Başkent Tunus'un yaklaşık 60 kilometre güneyindeki Zağvan kentine bağlı Şahda yaylalarında farklı kentlerden gelen gönüllüler, “Soli Green” (Yeşil Dayanışma) Derneğinin Başkanı, yazılım mühendisi Hussam Hamdi'nin öncülüğünde toplanarak, söz konusu çalışmalara katıldı.
AA muhabirinin takip ettiği çalışmalarda gruptakiler, binlerce keçiboynuzu fidanını toprakla buluşturdu.
Yanmış ormanların yeniden canlandırılması hedefi
Çalışmalarına ilişkin bilgi veren Hussam Hamdi, “2017 yazındaki büyük yangınların ardından bu gönüllü çalışmayı başlattık.” dedi.
İlk aşamada çalışmalarının, devlet kurumlarının ve sivil savunmanın yangın söndürme ve etkilenenlere yardım çabalarını desteklemeye yönelik olduğunu belirten Hamdi, “Daha sonra kaybettiğimiz ormanları yeniden canlandırma hedefiyle Tunus Orman Genel Müdürlüğü ile iletişime geçtik. Bize eğitim sağladılar ve yeniden ağaçlandırma süreçleri hakkında bilgilendirdiler.” diye konuştu.
Yangınlardan sonra doğaya kendini yenilemesi için süre tanıdıklarını anlatan Hamdi, “Doğal yenilenmenin başarısız olduğu yerlerde insan müdahalesi devreye giriyor.” ifadelerini kullandı.
Dikilecek türlerin ekolojik veriler, iklim koşulları ve sosyo-ekonomik etmenler dikkate alınarak seçildiğini aktaran Hamdi, her bölgede 3-4 yerel tür üzerinde çalıştıklarını anlattı.
Hamdi, “Çalışma yöntemimiz katılımcı. Hafta içinde yerel halk dikim yapıyor, hafta sonunda ise her kesimden gönüllünün katıldığı açık günler düzenliyoruz.” dedi.
1,5 milyon ağaç
Ağaçlandırma sürecinin kesintisiz şekilde takip edildiğini dile getiren Hamdi, “Yaz aylarında fidanları sulayarak müdahalelerde bulunuyoruz. Sonbaharda değerlendirme yaparak tutmayan alanlarda yeniden dikim gerçekleştiriyoruz.” diye konuştu.
Hamdi, her yıl ekosistemin mümkün olan en geniş bölümünü restore etmeye çalıştıklarını ifade ederek, “Bugün 3 bin keçiboynuzu fidanı dikiyoruz.” bilgisini paylaştı.
Şu ana kadar 7 vilayetten fazla bölgede çalışma yürüttüklerini ve 1,5 milyon ağaç diktiklerini belirten Hamdi, çeşitliliği artırmak ve nesli tehlike altındaki türleri çoğaltmak için Orman Genel Müdürlüğü ile birlikte çalıştıklarını vurguladı.
Hamdi, “Orman yönetimine yerel toplulukları entegre edecek projeler geliştiriyoruz. Eğitimler, farkındalık kampanyaları ve orman yakınında yaşayan topluluklar için ekonomik modeller oluşturmayı hedefliyoruz.” dedi.
Halk hareketi
Haftalık çalışmalara her yaştan gönüllünün katıldığını aktaran Hamdi, “Bu bir halk hareketi. Belirli bir kesimi hedeflemiyor, herkese açık. Çok olumlu bir karşılık aldık.” şeklinde konuştu.
Kuzeybatıda mantar meşesi türünün yeniden dikilmesini hedeflediklerini belirten Hamdi, keçiboynuzunun da ekonomik değeri nedeniyle tercih edildiğini söyledi.
Gelecek projesi
Şahda yaylalarında çalışma ekiplerini koordine eden, Tunus Temizliği Derneği gönüllü koordinatörü ve biyoloji mühendisi 27 yaşındaki Meryem Sefine de projenin uzun vadeli sonuçlar doğuracağına dikkati çekti.
Sefine, “Bu başarılı ve geleceğe dönük bir proje. Sonuçlarını hemen değil, birkaç yıl sonra göreceğiz. Ormanlar ve yeşil alanlar daralıyor, bu nedenle herkesin katkı sunmasını umuyoruz.” dedi.
Gönüllülerin sabah erken saatlerde yola çıktığını belirten Sefine, “Yemeklerimizi ve ihtiyaçlarımızı yanımıza alıyoruz, tüm günü dikim alanında geçiriyoruz. Amacımız ormanları yeniden canlandırmak.” ifadelerini kullandı.
Sefine, gençleri ve tüm Tunusluları ağaç dikmeye ve kirlenmiş alanları temizlemeye davet ederek, bir mühendis olarak bu çalışmaların önemine inandığını ve vaktini bu nedenle ayırdığını söyledi.
Ağaç dikme sezonu
Şahda bölgesinde orman bekçisi olarak görev yapan Hammadi Mastura da gönüllülere dikim teknikleri konusunda tavsiyelerde bulunurken AA muhabirine yaptığı açıklamada, “Bölgemiz 2021'deki yangından sonra yeniden ağaçlandırmaya ihtiyaç duyuyor.” dedi.
İzin gününde gönüllülere eğitim verdiğini belirten Mastura, “Fidelerin plastik torbalardan hassas köklerini havaya maruz bırakmadan, kurutmadan nasıl çıkaracaklarını öğretiyoruz.” bilgisini paylaştı.
Mastura, ayrıca önceden hazırlanmış çukurlara doğru dikim yöntemini, üzerinin nasıl toprakla kapatılacağını ve ileride sulama için nasıl küçük havzalar oluşturulacağını anlattığını kaydetti.
“Bugün burada tamamen gönüllü olarak bulunuyorum ve umudumuz, ormanın eski haline kavuşmasıdır.” diyen Mastura, dikilen keçiboynuzu fidanlarına ilişkin ise “Çok büyük faydaları var. Fas'ta bu türün dikilmesine yönelik oldukça başarılı bir deneyim mevcut.” ifadelerini kullandı.
Tunus Tarım ve Balıkçılık Bakanlığı, ekim ayı sonunda yaptığı açıklamada, 9 Kasım'dan 2026 Mart ayı sonuna kadar sürecek Ulusal Ağaçlandırma Kampanyası başlattığını duyurmuştu.
“Tunus'umuzu Suluyoruz ve Ormanlarımızı Geliştiriyoruz” sloganıyla yürütülen kampanya, 2025/2026 dikim sezonunda toplam 7 bin 902 hektarlık orman ekosisteminin restore edilmesini hedefliyor.
Tunus'un toplam yüz ölçümünün yaklaşık üçte birine denk gelen 5,7 milyon hektarlık alanı ormanlar ve otlaklar oluşturuyor.
Bunun 1,3 milyon hektarı orman alanı, 4,4 milyon hektarı ise otlaklardan meydana geliyor.
Tunus Orman Genel Müdürlüğü verilerine göre, yaklaşık 12,4 milyonluk nüfusun bir milyona yakını, söz konusu bölgelerde yaşıyor.
