Deliryum nedir? Deliryum neden olur? Deliryum belirtileri nelerdir? Deliryum nasıl geçer? Deliryum tedavisi nasıl olur? Bir çeşit beyin hastalığı olan deliryum hakkında detaylı bilgilieri derledik. Peki deliryum hastalığının belirtileri nelerdir? Detaylar haberimizde...
Deliryum
Akut organik beyin yetmezliğidir. Aslında klinik bir tanıdır. Genel olarak bilişsel bozulmaya neden olan mental bir bozukluktur. Sıklıkla görsel halüsinasyonlar eşlik eder.
DELİRYUM NEDİR?
Deliryum, kişide dikkat ve hafıza gibi bilişsel işlevler ile davranışlarda bozulma ile sonuçlanan, hızlı ve dalgalı seyirli bir
nöropsikiyatrik tablodur.
Deliryum hastaları uyku uyanıklık sisteminde bozulma (aşırı uyarılmışlık ya da durgunluk, gündüz uykuluğu, gece ise ajitasyon-hareketlilik), dikkat-hafıza işlevlerinde gerileme ve algı bozuklukları (hayal görme, kişileri karıştırma) sergilerler. Hastalar sıklıkla nerede olduklarını karıştırırlar, saçma sapan konuşabilirler, refakatçilerini tanıyamayabilirler, öfkeli ve korkulu görünürler.
DELİRYUMUN NEDENLERİ
Deliryuma sebebiyet veren hastalıklar sıklıkla beynin dışındaki organlarla ilişkili tıbbi hastalıklardır (örn. karaciğer sirozu, ciddi kalp yetersizliği, solunum sisteminin ciddi hastalıkları, ileri düzeyde kansızlık, bedenin büyük travmaları, büyük ameliyatlar, ağır enfeksiyonlar gibi). Daha nadir olarak alkol, bazı sakinleştiriciler, ilaçlar ve beynin birincil hastalıkları (örn. ensefalit denilen beyin iltihabı) deliryum nedenidir.
Deliryum sıklıkla altta yatan tıbbi hastalığın ciddiyetini gösteren bir bulgu olarak kabul edilmelidir. Öte taraftan deliryum, hastaların amaçsız davranışları ve buna bağlı tedavi uyumsuzlukları nedeniyle tıbbi hastalıkların tedavisini güçleştirebilir.
DELİRYUM TEDAVİSİ
Deliryum sıklıkla altta yatan tıbbi hastalığın başarıyla tedavisini takiben geriler ve iyileşme eğilimi gösterir. Deliryum tıbbi tedaviye uyumun sağlanabilmesi ve kişinin yanlışlıkla kendisini yaralaması türünden risklerin azaltılması amacıyla antipsikotik denilen ilaçlar kullanılarak kontrol altına alınır.
Her deliryum olgusunda, kişinin hangi tıbbi sebeple deliryum yaşadığının araştırılması birincil öncelik taşıyan bir husustur. Bu nedenle çeşitli kan tetkikleri ve görüntüleme yöntemlerine başvurulmalıdır.
Aşağıda deliryumun bazı belirtileri sıralanmıştır.
1)Dikkati bir şeye odaklama, sürdürme ve başka bir şeye kaydırma yeteneğinde azalma
2) Bazen çok kolay uyanabilme, bazen de çok zor uyanabilme
3) Bilişsel işlevlerde diğer bozukluklar ( bulunduğu mekanı karıştırma, unutkanlık, konuşmada bozulma, el becerilerinde bozulma)
4) Bilinç düzeyindeki oynamalar nedeniyle etrafta olup biteni takip etme güçlüğü
5) İllüzyonlar (var olan birşeyi yanlış görme-işitme-hissetme) ve halüsinasyonlar (olmayan birşeyi görme-işitme-hissetme) ve delüzyonlar gibi gerçeği yanlış yorumlamalar
6) Duygusal bozukluk ve veya duygusal oynaklık;
*anksiyete (kaygı-endişe) veya korku
*mutsuzluk
*donukluk
*sinirlilik veya gerginlik
*uygunsuz aşırı neşe
7) Davranış bozuklukları ;
*huzursuzluk, aşırı hareketlilik, ve etrafa zarar verici davranışlar
*hareketlerde aşırı yavaşlama
8) Uyku döngüsünde bozulma (gündüz uyuma, gece uyanıklık)
Gidişat ;
* ani başlangıç
* gün boyunca belirtilerde dalgalanma
* altta yatan tıbbi durumun tedavisiyle geri dönüşlü olma
Tıbbi durumun tedavisiyle psikiyatrik belirtiler de ortadan kaybolacaktır, ancak psikiyatrik ilaçların kullanılması da gerekebilir.
İlaç tedavisinin yanısıra hasta yakınları aşağıdaki bazı basit uygulamaları yapabilirler.
Çevredeki değişiklikler ;
* Mümkünse hasta tek kişilik bir odada kalarak uykunun bölünmesi engellenmelidir
* Hastanın yanında özellikle tanıdığı bir refakatçi sürekli bulunmalı.
* Refakatçi sıklıkla oryantasyonu sağlamak amaçlı bilgi vermeli
Yani, refakatçi belli aralıklarla günün tarihi, saati, mevsimi, ne kadardır hastanede bulunduğunu, hastanede bulunma sebebini, gelen giden ziyaretçilerin kim olduklarını, ne kadar süre daha hastanede kalacağını, söylemeli.
* Yeterli duyusal uyaran sağlanmalı;
-Gündüz perdeler açılmalı, duvarda veya yakında bir saat ve rahat anlaşılır bir takvim bulunmalı, tanıdıkların fotoğrafları göz önünde bulunmalı, mümkünse televizyon veya radyo bulunmalı. Eğer ki refakatçi yoksa,hemşireler yakın bir yere güvenli bir sandalyeye oturtulmalı ve sürekli bilgilendirilmeli. Gece boyunca odayı hafif ışık aydınlatmalı ki hasta gece uyanırsa nerede olduğunu anlamakta güçlük çekmesin
*Aşırı uyaran engellenmeli
-Monitörlerin devamlı gürültüsü engellenmeli
-Monitör alarmları hızlıca susturulmalı
-Ziyaretçilerin ve odaya girip çıkanların sayısı sınırlanmalı
