Erken yaşlarda yurtdışı tecrübesi ve ticaret ile iç İçe olmuş, eğitim hayatı ve devam eden süreçte başarılı iş insanı kimliği ile günümüzde MÜSİAD Diplomatik İlişkiler Komisyonu Başkanı Osman Nuri Önügören ile ticaret ve diplomasi ilişkisini konuştuk.
İş dünyası temelli MÜSİAD’ın ekonomik diplomasinin gelişimindeki rolünü nasıl tanımlarsınız?
Öncelikle şunu belirtmek isterim: İşe başladığım günden bu yana gördüğüm ve rahatlıkla söyleyebileceğim şey şu ki, MÜSİAD bir STK olarak dünyada eşi olmayan bir yapıya sahip. Görüştüğümüz birçok sivil ve diplomatik misyon da aynı görüşte. Klasik bir iş dünyası örgütü olmanın ötesine geçerek sivil ve ekonomik diplomasi alanında aktif, sahada görünür, yön gösterici bir aktöre dönüştü. “Soft power” dediğimiz gücü temsil eden stratejik bir aktör hâline gelerek bu dönüşümünü yıllar içinde başarıyla gerçekleştirdi. Diplomatik İlişkiler Komisyonu olarak misyonlarımızdan biri, Ankara'daki büyükelçiler ve yabancı ülkelerin diplomatik temsilcileriyle iletişimi güçlendirmek, her koşulda harekete geçebilecek samimi ve hazır bir yapı oluşturmaktır. İstanbul’daki başkonsolosluklarla ve yurtdışından gelen heyetlerle kurduğumuz ilişkiler ki en son Mısır Başbakan Yardımcısı’nı ağırladık. MÜSİAD’ın güvenilirliğini ve ticari diplomasiye verdiği önemi açıkça gösteriyor. Bu alandaki çalışmalar her yıl artarak devam ediyor.
KÖPRÜ OLARAK MÜSİAD
Yürütülen faaliyetlerde Türkiye’nin dış politika öncelikleri ile iş dünyasının beklentileri nasıl örtüşüyor?
Komisyon olarak en temel görevlerimizden biri, Türkiye'nin dış politika vizyonuyla iş dünyasının ticari hedefleri arasında güçlü bir köprü kurmak. Dış politikadaki öncelikleri anlık olarak takip ederken, üyelerimizden gelen talepler ve yatırım eğilimlerini analiz ederek bu politik yönelime katkı sağlıyoruz. Bu sayede kamu ve özel sektör arasında çift yönlü bir etkileşim oluşuyor ve ortak akıl gelişiyor.
Çalışmalarımızı diplomasi ve diyalog temelli bir yaklaşımla sürdürüyoruz. Taleplere hızlı cevap vererek, bürokratik engelleri en aza indirip programlarımızı hayata geçiriyoruz.
AKTİF SAHA ÇALIŞMASI
Diplomasiyi saha çalışmalarınıza nasıl entegre ediyorsunuz?
Talepleri analiz ederek raporluyoruz ve ardından iş seyahatleri, fuarlar, B2B programları, yatırım forumları gibi saha temelli organizasyonlar düzenliyoruz. Örneğin, Etiyopya-Türkiye İş Yatırım Forumu’na yaklaşık 500 üyemiz ve Etiyopyalı yatırımcılar katıldı. Ayrıca son 6 ayda Antalya Diplomasi Forumu'nda Suriye Cumhurbaşkanı ve Dışişleri Bakanı ile temaslar kurduk.
Yakında Şam'da bir iş forumu düzenleme planımız var. Bu saha çalışmaları hem üyelerimiz hem de devletimizle kurduğumuz köprü açısından çok önemli.
STRATEJİK BÖLGELERDE GÜÇLÜ AÇILIM
MÜSİAD’ın yurtdışı açılımları bağlamında stratejik bölgeler nelerdir?
Dünyamız hızla değişiyor, gündem sürekli yenileniyor. Ancak biz Afrika’yı stratejik bölge olarak belirledik. 25’e yakın Afrika ülkesinde temsilciliğimiz bulunuyor. Orta Asya’daki tarihsel bağlarımız ekonomik sinerjiye dönüştü. Körfez’de finans ve yatırım ilişkileri gelişti. Avrupa’da ise Türk diasporasını güçlendirmek önceliğimiz oldu; Almanya’da 9 şehirde ofisimiz var.
Bu bölgelerdeki temsilcilikler sadece bir iletişim noktası değil, girişimciler için yönlendirici, eşleştirici ve kolaylaştırıcı birer merkezdir.
ZİYARETLERİMİZDE FARKIMIZI GÖSTERİYORUZ
Yurtdışı iş seyahatlerinizden örnekler verebilir misiniz?
Yatırımcı üyelerimizle birlikte en az 50-60 firmanın katıldığı seyahatlerimiz oluyor. IBS (International Business Forum) gibi iki yılda bir düzenlediğimiz toplantılar var. En son Riyad’a 600-700 kişilik bir heyetle gittik. Bakü’ye bir uçak dolusu iş insanı ile çıkartma yaptık. Şimdi Şam için benzer bir hazırlık içindeyiz. Gittiğimiz ülkelerde Türk iş insanlarının itibarı yüksek, bu da bizleri gururlandırıyor. MÜSİAD gibi bir grubun organize ettiği ziyaretler ciddi projelere zemin hazırlıyor.
GEREKİRSE KAPIYI DA AÇIYORUZ
Yurtdışı yatırımlarda kurumsal diplomasinin işlevi nedir?
Yurtdışında yatırım yapmak isteyen üyelerimiz, MÜSİAD aracılığıyla bir adım önde başlıyor. Sudan’a yaptığımız ilk ziyaretlerden sonra başlayan ticari ilişkiler, yatırımlara ve daha sonra yerel ortaklıklarla üçüncü ülkelerde açılımlara dönüştü.
Biz yalnızca rehberlik etmiyoruz, adeta kapının anahtarını üyelerimizin eline veriyoruz. Gerekirse kapıyı da açıyoruz. Gerisi girişimcinin becerisine kalıyor.
DİPLOMASİDE SÖZ SAHİBİ STK'LAR
MÜSİAD'ın Türkiye’nin dış politikasında etkili olduğunu düşünüyor musunuz?
Kesinlikle. Ülke genelinde ofislerimiz ve yurtdışında 101 noktadaki temsilciliklerimiz ile çok güçlü bir ağa sahibiz. 25 sektörde 60.000’in üzerinde üyemiz var.
Günümüzde yalnızca devletin değil, STK’ların da diplomasi sahasında aktif rol oynaması gerektiğini düşünüyoruz. MÜSİAD da bu boşluğu başarıyla dolduruyor.
TAMAMLAYICI BİR GÜÇ TEŞKİL EDİYORUZ
Devlet diplomasisinin yanında STK’lar nasıl daha etkili olabilir?
Ekonomik ilişki kurmak ve güven inşa etmek açısından STK’lar çok önemli. Ticaret ve Yatırım Ajansı gibi yapılarla bu rolü kurumsallaştırıyoruz. Kriz anlarında arabuluculuk, yatırımcı yönlendirme gibi alanlarda aktifiz. Anadolu Ekonomi Diplomasisi Programı ile diplomatik yetkililerle Anadolu’daki girişimcileri bir araya getiriyor, sürekli ve verimli bir iletişim ağı kurmayı hedefliyoruz.
EKONOMİ ODAKLI SAHA DİPLOMASİSİ
Saha diplomasisiyle yatırımcı teması nasıl mümkün oluyor?
Büyükelçileri Anadolu şehirlerinde ağırlayarak, yerel iş gücünü ve sanayiyi tanıtıyoruz. Bu birebir ilişkiler, yatırım kararlarını etkiliyor. Örneğin, Nijerya Büyükelçisinin Çorum ziyareti sırasında üyelerimizle tanıştıktan sonra, ülkesinde ihtiyaç duyduğu makineleri Türkiye’den almaya karar verdi.
Bu ziyaretler aynı zamanda büyükelçilerin görev sonrası ülkelerimizle bağlarını sürdürmesini de sağlıyor.
DİPLOMASİ VE EKONOMİ ARASINDA DİNAMİZM
Anadolu’daki iş dünyasının uluslararasılaşması hakkında ne düşünüyorsunuz?
Kayseri’deki girişimcilerimizle BAE Büyükelçisinin ziyaretinin ardından 35 üyemiz BAE’ye giderek toplantılar yaptı, şirket kurdu, yatırımlar gerçekleştirdi. Bu tür programlar hem diplomatik hem ekonomik ilişkileri dinamik ve sürdürülebilir hale getiriyor.