Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) haram mı? BES haram mı? Çalışan bir çok kişinin kurumu tarafından dahil edildiği BES caiz mi? Detaylar haberimizde...
Müslümanların cevabını en çok merak ettiği konuslardan biri olan bireysel emeklilik konusunu ele aldık. Özel kurumlara verilen paraların nerede işletildiğini bilmeden tasarruf amacıyla bireysel emeklik uygulamasına girmenin İslam'daki hükmünü sizler için araştırdık. Bireysel Emeklilik Sistemi'ne girmek isteyenler için bu husustaki İslami hükümleri ve bu konulardaki ehli sünnet hocaların görüşlerini sizler için derledik.
BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ (BES) İSLAM'DA YERİ NEDİR? CAİZ MİDİR?
Türkiye Diyanet Vakfı Mütevelli Heyeti Üyesi Dr. Hüseyin Kayapınar:
Bireysel emeklilik ateş gibidir; yakar da, ısıtır da. Çünkü bu sisteme giren kişiden alınan paranın nemalandırıldığı, çalıştırıldığı alanlar muhteliftir. Bireysel emeklilikle ilgili çalışmalar yürütün birçok kurum mevcuttur. Her birinin topladıkları parayı nemalandırdıkları yerler farklıdır. Söz konusu kurumlar belirledikleri süre zarfında her ay sizin belirlediğiniz tutarı sizden teslim alırlar. Bu arada devlette bir kanun çıkardı. Buna göre devlet, bireysel emeklilik sistemine üye olanlara aylık verdikleri paranın %25'ini teşvik amaçlı destek verecektir. Diyelim ki kişi aylık 200 lira verebiliyorsa, devlette buna verdiği bedelin %25 olan 50 lirayı destek için kuruma verecek. Bu sayede kişi toplamda kuruma 250 lira vermiş oluyor.
10 sene boyunca bu para bankada tutulacak ve nemalanacak, kar getirecek. 10 sene dolduktan sonra kişi isterse bankaya yatırdığı anaparası ve karıyla beraber hepsini birden alır isterse de taksitle parça parça alır. Böylece sisteme giren bir kişi sonuç olarak bankadan, sadece kendisinin ve devletin onun adına yatırdığı anaparayı ve artı anaparanın getirdiği karını alıyor.
Burada biz Müslümanların dikkat etmesi gereken husus, bizim ve devletin bizim adımıza yatırdığı anaparamızın nerede nemalandırılıyor olmasıdır. Bu para ticarette mi, faizde mi yoksa tahvilde mi kullanılıyor ona bakmamız lazım. Eğer paranın nemalandırıldığı yani çalıştırılıp para kazanç edildiği alan; dinin haram kılmadığı bir alan ise o zaman BES'e girmek ve oradan para almakta caiz olur.
Bu durum bir nevi mudarebe yani emek-sermaye ortaklığı oluyor. Sisteme giren kimse sermaye sahibi olarak parayı veriyor, muhatabı olan kurum ise emek sahibi olarak parayı çalıştırıyor ve sonuç olarak elde ettiği karı bölüştürüyor. Ancak kurum parayı alırda dinen haram olan yerlerde kullanırsa buna caiz dememiz mümkün değildir.
EMEKLİLİK NEDİR? EMEKLİLİK CAİZ MİDİR? BİREYSEL EMEKLİLİĞİN HÜKMÜ NEDİR?
Sosyal Doku Vakfı Başkanı Nurettin Yıldız Hoca:
İki türlü emeklilikten söz ediyoruz: "1. Genelde bütün dünya ülkelerinin vatandaşlarını mecburen tabi tuttuğu emeklik sistemidir. Bir devletin kendi vatandaşlarının maaşından aylık veya yıllık belli bir miktar para keserek belli bir yaştan sonrada onu emekli yapmasıdır. 2. Baz özel şirketlerin bir nevi bankacılık yapar gibi insanların parasını toplamak suretiyle ortaya çıkardıkları bir emeklilik sistemleri vardır.
Özet olarak iki türlü emeklilik vardır: biri devletlerin vatandaşlarını emekli etmesi birde özel şirketlerin kişiyi emekli etmesi. İster İslam devleti olsun ister olmasın herhangi bir devletin, çalışan işçisini, memurunu emekli etmesi ve emeklilikten doğan bir hak olarak maaş veya emekli olurken ikramiye takdir etmesi caizdir.
Herhangi bir şekilde devletin emekli ettiği bir Müslümanın, devletten aldığı ikramiye, toplu ödeme ve devamında aldığı aylık; helaldir, bu şekildeki bit emeklilik sistemi caizdir.
İkinci olarak özel şirketlerin yaptığı emeklilik ise içinde istisnası olmakla beraber şuna kadar yaptığımız incelemelerde genellikle özel şirketlerin emekli etmelerine yönelik uygulamaları bir çeşit kumar uygulamasıdır ve caiz değildir. Topladıkları paraları faizde kullanarak insanlara emeklilik hakkını tanımaktadırlar.
Öyle veya böyle devletlerin emekliliği dışındaki emeklilik sistemlerden uzak durulması gerekir. Hem toplu ikramiyelerinde hem daha sonra yaptıkları aylık ödemelerde büyük bir sıkıntı var. Büyük oranda şuana kadar piyasalarda mevcut olan özel emeklilik uygulamaları caiz olmayan uygulamalardır."
BİREYSEL EMEKLİLİK NEDİR? KATILIM BANKALARIYLA BİREYSEL EMEKLİLİK YAPMAK CAİZ MİDİR?
Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Temel İslam Bilimleri Bölümü İslam Hukuku Öğretim Üyesi ve Anabilim Dalı başkanı Prof. Dr. Hamdi Döndüren:
"Bireysel emeklilik bildiğimiz kadarıyla 10 yıl süreyle yaptığınız zaman havuzda size ait bir miktar para birikiyor. Dörtte biri kadarda devlet tarafından bağız olarak sizin hesabına yatırılıyor. Yani diyelim ki siz sisteme dahil olduktan sonra hesabınıza 400 lira aylık yatırım yaparsanız devlette hazinesinden sizin hesabına 100 lira yatıracaktır. Devlet, tasarrufa teşvik, uzun süreli bir takım kaynaklar meydana gelsin ve bu şekilde ülke kalkınsın amacıyla size bu bağışı sizlere vermektedir. Bu amaçla Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) adında Sosyal Sigortalar Kurumu'ndan bağımsız bir emeklilik sistemi kuruldu.
