldu, portföy yatırımları kaynaklı net sermaye girişi ise 4.415 milyon dolar olarak gerçekleşti. İhracat miktar endeksinde % 18,6 artış, ithalat miktar endeksinde ise %3,5 azalış gözlendi. İhracat birim değer endeksinde %4,3, ithalat birim değer endeksinde %5,9 düşüş yaşandı. Dış ticaret haddi 2024 yılının Şubat ayında bir önceki yıla göre 1,5 puan artarak 86,7 seviyesine yükseldi. Türkiye ekonomisinin dış ticaret dengesi ve cari açığında gözlenen olumlu gelişmeler, 2024 yılında da devam etmesi beklenmektedir, ancak döviz kurlarındaki dalgalanma ve küresel belirsizlikler yakından izlenmeli.
Sonuç
Türkiye ekonomisi, 2024 yılında belirli zorluklarla karşı karşıya olacak, ancak alınan tedbirlerin etkisiyle istikrarlı bir büyüme trendi sergileyecektir. Enflasyonun kontrol altına alınması, dış ticaret açığının azaltılması ve istihdamın artırılması hedeflenmektedir. Ancak, bu hedeflere ulaşmak için sıkı mali politikaların ve dengeli para politikalarının devam ettirilmesi gerekecek.
Türkiye ekonomisi, jeopolitik risklerin yanı sıra iç ve dış faktörlerden etkilendiği için belirsizliklerle dolu bir dönemden geçmektedir. Ancak, sağlam ekonomik temeller ve alınan tedbirlerle, Türkiye'nin 2024 yılında istikrarlı bir görünüme ilerlemesi bekleniyor.
