Dünya’nın şekli ve hareketleri, coğrafyanın temel konularından biridir ve gezegenimizin doğal süreçlerini anlamada kritik bir öneme sahiptir. Dünya, tam anlamıyla bir küre olmayıp, kutuplardan basık ve ekvatordan şişkin bir şekle sahiptir. Bu şekle geoit adı verilir. Geoit şekli, yer çekimindeki farklılıklara, deniz seviyesindeki değişimlere ve Dünya’nın dönme hareketine bağlı olarak oluşmuştur.
Dünya’nın iki temel hareketi vardır: günlük hareket ve yıllık hareket. Günlük hareket, Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönmesiyle meydana gelir ve yaklaşık 24 saatte tamamlanır. Bu hareket, gece ve gündüzün oluşmasını sağlar ve güneş ışınlarının geliş açısındaki değişikliklere bağlı olarak sıcaklık farkları yaratır.
Yıllık hareket ise Dünya’nın Güneş etrafında dönmesiyle gerçekleşir ve 365 gün 6 saatte tamamlanır. Bu hareket, eksen eğikliği ile birleştiğinde mevsimlerin oluşmasına neden olur. Güneş ışınlarının farklı enlemlere farklı açılarla ulaşması, sıcaklık ve iklim farklılıklarının temel sebebidir.
Dünya’nın şekli ve hareketleri, iklimden mevsimlere, gün uzunluğundan sıcaklık dağılımına kadar birçok doğal süreci etkiler. Bu olguların anlaşılması, insan faaliyetlerinin doğayla uyumlu bir şekilde planlanmasında büyük önem taşır.
