Hicri yılbaşına az bir süre kala vatandaşlar Hicri yılbaşı ne zaman? Hicri yeni yılda okunacak dualar nelerdir? gibi soruların yanıtını araştırıyor. İşte hicri yılbaşı hakkında bilinmesi gereken detaylar...
HİCRİ YILBAŞI NE ZAMAN? : 31 Ağustos Cumartesi
HİCRİ YILBAŞI OKUNACAK DUALAR NELERDİR?
Hz Muhammed,(s.a.v) Safer ayının 27. günü Hz Ebubekir ile birlikte Medine'ye hicret etmek üzere Mekke'den ayrılmış, 4 gece Sevr Mağarası'nda kalmış. 1 Rebiülevvel Pazartesi günü Sevr Mağarasından Medine'ye doğru yola çıkmışlardır. 8 Rebiülevvel / 20 Eylül 622 Pazartesi günü Kuba köyüne gelmiş. Burada Kuba Mescidi'ni inşa etmiş ve 12 Rebiülevvel Cuma günü Medine'ye doğru hareket etmişlerdir.
Hz Ömer zamanında Hicretin 17. yılında alınan bir kararla Hicretin olduğu sene Hicri Takvimin 1. yılı ve o yılın Muharrem ayı da Hicri Kameri takvimin yılbaşısı kabul edilmek suretiyle, o yıl 1 Muharrem'in rastladığı 16 Temmuz 622 tarihi de Hicri Kameri Takvimin başlangıcı olarak kabul edilmiştir. Uygulamada Hicri Takvim olarak bu bilinmektedir. İslam ülkelerinde kullanılan Hicri takvim Muhammed'in M.S. 622'de Mekke'den Medine'ye hicretiyle başlar. Hicri - Kameri takvim, ayın dünyanın etrafında dönüşüne göre tanımlanır. Bir yıl Muharrem, Safer, Rebiülevvel, Rebiülahir, Cemaziyelevvel, Cemaziyelahir, Recep, Şaban, Ramazan, Şevval, Zilkade ve Zilhicce adı verilen 12 aydan oluşur. Her bir Kameri ay yaklaşık 29.5 gün sürer ve bir Kameri yıl 354 gün olarak elde edilir. Bu nedenle Kameri takvimde 6 adet 29 günlük 6 adet 30 günlük ay bulunur. Hangi ayların 29 ya da 30 gün süreceği ayın fazı göz önünde bulundurularak Şeyh ül İslam tarafından belirlenir.
Ancak gerçek Kameri ay 29.5 günden 44 dakika 3 saniye daha uzun olduğundan 12 Kameri ayın belirlediği 354 günlük kuramsal Kameri yıldan 8 saat 48 dakika 36 saniye daha uzundur. 30 yılda bu hata 11 gün 0 saat 18 dakika 0 saniye olacağından eşzamanlılığı sağlamak için 30 yıl boyunca 19 adet 354 gün süreli ve 11 adet 355 gün süreli sene oluşturulur. 355 günlük seneler son aya bir gün ilave edilerek gerçeklenir. Böylece eşzamanlık sağlanır ve ancak 2400 senede bir takvime tekrar 1 gün ilave etmek gerekir.
Kameri yılın ortalama süresi günlerin yıllara göre dağılımından (19x354+11 x 355) / 30=354 gün 8 saat 48 dakika olarak hesaplanır. Bugün kullanılan güneş yılı yaklaşık 365 gün 5 saat 48 dakika olduğundan Kameri yıl güneş yılından yaklaşık 10 gün 21 saat daha kısadır. Buna göre, 1 Kameri yıl güneş yılının 0.9702 katına, 1 güneş yılı Kameri yılın 1.0307 katına karşı düşer. Ayrıca hicret 15 Temmuz 622'de gerçekleştiğinden, kameri takvimin miladi takvimine göre 621.536 yıl kadar faz farkı bulunur. Eğer örneğin 1 Ocak 1993'ün hicri takvimdeki karşılığını bulmak istersek yukarıdaki değerlerden (1992-621.536) x l.0307=1412.5372 buluruz. Hicri takvime göre 1412 yıl geçmiş olduğundan bu tarih hicri 1413 yılına karşı düşer.
Hicri takvimin haricinde Osmanlı İmparatorluğunda 1678'den sonra maliye ile ilgili işlerde Rumi takvim de kullanılmaya başlanmıştır. Mali yılın başlangıcı 1 Mart olarak kabul edilir. Rumi yıl 365 gün olup güneş yılına karşı düşen miladi seneyle eş uzunluktadır. Rumi sene her 33 yılda 354 gün olan hicri seneyi bir yıl geçer. Bu farkı gidermek için Rumi seneden her 33 yılda bir hicret yılı düşülür; buna sıvış senesi denir. Her iki takvim arasında ayrıca 13 günlük bir fark bulunur. Ayrıca Rumi sene miladi 584'te başlatıldığından Rumi seneyi bulmak için Miladi seneden 584 çıkarmak gerekir. Aylar Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Teşrini-evvel, Teşrini-sani, Kanuni-evvel, Kanuni-sani, Şubat olarak adlandırılır. Örneğin Miladi 1 Ocak 1993 tarihi Rumi 19 Kanuni-evvel 1408 tarihine karşı düşer.
Osmanlı İmparatorluğunin sonuna kadar mali işlemlerde kullanılan Rumi sene 1925'te Miladi takvim yılının kabul edilmesi üzerine terk edilmiştir.
Bismi'llahi'r-rahmani'r-rahîm
"Ve salla'llahü 'ala seyyidina Muhammedin ve alihî ve sahbihî ve sellim. Allahümme ma'amiltü fi hazihi's-seneti mimma neheytenî anhü felem etüb minhü velem terdahü ve nesîtühû velem tensehu ve halimte aleyye fîhi ba'de cür'etî 'ala ma'sıyetike fe innî estağfiruke fa'ğfirlî ma 'amiltü fîha mimma terdahü ve ve'adtenî aleyhi's-sevabe fees'elüke. Allahümme ya kerîmü ya ze'l-celali ve'l-ikram. En-tetekabbelehû minnî vela takta' racaî minke ya kerîm. Ve salla'llahü 'ala seyyidina Muhammedin ve alihî ve sahbihî ve sellim."
HİCRİ YILBAŞI DUASI MEALİ
Rahman ve Rahîm olan Allah'ın adıyla.. Hamd, alemlerin rabbi olan Allah'a mahsustur. Salat ü selam da Pey-aamber Efendimize, ehl-i beytine ve bütün ashabına olsun. Ey Rabbim, sen ebedî, ezelî, hayy, kerîm, hannan, mennansın. Bu gelen, yeni bir yıldır. Ya Rabbi, kovulmuş şeytanın şerrinden bu yıl muhafaza olmayı istiyorum. Ve içimde, bana kötülüğü emreden nefsimle mücadelemde senden yardım diliyorum. Beni sana yaklaştıracak meşguliyetleri bana nasîb et, ey celal ve ikram sahibi Rabbim. Rahmetinle, ey Merhametlilerin en merhametlisi... Efendimiz Muhammed-sallallahu aleyhi ve sellem-'e, onun aline, ashabına ve bütün ehl-i beytine salat olsun..
İşte bu yeni yıldır ki, ben, bu yıl boyunca, huzûrundan kovulmuş şeytandan korumanı ve daima kötülüğü emreden nefsime galip olmam için yardımını ve beni Sana yaklaştıran işlerle meşgûl olmamı Senden dilerim ey celal ve ikram sahibi Allahım. Ey merhametlilerin en merhametlisi, rahmetinle muamele eyle. [Sonunda tekrar salevat-ı şerîfe var]."
"Nüzhetü'l-mecalis" kitabında [I, 156] bildirildiğine göre bir kimse böyle derse, şeytan: "Biz bu kişiden ümîdi kestik" der ve Allahü teala ona, kendisini sene boyunca koruyacak iki melek görevlendirir.
HİCRİ YILBAŞI DUASI TÜRKÇE OKUNUŞU
Peygamber Efendimiz bir hadîs-i şerîfinde buyurdu ki: "Bir kimse, Muharrem ayının ilk günü [ya'nî hicrî yılbaşında], aşağıdaki duayı 3 defa okursa, Allahü teala o kimseyi, gelecek Muharrem ayına kadar bütün belalardan emîn kılar."
"Bismillahirrahmanirrahîm. Elhamdü lillahi Rabbil-alemîn. Ves-salatü ves-selamü ala seyyidina Muhammedin ve ala alihî ve sahbihî ecmaîn. Allahümme Entel-Ebediyyül-Kadîm. El-Hayyül-Kerîm. El-Hannanül-Mennan. Ve hazihî senetün cedîdetün, es'elüke fîhel'ısmete mineş-şeytanir-racîm, vel-avne ala hazihin-nefsil-emmareti bis-sûi vel-iştigale bima yukarribünî ileyke, ya zel-celali vel-ikram, bi-rahmetike ya erhamer-rahimîn. Ve sallallahü ve selleme ala seyyidina ve nebiyyina Muhammedin ve ala alihî ve sahbihî ve Ehli beytihî ecmaîn."
RAMAZAN'DAN SONRA EN FAZİLETLİ ORUÇ MUHARREM ORUCUDUR
Tevbe sûresinin, 36. ayet-i kerîmesinde (mealen):
"Muhakkak ki, Allahü Teala katında ayların sayısı, gökleri ve yeri yarattığı günki yazılan Allah yazısında on ikidir. Bunlardan dördü haram olanlardır... " buyrulmuştur.
Bu aylar Zilkade, Zilhicce, Muharrem ve Receb aylarıdır. Bunlara eşhuru hurum (haram, hürmetli aylar) denilir.
Bu aylarda yapılan isyanın günahı diğerlerinden daha büyük, ibadetin sevabı diğerlerinden daha çok olduğundan öbür aylardan daha fazla hürmet edilmesi lazım gelir. Peygamber Efendimiz (s.a.v.) "Muharrem ayından bir gün oruç tutan kimseye, bir gününe karşılık otuz günlük sevab vardır." buyurmuştur. Bir başka hadîs-i şerîfte: "...Ramazan orucundan sonra oruçların en faziletlisi Muharrem ayında tutulan oruçtur." buyurulmuştur.
MUHARREM AYININ 9. VE 10. GECELERİNİNİ NASIL DEĞERLENDİRMELİ?
Muharrem ayının 9. ve 10. geceleri birer tesbih namazı kılmalıdır. Yine 9. ve 10. geceleri teheccüd vaktinde Allah rızası için 4 rek'at namaz kılınır. Her rek'atte Fatiha-i şerîfeden sonra 50'şer İhlas-ı şerîf okunur.
Bu günlerde Hatm-i Enbiya'ya devam etmelidir. Bilhassa 9. günü akşamı, (yani 10. gecesi) Hatm-i Enbiya yapılması çok fazîletlidir. Muharrem ayı içerisinde mümkün olduğu kadar çok istiğfar etmelidir. (Dua ve İbadetler, Fazilet Neşriyat)
Muharrem ayının onuncu (Âşûra) günü, önceki bir gün yahut sonraki bir gün ile birlikte oruç tutmak sünnettir. Yalnız Âşûra günü oruç tutmak tenzîhen mekruhtur. Hadîs-i şerîfte, "Âşûra orucunu tutunuz ve ona dokuzuncu yahut on birinci günü ilave ederek Yahûdilere muhalefet ediniz, onlara benzemeyiniz." buyurulmuştur. (Nîmet-i İslam)
