Kuran'ı Kerim'de besmele ile başlamayan tek sure hangisidir, neden besmelesiz başlamıştır? Besmelesiz başlayan sure hangisidir? Bu yazımızda besmelesiz başlayan tek sureyi ve sebeplerini bulabilirsiniz. İşte Kuran'ı Kerim'de besmele ile başlamayan tek sure...
Kur'an-ı Kerim'in ilk nüzulunda ayet ve sûreler kalemle yazıya geçtiğinde Tevbe Sûresinin başına Besmele yazılmadığı gibi, ne sahabiler, ne tabiin, ne tebe-i tabiin, ne de bunlardan sonra gelen alimler yazmamışlardır.
Sûrenin başına Besmele yazılmamasının ve okunmamasının sebep ve hikmetini birkaç maddede toplamak mümkündür:
Birincisi: Tevbe Sûresi uzun bir fasıladan sonra nazil olmuştur. Nazil olduğunda da mana ve muhteva itibariyle Enfal Sûresi ile yakın bir irtibatı ve alakası görüldüğünden, onun devamı gibi mütalaa edilmiştir. Şöyle ki:
Enfal sûresinin son ayetleri müşriklerle Müslümanlar arasında cereyan eden cihad ve benzeri münasebetlerle biterken, bu sûrenin ilk ayeti de mealen,
"Müşriklerle aranızda antlaşma bulunanlara..."
şeklinde başlamaktadır. Hatta öyle ki, sahabiler arasında bu ikisini bir sûre zannedenler bile olmuştur. Fakat hem ayetlerinin çokluğu, hem sûrenin birçok isimle meşhur olması, hem de Peygamber Efendimiz (asm)in açık olarak bunun başka bir sûrenin devamı olup olmadığı hususunda sessiz kalması, Tevbe Sûresinin ayrı bir sûre olduğunu beyana kafi gelmiştir. Ayrıca tertip bakımından da Enfal'in son sayfası ile Tevbe'nin ilk sayfasına bakıldığında sûrelerin birbirlerinin devamı olduğu intibaını vermektedir. Bu sebeplerden dolayı sûrenin başına Besmele yazılmadığı gibi, okunmamaktadır da.
İkinci bir sebep: Sûre müşriklere ve münafıklara karşı şiddetli tehditler ihtiva ettiği ve müşriklere karşı savaş ilanı ile başladığı için; rahmeti, emniyeti ve selameti ifade eden Besmele, sûrenin başında yer almamıştır. Nitekim, Abdullah bin Abbas, Hazret-i Ali'ye (r.a.) "Enfal ile Tevbe arasına Besmele niçin yazılmadı?" şeklindeki suale Hz. Ali şu hikmetli cevabı vermiştir: "Çünkü Bismillahirrahmanirrahim de eman ve emniyet vardır. Halbuki bu sûre kılıç ve anlaşmayı bozan müşrikler hakkında nazil olmuştur."
Üçüncü bir sebep ise; bu sûre ile Müslümanların daha önce ortak savunma ve benzeri hususlarda müşriklerle akdetmiş oldukları antlaşma ve dostlukların tamamen kaldırıldığı beyan edilmektedir. Nitekim 5. ayette mealen,
"Haram aylar çıkınca müşrikleri bulduğunuz yerde öldürün, esir alın, hapsedin ve onların bütün yollarını tutun..."
buyurulmaktadır. Harpte de eman ve acıma bulunmadığından, sûrenin başına Besmele konmamıştır. Hatta Rahman ve Rahim isimlerini zikretmeyerek sûreye "Bismillah beraetün minallah" diyerek başlamak bile uygun görülmemektedir. Bunun için sûrenin başında Besmele nazil olmadığı ve yazılmadığı gibi, okunması da caiz görülmemiştir. Hatta namazda zamm-ı sûre bu sûrenin başından itibaren okunarak başlansa dahi namazın bozulacağı bildirilmektedir.
Bu konudaki izah farklılıkları bir yana, İslam alimleri bu sûrenin başında besmelenin yazılmaması ve okunmaması gerektiği hususunda fikir birliği içindedirler. Bunun herkesçe kabul edilen ortak sebebi Resûlullah'ın bu sûrenin başında besmeleyi yazdırmamış olmasıdır. Bu durum, Kur'an'ın hiçbir değişikliğe uğratılmaksızm, aynen Hz. Peygamber (asm)'den öğrenildiği biçimde, sonraki nesillere aktarılması konusunda sahabenin büyük bir titizlik gösterdiğini ve bu ulvî emanetin nesiller boyu özenle korunduğunu açıkça ortaya koyan kanıtlardan biri sayılmalıdır. (bk. Razi Tevbe Suresinin başı)
Şu hususa da işaret edilmelidir ki, Tevbe sûresinde besmele çekilmemesi bu sûrenin başıyla ilgilidir. Şayet Kur'an okumaya bu sûrenin başından başlanacaksa sadece "eûzü" çekilir; daha sonraki bir ayetinden başlanacaksa eûzü ile birlikte besmele de okunur. Enfal sûresinden Tevbe sûresine geçilirken ise eûzü-besmele okumaksızın kıraate devam edilir. (bk. Yes'elûneke Fi'd-Dîni vel-Hayat, 1:313-314: Hak Dini Kur'an Dili,4:2442-44; Kur'an Yolu, Heyet, Tevbe Suresinin başı)
