B12 vitamini eksikliği neden olur? Hangi besinlerden B12 sağlanabilir? B12 vitamini hangi besinlerde bulunabilir? B12 vitamini eksikliği belirtileri nelerdir? B12 vitaminin faydaları nelerdir? Hem fiziksel hem ruhsal tahammülsüzlüğe neden olan B12 eksikliği günlük hayatı ve sosyal yaşamı olumsuz etkiliyor. Peki B12 vitamini eksikliği neden olur, nasıl tedavi edilir? İşte cevabı...
Vücudun üretmediği ancak en çok ihtiyaç duyduğu vitaminlerden biri olan B12 günümüzde de en çok şikayet edilen eksikliklerden biridir. Özellikle hamile kadınların alması gereken ek vitamin takviyelerinden biri olan B12 DNA yapısının oluşumu ve sinir sistemi için vazgeçilmez bir vitamindir.
Hayvansal gıdalarda bulunan B12 vitamini et ve tavuk tüketmeyen kişilerde en çok yaşanan eksikliktir. Anemi (kansızlık), nörolojik ve ruhsal bozukluk gibi üç temel rahatsızlığa zemin hazırlayan B12 eksikliği zamanında tedavi edilmediğinde daha ciddi rahatsızlıklara neden olabilir. Bağırsaklarda bulunan bakterilerle sentezlenip su da çözülebilen B12 vitamini vücutta kırmızı kan hücrelerinin çoğalmasını destekler.
Suda çözünebilen bir vitamin olan B12 vücutta az miktarda da olsa depolanabilir. İçeriğindeki kobalt minerali nedeniyle kobalamin olarak da bilinen vitamin, sağlıklı bir insanın karaciğerinde yaklaşık 2 mg ve diğer vücut bölgelerinde 2 miligram olmak üzere toplamda 4 mg kadar depolanır. Depolanma miktarı düşük olduğundan dolayı günlük olarak alınması önerilen B12 vitamini, hayvansal kaynaklı gıdalarda bulunur. İnsan vücudunda kalın bağırsak ve ince bağırsakta az miktarda sentezlenebilen vitamin, yüksek ısıya maruz kaldığında fonksiyonunu yitirir. B12 vücut içinde birçok mekanizmada görevlidir:
- Kandaki kırmızı hücrelerin üretimi, DNA ve myelin sentezinde folik asit ile çalışır.
- Sinir hücrelerinin etrafını saran myelin kılıflarının sentezinde görev alan B12 vitamini elektriksel sinyal iletiminin hızını arttırır.
- Amino asitlerin ve vücut tarafından sentezlenen B12 vitaminin geri emiliminde rol alır. Çinko ve magnezyum gibi minerallerin fonksiyonlarında etkilidir.
B12 VİTAMİN EKSİKLİĞİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
- Bağırsakların çalışması için etkin olan B12 vitamini eksilince bu çalışma ya yavaşlar ya da hızlı çalışır. Bu yüzden bağırsak besinleri çözümlemekte ya zorlanır ya da hızlı çözer. Kabızlık ve sürekli ishal gibi iki farklı sindirim sorununa neden olur.
- Sinir uçlarının daha sağlıklı çalışması ve vücut içerisindeki alışverişi sağlamak için B12 vitamini gereklidir. Ancak B12 vitamini eksilince sinir hücreleri yeteri kadar beyne uyarıcı veremez bu da beyin yorgunluğunu artırır. Buna bağlı stres ve gerginlik gibi ruhsal rahatsızlıklar artar.
- Vücudun hastalıklara karşı direncinin azalmasının nedenleri arasında B12 vitamin eksikliği vardır. Özellikle sürekli grip ve yorgunluk halleri bu yüzden yaşanır.
- B12 vitamin eksikliğinin en belirgin belirtileri ise tırnak kırılması ve saç dökülmesidir. Zayıflayan sinir hücreleri gerekli vitamin ve mineralleri vücutta ölü hücrelere yetiştiremediklerinde buralara yenilenen kök hücreler zayıflar. Bu da kırılmaya ya da dökülmeye neden olur.
- Kas ve kemiklerin zayıflaması ayrıca gün içerisinde kişinin vücut enerjisinin çabuk tükenmesi de B12 eksikliği belirtileri arasındadır.
- Nadirende olsa vücudun ısı oranı artar. Ter bezleri hızlı çalıştığından ateş basması ve terleme olayları sıklıkla yaşanır. Bu havalar bağlı ortaya çıkmaz.
B12 vitamini içeren besinler nelerdir?
Normal sağlıklı bir insanda kandaki B12 miktarı 150 pg/ml civarındadır. Bu miktar 80 pg/ml altına düştüğünde B12 yetersizliğinden söz edilebilir. Besinlerle günlük olarak 2.4mcg miktarında B12 vitamini alınması önerilir. B12 eksikliği genel olarak emilim bozuklukları, yetersiz ve dengesiz beslenme, omeprazol, glifor, metmorfin gibi ilaçların kullanımı ve mide ameliyatları sonrasında görülür. Yetersizlik durumunda B12 açısından zengin gıdaların tüketilmesi önerilir. B12 vitamini sadece hayvansal kaynaklı besinlerde bulunur.
- Karaciğer, dalak gibi sakatatlar
- Midye, istiridye, karides gibi kabuklu deniz ürünleri
- Alabalık, ringa, uskumru ve ton balığı
- Süt, yoğurt, peynir
- Yumurta B12 vitaminin en zengin kaynakları arasında yer alır.
B12 vitamini eksikliği tedavisi
B12 yetersizliği tedavisinde yetersizliğin nedeni tespit edilmelidir. Yetersizliğin nedeni eğer diyet ile alınan B12 eksikliği ise örneğin vegan beslenenlerde bu durum çok yaygındır. B12 vitamin hapı ya da dil altı tabletleri önerilir. Ancak hastada B12 vitaminin emilimine bağlı olarak gelişen yetersizlik söz konusu ise tablet ya da hap kullanmanın tedaviye herhangi bir katkısı yoktur. Emilim problemlerine bağlı olarak gelişen yetersizlik durumunda iğne ile vitamin B12 takviyesi yapılmalıdır. 1000 mcg ya da 500 mcg tabletler şeklinde üretilen B12 hapları günlük B12 gereksinimini fazlasıyla karşılar. Haftada 2 kez 1000 mcg tablet kullanılması eksikliğin önlenmesi için yeterlidir.
