Allah bu ümmete Peygamber (s.a.v) Efendimiz'e en üst seviyede tazimde bulunmayı ve onu yüceltmeyi vacip kılmıştır. Peygamberi (s.a.v) sevmek imandandır. Sevmek fiilinin cereyan bulduğu sevgide elbette ispat istemektedir. Bunun ispatı olarak ayet ve hadislerle Peygamberimize (s.a.v) karşı bizlere düşen vazifeler nelerdir? Sahabeler peygamberimize nasıl hassasiyet göstermiştir? İşte cevabı..
اِنَّٓا اَرْسَلْنَاكَ شَاهِدًا وَمُبَشِّرًا وَنَذ۪يرًاۙ. لِتُؤْمِنُوا بِاللّٰهِ وَرَسُولِه۪ وَتُعَزِّرُوهُ وَتُوَقِّرُوهُۜ وَتُسَبِّحُوهُ بُكْرَةً وَاَص۪يلًا
"Şüphesiz biz seni, şahit, müjdeleyici ve uyarıcı olarak gönderdik. Ta ki (ey müminler!) Allah'a ve Rasûlü'ne iman edesiniz, Rasûlü'nün izzetini hakkıyla takdir edip ona yardım edesiniz, O'na saygı gösterip ihtiramda bulunasınız ve sabah akşam Allah'ı tesbih edesiniz." (Fetih, 8-9)
فَالَّذ۪ينَ اٰمَنُوا بِه۪ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُوهُ وَاتَّبَعُوا النُّورَ الَّذ۪ٓي اُنْزِلَ مَعَهُٓۙ اُو۬لٰٓئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ۟
"…O Peygamber'e iman eden, kuvvetle ve en güzel şekilde tazimde bulunan, ona yardım eden ve onunla birlikte gönderilen Nûr'a (Kur'an'a) ittiba edenler var ya, işte felaha erenler onlardır." (Aʻraf, 157)
Taʻzîr: Tazimde mübalağa etmek, en büyük ihtiramı göstermek demektir.
Tevkîr: İhtiram, yüceltme, medhetme, hürmet gösterme manalarına gelir. Tevkîr, muhabbet makamından daha üst seviyede bir duygudur.
Rasûlullah (s.a.v) şöyle buyurmuştur:
"Nefsim kudret elinde bulunan Allah'a yemin ederim ki öyle bir gün gelecek, o zaman beni göremeyeceksiniz. Beni bir defa görebilmek sizden birine ehlinden ve malından daha sevimli gelecek!" (Müslim, Fedail, 142)
"Ümmetim içinde beni en çok seven insanlardan bir kısmı benden sonra gelecek. Onlardan biri beni bir defacık görebilmek için bütün ehlini ve malını seve seve feda etmeyi canına minnet bilecek!" (Müslim, Cennet, 12)
– Cenab-ı Hak varlıklar içinde Âdemoğlunu seçip üstün kılmıştır: (İsra, 70)
وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَن۪ٓي اٰدَمَ
– İnsanlar içinden rasulleri seçmiştir: (Hac, 75)
– Peygamberleri diğer insanlara üstün kılmıştır (Enʻam, 86)
– Seçtiği bazı peygamberleri diğerlerine üstün kılmıştır (Bakara, 253; İsra, 55)
– Sonra Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed Mustafa'yı bütün peygamberlere üstün kılmıştır.
Ashab-ı kiram Efendimiz'in bir tek saçını, abdest aldığı suyun bir tek damlasını yere düşürmüyordu.
PEYGAMBERİMİZE KARŞI SAHABÎ EFENDİLERİMİZİN HASSASİYETİ
Peygamber Efendimiz'in evinde zuhur eden en ufak bir problemle meşgul olup üzülmesine tahammülleri yoktu. Bunu o zamanın en büyük imparatorluğu olan Bizans ile savaşmaktan daha büyük görüyorlardı.
Hz. Enes (r.a) şöyle der:
"Ashab-ı kiram için Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz'den saha sevimli başka kimse yoktu." (Ahmed, III, 132, 250-251)
Cabir t şöyle der:
"Rasûlullah (s.a.v) onlara gözlerinden daha kıymetli ve sevimli idi. Efendimiz'e rahatsızlık veririz korkusuyla yanına iyice yaklaşmazlardı." (Darimî, I, 28-29; Ahmed, III, 397-398)
– Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz'e olan sonsuz muhabbet, tazim ve hürmetleri sebebiyle ashab-ı kiram bir seferden döndüklerinde önce Efendimiz'in yanına uğrar, onun mübarek yüzüne doya doya bakar, kendisine selam ve hürmetlerini arzeder, daha sonra evlerine giderlerdi. (Ahmed, IV, 437-438)
– Ashab-ı kiram y Rasûlullah Efendimiz'e olan sonsuz muhabbet, tazim ve hürmetleri sebebiyle onun elinin, ağzının veya herhangi bir uzvunun dokunduğu şeylere tekrim ederlerdi. Hz. Osman ve İmran bin Husayn v derler ki:
"Rasûlullah r Efendimiz'e beyʻat ettiğim günden beri sağ elimi edeb yerime hiç dokundurmadım." (İbn-i Mace, Taharet, no: 311; Ahmed, IV, 439)
– Ashab-ı kiram y Rasûlullah r Efendimiz'e olan sonsuz muhabbet, tazim ve hürmetleri sebebiyle onun hatıralarını muhafaza eder, onlarla hayatında ve vefatından sonra teberrük ederlerdi.
Osman bin Abdullah'ın nakline göre Ümmü Seleme validemizin yanında, deve çanına benzer gümüş bir kap içinde Peygamber Efendimiz'in saç telleri vardı. İnsanlar hastalandıklarında bunlarla teberrük ederek Allah'tan şifa taleb ederlerdi. Bazen bir su kabının içine onları koyarlar ve o suyu içerler, bazen de onları sulu bir tekne içine daldırır sonra o suyun içine otururlardı. Böylece kendilerine şifa hasıl olurdu. Nitekim ailesi, Osman bin Abdullah'ı bu teberrük için defalarca Ümmü Seleme validemizin yanına göndermişlerdir. (Buharî, Libas, 66; Humeydî, el-Cemʻ beyne's-Sahîhayn, IV, 233; İbn-i Hacer, Fethü'l-Barî, X, 353; Aynî, Umdetü'l-Karî, X, 278-279; Kastallanî)
Ebû Musa el-Eşʻarî şöyle anlatır:
"Medîne-i Münevvere'ye geldiğimde Abdullah bin Selam t beni karşıladı ve:
«–Haydi, seni evime götüreyim de Rasûlullah r Efendimiz'in su içtiği bardaktan su içireyim, Efendimiz'in namaz kıldığı yerde namaz kılasın!» dedi.
Onunla beraber gittim, bana sevîk içirdi, hurma yedirdi ve mescidinde namaz kıldım." (Buharî, İʻtisam, 16; Menakıbu'l-Ensar, 18)
Abdullah bin Selam t Peygamber Efendimiz'i evine davet edip en güzel yerinde namaz kılmasını rica etmiş, sonra da orayı mescid edinmişti. Burada bahsedilen mescid Efendimiz'in o evde namaz kıldığı yerdir.
– Ashab-ı kiram, Rasûlullah r Efendimiz'den uzak kalmaya hiç dayanamazlardı. Birisi Efendimiz'i bir gün göremediğinde dışarı çıkıp onu görünceye kadar arardı. Rasûlullah r onlara herhangi bir isteği olup olmadığını sorduğunda kıyamet günü Efendimiz'in yakınında olmaktan başka bir şey istemezlerdi.
Zeyd bin Harise'nin ağabeyi Cebele şöyle anlatır:
"Rasûlullah Efendimiz'in yanına vardım:
«–Ey Allah'ın Rasûlü! Kardeşim Zeyd'i benimle birlikte gönder!» dedim. Allah Rasûlü -sallallahu aleyhi ve sellem-:
«–İşte kendisi burada. Eğer seninle gelmek isterse, ben ona manî olmam» buyurdu. Ancak Zeyd benim teklifimi reddederek:
«–Ey Allah'ın Rasûlü! Ben hiç kimseyi Sana tercih etmem?» dedi.
Daha sonra, kardeşim Zeyd'in görüşünün benimkinden daha isabetli ve üstün olduğunu gördüm." (Tirmizî, Menakıb, 39/3815)
Rasûlullah r Efendimiz, Hz. Ebû Bekir, Hz. Ömer ile birlikte Abdullah bin Mes'ûd t'ın yanına uğramışlardı. O namaz kılıyordu. Namazı bitirip dua etmeye başladı. Rasûlullah r üç defa:
"–İste! Ne istersen sana verilecek!" buyurdu. Abdullah'ın duasında şu cümleler de vardı:
اللّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ إِيمَانًا لَا يَرْتَدُّ وَنَعِيمًا لَا يَنْفَدُ وَمُرَافَقَةَ نَبِيِّكَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي أَعْلَى جَنَّةِ الْخُلْدِ
"Allah'ım, senden zayıflayıp yok olmayan bir iman, tükenmeyen bir nimet ve Huld cennetinin en yüksek mertebesinde Nebiyy-i Ekrem'in Hz. Muhammed Mustafa r Efendimiz ile birlikte olmayı istiyorum!"
PEYGAMBERİMİZİ HER KONUDA ÖRNEK ALMAK
Hz. Ömer hemen Abdullah'ın yanına varıp onu müjdelemek istedi ancak Hz. Ebu Bekir'in daha önce davrandığını gördü. Ona:
"–Bu davranışın kesin olarak ispat ediyor ki sen hep hayırda en önde koşan bir insansın!" dedi. (Ahmed, I, 445)
– Rasûlullah r Efendimiz'in yaşadığı evden daha yüksek bir yere çıkmak istemezlerdi.
Peygamber Efendimiz, Ebû Eyyûb el-Ensarî'nin evinin alt katında kalmayı istemişti. Ebû Eyyûb t bir gece endişeyle uyandı:
"–Peygamber r Efendimiz'in mübarek başı üzerinde yürüyoruz!" diye hayıflanarak ailesi ile birlikte iyice duvar diplerine sıkıştılar. O geceyi bu şekilde duvarın dibinde geçirdiler. Ertesi gün Efendimiz'in "aşağısı bizim için daha uygun" buyurmasına rağmen:
"–Sizin altında bulunduğunuz tavanın üstüne çıkamam" diyerek yer değiştiler.
Peygamber Efendimiz'e yemek götürürler, geri gelen tabakta Efendimiz'in parmak izlerini arar, oraları yiyerek teberrük ederlerdi. Bir gün Efendimiz'in yemeğe hiç dokunmadığını görünce dehşete kapılmış, acaba bir kusur mu işledim diye korkmuştu. Rasûlullah r sarımsaklı olduğu için yemediğini bildirince:
"–O haram mıdır ey Allah'ın Rasûlü?" diye sordu. Rasûlullah (s.a.v):
"–Hayır, ancak ondan hoşlanmıyorum" buyurdu.
Ebû Eyyûb el-Ensarî t:
"–Senin hoşlanmadığın şeyden ben de hoşlanmam" dedi ve bir daha sarımsak yemedi. (Müslim, Eşribe, 170-171; İbn-i Hişam, II, 116)
– Efendimiz'e ait eşyalara son derece tazim eder, onlara müşriklerin dokunmasını istemezlerdi:
Halid bin Velid içinde Efendimiz'in mübarek saç ve sakalı bulunan sarığı yere düştüğünde kafirlerin ona basmaması için kendisini düşmanın içine atmıştı. (Taberanî, Kebîr, IV, 122)
Ümmü Habîbe validemiz, babasının altından minderi çekmişti. (İbn-i Hişam, IV, 12-13)
Ebû Dücane Peygamber Efendimiz'in verdiği kılıçla çarpışırken Ebû Süfyan'ın karısı Hind ile karşılaştı. Efendimiz'in kılıcını müşrik bir kadının kanıyla kirletmeyeyim diye onu öldürmekten vazgeçti. (Hakim, III, 230-231; Heysemî, VI, 109)
– Peygamber Efendimiz'in meclisinde otururken sanki başlarının üzerinde kuş varmış da ses çıkarsalar veya kımıldasalar uçuverecekmiş gibi sükûnet ve huzur içinde durur, Efendimiz'i dinlerlerdi.
– Efendimiz'in yanında kesinlikle seslerini yükseltmezler, yüksek sesle konuşan olursa hemen onu îkaz edip sesini alçaltmasını söylerlerdi. Hz. Ebû Bekir, Hz. Ömer gibi büyük sahabiler bile Efendimiz'e bir şey söylerken sanki sır söylüyormuş gibi hafif sesle konuşurlardı.
– Vefat edeceğini anlayan sahabîler buna sevinir:
"–Ne mutlu bana, yarın sevgililerime kavuşacağım, Muhammed u'ın ve arkadaşlarının yanına gideceğim diye sevinç gözyaşları dökerlerdi.
– Bazı sahabîler Peygamber r Efendimiz'i her hatırladıklarında ağlar, konuşamaz hale gelirdi. Efendimiz'in evinin yanından geçerken ayrılık ateşine dayanamayarak yüzünü çevirir, Efendimiz'in evine bakamazdı.
Mesela Abdullah bin Ömer t Peygamber r Efendimiz'i ne zaman zikretse mutlaka ağlardı. (Darimî, I, 40; İbn-i Saʻd, IV, 168)
– Efendimiz'in sevdiği her şeyi sever, hoşlanmadığı şeyleri de sevmezlerdi:
Hazret-i Enes t anlatıyor:
"Bir terzi, Rasûlullah r'i hazırladığı bir yemeğe davet etti. Beraberinde ben de gittim. (Ev sahibi sofraya) arpa ekmeği, içerisinde kabak bulunan bir çorba ve kadid (kurutulmuş et) getirdi. Ben, Rasûlullah r'in tabaktaki kabakları özellikle seçip yediğini gördüm. O günden beri kabağı sevmeye devam ediyorum.[1] O günden beri benim için yemek yapılıp da içine kabak koyma imkanı olduğu müddetçe mutlaka yemeğe kabak koydururum." (Müslim, Eşribe 144-145)
Bir sahabî oğluyla birlikte Efendimiz'e beyʻat etmek için gitmişlerdi. Efendimiz'in gömleğinin düğmeleri açıktı.
Daha sonra o baba ve oğlu gömleğinin düğmeleri kapalı olarak gören bir Allah'ın kulu olmadı. Sıcak soğuk demez devamlı, Efendimiz'i gördükleri üzere gömleklerinin düğmeleri açık gezer, kesinlikle kapatmazlardı. (Ahmed, VI, 210)
– Hafız, fakîh, ehl-i Hicaz ve Şam'ın imamı olan İmam Zührî, insanların en sakini ve en îtidal üzere bulunanı idi. Ancak yanında Rasûlullah r zikredildiğinde kendinden geçer sanki sen onu o da seni tanımıyormuş gibi bir hal alırdı. (Kadî Iyaz, Şifa, II, 597-598)
ü Selef-i salihîn abdestsiz hadis rivayet etmeyi çirkin görürlerdi. Aʻmeş hadis rivayet etmek istediğinde abdest alma imkanı bulamazsa teyemmüm ederdi. (Kadî Iyaz, Şifa, II, 601-604)
Said bin Müseyyeb -rahmetullahi aleyh- hasta yatağında yatarken kendisine hadis-i şerif sorulunca hemen kalkmış, gerekli hazırlıkları yaptıktan sonra hadis-i şerif nakletmiştir.
– Teslimiyette zirve idiler:
Ebû Saîd el-Hudrî şöyle anlatır:
Rasûlullah r ashabına namaz kıldırırken mestlerini çıkarıp sol tarafına koydu. Bütün sahabiler de aynı şeyi yaptılar. Namaz bitince Efendimiz niçin öyle yaptıklarını sorunca:
"–Sizin çıkardığınızı gördük biz de çıkardık…" dediler. (Ahmed, III, 20, 92)
