Son yıllarda yeniden gündeme gelen deli dana hastalığı, hem hayvanlarda hem de insanlarda ciddi sonuçlara yol açabilen nadir ama tehlikeli bir hastalıktır. Tıbbi adıyla Sığır Süngerimsi Beyin Hastalığı (BSE) olarak bilinen bu hastalık, özellikle sığırların beyin dokusunu etkiler ve sinir sistemi üzerinde tahribat oluşturur. İnsanlara ise genellikle enfekte hayvan ürünlerinin tüketilmesi yoluyla bulaşabilir. Peki, deli dana hastalığı nedir, nasıl ortaya çıkar ve belirtileri nelerdir?
Deli dana hastalığı nedir?
Deli dana hastalığı, sığırlarda görülen ve beyin dokusunun süngerimsi bir yapıya dönüşmesine neden olan bulaşıcı bir sinir sistemi hastalığıdır. Hastalığın etkeni, prion adı verilen anormal proteinlerdir. Bu proteinler, sağlıklı beyin hücrelerini bozarak sinir sisteminde kalıcı hasar bırakır.
İnsanlarda görülen şekline ise “variant Creutzfeldt-Jakob hastalığı (vCJD)” denir. Enfekte hayvanların et ürünlerinin tüketilmesiyle bulaşabileceği için halk sağlığı açısından büyük önem taşır.
Deli dana hastalığı belirtileri nelerdir?
Deli dana hastalığı belirtileri hem hayvanlarda hem insanlarda sinir sistemi bozukluklarıyla kendini gösterir.
Sığırlarda görülen belirtiler şunlardır:
-
Dengesiz yürüme ve koordinasyon bozukluğu
-
Saldırgan veya huzursuz davranışlar
-
İştahsızlık ve kilo kaybı
-
Azalmış süt verimi
-
Tepkisizlik veya aşırı korku hali
İnsanlarda görülen belirtiler ise genellikle şu şekildedir:
-
Hafıza kaybı ve unutkanlık
-
Kaslarda sertlik, titreme veya kasılmalar
-
Duygusal değişiklikler (anksiyete, depresyon, agresif davranışlar)
-
Görme bozuklukları
-
Zamanla ilerleyen yürüme güçlüğü ve felç
Deli dana hastalığı nasıl bulaşır?
Deli dana hastalığı doğrudan bulaşmaz; yani insandan insana geçiş söz konusu değildir. Ancak enfekte sığırların beyin veya sinir dokusunu içeren gıdaların tüketilmesiyle bulaşma riski ortaya çıkar. Bu nedenle hayvansal gıda güvenliği ve veteriner denetimleri hastalığın önlenmesinde hayati önem taşır.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. Deli dana hastalığı öldürür mü?
Evet. Bazı durumlarda hastalık ilerlediğinde beyin fonksiyonlarını tamamen bozarak ölümle sonuçlanabilir.
2. Türkiye’de deli dana hastalığı vakası var mı?
Türkiye’de bugüne kadar doğrulanmış çok sayıda vaka bildirilmemiştir. Ancak Tarım ve Orman Bakanlığı, düzenli olarak denetimler yapmaktadır.
3. Et yerken nelere dikkat edilmeli?
Güvenilir kasap veya marketlerden, veteriner kontrolünden geçmiş et ürünleri alınmalıdır. Etin kaynağı belirsiz yerlerden alışveriş yapılmamalıdır.
