İstanbul Edirnekapı Şehitliği adeta açık bir kütüphane gibi. Orada şehitlerimizin yanında bu ülkeye hizmet etmiş âlimler, bilim adamları, sanatçılar, devlet adamları da var. İşte bugün bizde Hüseyin Vassaf Efendi’ye rast geldik ve onu dilimizin döndüğünce aktarmaya çalışacağız. 8 Mart 1872’de İstanbul Aksaray’da doğan Hüseyin Vassaf Efendi, sadece bir İslam âlimi ve tasavvuf öğretmeni değil, aynı zamanda Osmanlı dönemi sûfî kültürünün önemli temsilcilerinden biridir. Babası Ürgüplü Hacı Osman Efendi, annesi Fatma Emsâl Hanındır. Ailesinin etkisiyle daha genç yaşlardan itibaren derin bir dini eğitim alan Hüseyin Vassaf Efendi, tasavvufa olan ilgisi nedeniyle birçok dergâhta eğitim görüp, kendi içsel yolculuğunu şekillendirmiştir. Hüseyin Vassaf, Şeyh Esad Erbilî’nin vefatı üzerine o kadar üzülmüştür ki, 40 gün boyunca inzivaya çekilmiş ve bu sürede sadece Mesnevî okumuştur. Bu hadiseyi kendi günlüklerinde anlatır.

EĞİTİMİ VE TASAVVUFÎ YOLU

Hüseyin Vassaf Efendi, medrese eğitimi almış ve dönemin önde gelen âlimlerinden dersler görmüştür. Onun hayatındaki en belirgin özellik, tasavvufî yolculuğudur. Nakşibendî ve Mevlevî tarikatlarına intisap eden Hüseyin Vassaf, özellikle Hüsâmeddin Uşşâkî Dergâhı şeyhi Mustafa Hilmi Efendi’nin yanında seyr ü sülûk görmüş ve tasavvufî birikimini derinleştirmiştir. 1925’te Mustafa Hilmi Efendi’nin vefatının ardından, onun halifelerinden Mehmed İzzet Safiyullah Efendi tarafından şeyh olarak atanmıştır. Sefîne-i Evliyâ,  Gülzâr-ı Aşk, Divan-ı Vassaf, onun tasavvufi duygu ve düşüncelerini yansıtan eserleridir. 1929’da İstanbul’da vefat etti. Hüseyin Vassaf Efendi’nin Sefîne-i Evliyâ adlı eseri, müellif hattıyla yazılmış ve beş cilt olarak Süleymaniye Kütüphanesi’nde tek nüsha olarak bulunmaktadır. Bu eser, tarikatlar ansiklopedisi olarak kabul edilecek değere sahip olup, 20 yıl süren bir yazım sürecinin sonucudur. Hüseyin Vassaf Efendi, tasavvuf alanındaki derin bilgisi ve eserleriyle hem Osmanlı hem de Cumhuriyet dönemi tasavvuf araştırmacıları için kıymetli bir figür olmaya devam etmektedir.