Öfke mi? Üzüntü mü?

Rahatsız olmak mı? Sinirlenmek mi?

Aşk mı? Arzu mu?

Heyecan arayışı mı? Beğenilme isteği mi?

İnsan doğduğu andan itibaren duygularla yaşar. Ama bu duyguları fark etmek, adlandırmak ve sağlıklı şekilde ifade etmek ne yazık ki doğuştan gelen bir beceri değildir.

İşte buna tam olarak duygu okuryazarlığı denilir…

Yani hem kendi duygularını hem de başkalarının duygularını anlayabilme, ifade edebilme ve yönetebilme yeteneği… Kaçımızda bu yetenek var? Ya da kaçımız bu beceriyi gerçekten önemsiyor?

Araştırmalar gösteriyor ki duygu okuryazarlığı yüksek olan çocuklar daha güçlü ilişkiler kuruyor, zorbalığa daha az maruz kalıyor ve okul başarısı da artıyor. Peki aileler bu beceriyi nasıl destekliyor? Üzgünüm ama şu an toplumda bırakın bunun desteklenmesini öncelikle yetişkinler olarak bizler bile bu beceriye sahip değiliz. Eh kişi de kendinde olmayanı bir diğerine nasıl aktarsın?(!)

Ben buraya çocuğunuz için birkaç not düşeyim de belki yetişkin olarak kendinize yönelik de çıkarımlar sağlayabilir. (Kızım-Gelinim misali…)

1.⁠ ⁠Duygularınızın Adını Koyun

Çocuklara duyguların ismini öğretmek çok kıymetli. “Oyun bozulduğunda öfkelendin, fark ettim.” gibi cümleler çocuğun duygu sözlüğünü geliştirir.

2.⁠ ⁠Model Olun

Ebeveynin kendi duygusunu ifade etmesi, çocuğa örnek olur. “Bugün kaygılı hissediyorum, biraz nefes alarak sakinleşeceğim.” gibi paylaşımlar hem normalleştirici hem öğreticidir. (Eşler arasında da “Sen zaten… ” cümlesiyle başlamak yerine hissettiğinizi söylemeyi deneyebilirsiniz)

3.⁠ ⁠Duyguları Bastırmayın

Kıskançlık, üzüntü, öfke… Hepsi insani duygular. Çocuğa “Bunu hissetmen çok normal.” diyebilmek, duyguyu inkâr yerine kabul etmeyi öğretir.

4.⁠ ⁠Paylaşım Alanı Açın

Gün sonunda “Bugün seni en çok ne mutlu etti?” diye sormak, duygu paylaşımını teşvik eder. Basit ama etkili bir yöntemdir (Tabii bunun için aile saati, sohbet saati gibi çocukla göz teması kurarak sohbet ettiğiniz bir zaman dilimi olmalı).

Sonuç olarak duygu okuryazarlığı, çocuklara kazandırabileceğimiz en önemli yaşam becerilerinden biridir. Çünkü duygularını tanıyabilen bir çocuk hem kendine hem çevresine daha şefkatli olur. Öyleyse Yunus Emre’nin şiirini hatırlayalım: İlim ilim ilmektir, ilim kendini bilmektir…