Yalçın'ın aktardığı bilgilere göre, 36 bini aşkın öğretmen, okul yöneticisi, lise öğrencisi ve velinin katılımıyla gerçekleştirilen çalışma, mevcut 12 yıllık zorunlu eğitim süresinin kısaltılması yönünde güçlü bir talep olduğunu gösterdi.
Eğitim Sistemine İlişkin Geniş Katılımlı Araştırma
"Türkiye'de Zorunlu Eğitim Sistemi'ne Yönelik Saha Araştırması", Türkiye'nin 81 ilinden öğretmen, yönetici ve veli katılımıyla, öğrenci grubunda ise 75 ilden toplanan verilerle yürütüldü. Toplam 36.118 katılımcının yer aldığı çalışmada, 17.762 öğretmen, 7.034 okul yöneticisi, 5.415 lise (11. ve 12. sınıf) öğrencisi ve 5.907 veli yer aldı. Katılımcıların il dağılımı, ülke nüfus yapısını ve kamu çalışanlarının coğrafi dağılımını yansıtacak şekilde dengelenirken, en yüksek katılım İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyükşehirlerden sağlandı.
Zorunlu Eğitim Süresi Tartışmaya Açıldı
Araştırmanın en dikkat çekici bulgusu, mevcut 12 yıllık zorunlu eğitim süresinin uzun bulunduğu ve sistemin yeniden düzenlenmesi gerektiği yönündeki yaygın talep oldu. Öğretmenlerin %93,8'i, okul yöneticilerinin %97,1'i, öğrencilerin %78,5'i ve velilerin %78,8'i bu sürenin kısaltılması gerektiğini belirtti. Genel Başkan Ali Yalçın, "4+4+4 zorunlu eğitim sistemimizin son 4 yılının yeniden ele alınmasına ihtiyaç var" diyerek , toplumun beklentileri ve hayatın gerçeklerine göre son dört yılın yeniden tartışılması gerektiğini vurguladı.
Katılımcılar, zorunlu eğitim süresinin iş dünyasının beklentilerini karşılamadığını ve öğrencilerin iş hayatına daha erken atılmasını engellediğini ifade ettiler. Öğretmenlerin %83,7'si, yöneticilerin %90,2'si ve velilerin %68,9'u bu durumu destekledi. Ayrıca, zorunlu eğitim süresinin uzunluğunun okul terki riskini artırdığı görüşü de geniş kabul gördü; öğretmenlerin %70'i, yöneticilerin %78,9'u, öğrencilerin %67,2'si ve velilerin %52,6'sı bu görüşe katıldı.
“Lise Son Sınıf Kariyer Planlaması Yılı Olmalı”
Araştırmada, lise son sınıfın işlevine ilişkin de önemli bulgular elde edildi. Katılımcıların büyük bölümü, lise son sınıfın yapısının değişmesi gerektiğini ve öğrencilerin son yıl okula devam etmesinin gereksiz olduğunu belirtti. Öğrencilerin %92,3'ü, öğretmenlerin %90,4'ü, yöneticilerin %88,8'i ve velilerin %89,9'u, lise son sınıfın üniversite hazırlık ya da kariyer planlama yılı olması gerektiğini ifade etti. Ayrıca, öğrencilerin meslek seçimlerine yeterince yönlendirilmediği görüşü de öne çıktı; öğretmenlerde %66,6, yöneticilerde %71, velilerde %50, öğrencilerde ise %33 olarak kaydedildi.
Öne Çıkan Yeni Lise Modelleri: "3+1" ve "2+2"
Araştırmada lise eğitiminin süresiyle ilgili en fazla destek gören modeller “3+1” yıl (3 yıl zorunlu + 1 yıl isteğe bağlı) ve “2+2” yıl (2 yıl zorunlu + 2 yıl isteğe bağlı) oldu. Özellikle "2+2" modeli, öğrencilerde %38,9, öğretmenlerde %34,5 ve yöneticilerde %32,5 ile daha yüksek bir destek oranına sahip. Yalçın, eğitim otoritelerinin, Milli Eğitim Bakanlığı'nın ve tüm paydaşların bu konuyu yeniden ele alması gerektiğini belirtti. "4 yıl" zorunlu lise modeli ise çok düşük oranda desteklendi.
Eğitim-Bir-Sen, bu büyük ölçekli araştırmanın ortaya koyduğu mesajları ilgili tüm taraflara iletmeyi ve bir yol haritası oluşturmayı hedefliyor. Araştırma bulguları, mevcut sistemin sadece süresiyle değil, içerik ve yapı yönünden de bütüncül olarak yeniden değerlendirilmesi gerektiğini göstermiştir. Öneriler arasında, zorunlu eğitim süresinin toplumun beklentileri ve hayatın gerçekleriyle uyumlu hale getirilmesi , esnek ve modüler yapıya sahip ortaöğretim modelleri üzerine çalışmalar yapılması ve mesleki yönlendirmenin ortaokuldan itibaren sistematik hale getirilmesi yer alıyor. Ali Yalçın, 21. Milli Eğitim Şurası'nın bu süreçte nihai kararı verecek merci olacağını ifade etti.
