Tevbe Müslümanların hayatında oldukça büyük bir öneme sahiptir. Bir günah işledikten sonra tevbe etmeli ve bir daha o günaha dönmemeliyiz. Peki Tevbe ile ilgili ayet ve hadisler nelerdir? Tevbe kelimesi haram işledikten sonra, pişman olup bir daha yapmamaya karar vermek anlamına gelmektedir. İşte Tevbe ile ilgili ayet ve hadisler...

Unutulmamalıdır ki peygamberler dahî zelle işlemiş, onun ıztırabı ile tevbe ve istiğfar içinde yaşamış, böylece kendilerine beşerî acziyet tattırılmıştır. Çünkü mutlak üstünlük ancak Allah'a aittir. Acziyetten müstesna ve münezzeh olan yalnızca O'dur.

İlk tevbe eden peygamber Hazret-i Âdem -aleyhisselam-'dır. Havva valide­mizle beraber yaptıkları şu tevbe meşhûrdur:

???????? ????????? ??????????? ?????? ???? ???????? ????? ????????????? ???????????? ???? ?????????????
"…Ey Rabbimiz! Biz kendimize zulmettik. Eğer bizi bağışlamaz ve bize acımaz­san, mutlaka ziyan edenlerden oluruz." (el-A'raf, 23)

Bu dua, kendilerinden sonra kıyamete kadar gelecek evladlarına en güzel bir istiğfar nümûnesidir.

Cenab-ı Hak, merhameti sebebiyle kullarını tevbe ve istiğfara davet eden ve böylece onları bağışlayacağını müjdeleyen ayetlerinde şöyle buyurmaktadır:

?????? ???? ????? ??????? ???????? ??????? ???????? ?????????? ????????? ????? ?????????????? ????????? ??????? ????? ???????? ????????. ?????? ????? ???????? ???????? ????????? ??????? ????? ????? ????????
"An­cak (yap­tı­ğı kö­tü­lük­ler­den) vaz­ge­çip îman ede­rek sa­lih amel­ler iş­le­yen­ler var ya, iş­te Al­lah on­la­rın kö­tü­lük­le­ri­ni iyi­lik­le­re (gü­nah­la­rı­nı se­vap­la­ra) çe­vi­rir. Al­lah çok ba­ğış­la­yı­cı, en­gin mer­ha­met sahibi­dir. Kim tevbe edip amel-i salih işlerse, şüphesiz o, tevbesi kabûl edilmiş olarak Allah'a döner." (el-Fur­kan, 70-71)

??????????? ????? ???????? ????????? ???? ???????? ???????????? ???????? ????? ??????????????? ????????????? ?????? ???????? ?????????? ?????? ????? ?????? ????????? ????? ??? ???????? ?????? ???????????. ????????? ??????????? ?????????? ???? ????????? ?????????? ??????? ???? ????????? ???????????? ?????????? ?????? ???????? ?????? ?????????????.
"O (muhsinler ki) bir günah işledikleri yahut nefslerine zulmettikleri zaman Allah'ı hatırlayarak hemen günahlarının bağışlanmasını dilerler. Allah'tan başka günahları kim affedebilir? Bir de onlar, bile bile, işledikleri (günah) üzerinde ısrar etmezler. İşte onların mükafatı Rableri tarafından bağışlanma ve altından ırmaklar akan, ebedî kalacakları cennetlerdir. Amel-i salih işleyenlerin mükafatı ne güzeldir!" (Âl-i İmran, 135-136)

Âyet-i kerîmede, ihsan kıvamında bir hayat sürenlerin günahta ısrar etmedikleri ve hemen tevbeye sarıldıkları vurgulanmaktadır. Zîra onlar:

??? ????????? ???? ???????????? ????? ????????? ???? ????????????????
"Israr edildikçe küçük günahlar küçük olarak kalmayıp büyük günah haline gelir; istiğfara devam edildikçe de büyük günahlar affedilip silinir." hikmetince hareket etmektedirler. Âyet-i kerîmelerde buyrulur:

?????? ?????????? ????? ????? ???? ???????? ??????????? ???? ????????? ?????????? ???????????? ??????? ????? ???? ??????????? ??????????
"Onlar bilmezler mi ki Allah kullarının tevbesini kabûl eder ve sadakaları (bizzat) alır. Çünkü Allah tevbeleri çok çok kabûl buyuran ve Rahîm olandır." (et-Tevbe, 104)

???? ??? ????????? ?????? ?????? ??????? ???????????
"(Ey Ra­sû­lüm!) De ki: Si­zin dua ve ni­yaz­la­rı­nız ol­ma­zsa, Rab­bim si­ze ne di­ye de­ğer ver­sin?.." (el-Fur­kan, 77)

Duada asıl olan, ihlas, muhabbet ve samîmiyettir. Samîmî dualar, bir muhabbet tezahürüdür. Yukarıdaki ayet-i kerîme, kulun, muhabbetle yapılan bir dua ile değer kazandığını ifade buyurmaktadır. Bu yüzden tevbeler can ü gönülden olmalıdır. Âyet-i kerîmelerde şöyle buyrulur:

??? ???????? ????????? ??????? ??????? ????? ????? ???????? ???????? ????? ????????? ???? ????????? ???????? ??????????????
"Ey îman edenler! Samîmî bir tevbe ile Allah'a dönün! (Ancak böyle yaptığı­nız takdirde) umulur ki Rabbiniz, sizin kötülüklerinizi affeder!.." (et-Tahrîm, 8)

?????? ????????? ??????? ???????????? ????????????? ??????? ???????????? ????????? ????? ??????????? ???? ?????????????? ???????? ?????? ????? ?????????????? ??????? ????????
"Ancak tevbe edip hallerini düzeltenler, Allah'a sımsıkı sarılıp dinlerini yalnız O'na has kılanlar başkadır. İşte onlar, (gerçekte) mü'min­lerle beraberdirler ve Allah, mü'minlere yakında büyük mükafat verecektir." (en-Nisa, 146)

??????? ??????? ???? ??????? ?????????? ????????? ????????? ???????????? ???????????? ???? ????????? ??????? ????????
"Allah, sizin tevbenizi kabûl etmek ister; nefsanî arzularına uyanlar ise, büsbütün yoldan çıkmanızı isterler."(en-Nisa, 27)

İlahî emirlere muhalefet manasına gelen günah işleme keyfiyetinden tamamen uzak kalınmaya çalışılsa bile, Cenab-ı Hakk'ın nîmetlerine layıkıyla şükredebilmek mümkün olmadığı için, hiç kimse tevbe ve istiğfardan müstağnî kalamaz. Bu husustaki beşerî acziyet, herkes için geçerlidir. Şayet şükre muvaffak olunsa, bu da bir nîmet olduğundan, başka bir şükrü îcab ettirir. Böylece şükür borcu, beşer üzerinde sonsuza kadar devam eder.

Hata ile me'lûf kılınan insanın bütünüyle günahlardan uzak kalması çok zordur. Kul gafleten de olsa günaha düşecek, acziyetini hissedecek ve Yüce Rabbine iltica edecektir. İnsanın, Rabbinin azametini ve kendi hiçliğini tam olarak idrak etmesi bu iltica ve yakarışların derinliğine ve keyfiyetine bağlıdır. Allah Rasûlü -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur:

????? ????? ????? ????????. ???????? ?????????????? ??????????????
"Her insan birçok hata yapabilir. Fakat hata yapanların en hayırlısı çokça tevbe edenlerdir." (İbn-i Mace, Zühd, 30/4251)

Hata işleme keyfiyetinden peygamberler bile hariç değildir. Onlar da zaman zaman hata yapmışlar ve Rablerine tevbe ve istiğfarda bulunmuşlardır. Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurur:

"Bazen kalbimin perdelendiği olur. Ama ben Allah'a günde yüz defa istiğfar ediyorum." (Müslim, Zikir, 41; Ebû Davûd, Vitir, 26)

"Vallahi ben günde yetmiş defadan fazla Allah'tan beni bağışlamasını diler, tevbe ederim." (Buharî, Deavat, 3; Tirmizî, Tefsîr, 47; İbni Mace, Edeb, 57)

Ancak Rasûlullah Efendimiz'in bu tevbe ve istiğfarı çoğu zaman bir hatasından dolayı değil, Allah Teala'ya daha çok yakınlık kesbetmek ve O'nun rızasını kazanmak içindir. Efendimiz her an manevî bir terakkî içinde bulunduğundan, bir sonraki hal ve makamına göre daha aşağı seviyede bulunan bir önceki hal ve makamına istiğfar etmiştir.

Tevbe ile ilgili haberler:

Tevbe i istiğfar nedir? Nasıl yapılır?

Muhabir: Yazar Silinmiş