Son yıllarda adı sıkça duyulan boynuzlu kene (Haemaphysalis longicornis), hem hayvan sağlığını hem de tarım ekonomisini tehdit eden istilacı bir kene türüdür. Özellikle sığır, koyun, keçi gibi çiftlik hayvanlarında ve vahşi doğada görülen bu parazit, 30’dan fazla hastalık etkenini taşıyabilir. Türkiye’de de görülmeye başlayan bu tür, süt verimi kaybı, yün kalitesinde düşüş ve ölümcül paraziter hastalıklar gibi ciddi sonuçlara yol açabilir. Peki, Boynuzlu kene nedir? Nerelerde görülür? İşte merak edilenler…
Boynuzlu Kene Nedir? Nerelerde Görülür?
Boynuzlu kene, bilimsel adıyla Haemaphysalis longicornis, özellikle Doğu ve Orta Asya'nın ılıman bölgelerine özgü istilacı bir kene türüdür. Çin, Kore ve Japonya gibi ülkelerin yanı sıra, Avustralya, Yeni Zelanda, Fiji ve Hawaii gibi Pasifik adalarında da yayılım göstermektedir. Son yıllarda Türkiye'de de görüldüğü bildirilen bu kene türü, hem çiftlik hayvanlarında hem de vahşi doğada yaşayan birçok hayvanda doğal istilalar oluşturabilmektedir.
Boynuzlu Kene Hangi Bölgelerde Görülür?
Asya uzun boynuzlu kene (Haemaphysalis longicornis), özellikle Çin, Kore ve Japonya gibi Doğu Asya ülkelerinde yaygın olarak görülür. Bununla birlikte Avustralya, Yeni Zelanda, Fiji ve Hawaii gibi Pasifik adalarında da bu türün varlığı tespit edilmiştir. Son yıllarda ise Türkiye gibi farklı coğrafyalarda da varlık göstermeye başlamıştır. Uzmanlar, bu istilacı türün Türkiye'de 3-4 yıldır bulunabileceğini belirtmektedir.
Hangi Hayvanlarda Boynuzlu Kene Görülür?
Boynuzlu kene; sığır, koyun, keçi, at ve tavuk gibi evcil hayvanlarda yayılabildiği gibi, ayı, tilki, geyik ve tavşan gibi vahşi memelilerde de görülür. Ayrıca gelincik, sıçan ve bazı kuş türlerinde de bu kene türüne rastlanmıştır. Bu geniş konak yelpazesi, Haemaphysalis longicornis'in ne kadar hızlı yayılabileceğini ve kontrol altına alınmasının neden zor olduğunu ortaya koymaktadır.
Boynuzlu Kene Hangi Hastalıklara Sebep Olur?
Bu kene türünün en büyük tehlikesi, taşıdığı hastalık etkenlerinin fazlalığıdır. Araştırmalara göre Haemaphysalis longicornis, 30'dan fazla farklı hastalık etkenini taşıma potansiyeline sahiptir. En bilinen etkilerinden biri sığırlarda görülen theileriosis adlı paraziter hastalıktır. Bu hastalık, hayvanda ciddi kan kaybına ve bazen ölüme neden olabilir. Ancak en önemli ekonomik zarar, süt üretiminde ve yün kalitesinde yaşanan düşüştür. İstilacı bir tür olarak insan sağlığı açısından da büyük risk taşıyor. 30'dan fazla hastalık etkenini taşıyabiliyor.
Türkiye'de Boynuzlu Kene Ne Kadar Tehlikeli?
Uzmanlar, bu istilacı kene türünün Türkiye'de son 3-4 yıldır var olabileceğini ve hızla yayıldığını belirtmektedir. Türkiye'nin iklimi ve tarım-hayvancılık yapısı düşünüldüğünde, bu kene türü hem hayvan sağlığı hem de tarım ekonomisi açısından ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Hyalomma marginatum gibi yüksek vektör kapasitesine sahip olması, onu potansiyel bir halk sağlığı tehdidi hâline getirmektedir.
Boynuzlu Kene Türkiye'de Nasıl Tespit Edildi?
Boynuzlu kene Türkiye'de ilk kez İstanbul’da bir vatandaşın üzerinde tespit edildi. Şüpheli kene örneği, incelenmek üzere Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi’ne gönderildi ve yapılan analizlerde bu canlının Uzak Doğu kökenli Haemaphysalis longicornis türü olduğu belirlendi.
Boynuzlu Kene İle Nasıl Mücadele Edilir?
Boynuzlu kene ile mücadelede öncelikle hayvanların düzenli kontrolü, meraların ilaçlanması ve biyogüvenlik önlemlerinin alınması önemlidir. Erken teşhis ve izolasyon, yayılımın engellenmesinde kritik rol oynar. Ayrıca, çiftçilere ve veterinerlere yönelik eğitim programları da bu tür istilaların önüne geçilmesinde etkilidir.
