Yatırımları desteklemek üzere 30.05.2025 tarih ve 32915 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 29.05.2025 tarih ve 9903 Sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ile Yeni Teşvik Sistemi yürürlüğe girdi.
Bu Karar ile 2012/3305 sayılı Karar ile bazı istisnai durumlar hariç olmak üzere diğer kararlar yürürlükten kaldırıldı.
Yeni Teşvik Sisteminden (YTS) Satır Başları
Yeni yatırım teşvik sistemi proje odaklı esaslar üzerine oturtulmuş. YTS, “Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi” ve “Sektörel Teşvik Sistemi” ile “Bölgesel Teşvikler”den oluşuyor.
Önceki kararlarda benimsenen vergi istisnaları ile SGK prim destekleri devam ettirilmekle beraber % 90 oranına kadar uygulanan vergi indirimi oranı düşürülmüş. (Yeni kararda en yüksek vergi indirimi oranı % 50 olarak öngörülmüş)
Ayrıca vergi indiriminde faiz veya kâr payı desteği ve makine desteği ödemelerinin sabit yatırım tutarından düşülmesi, “Hedef Yatırımların” vergi indiriminden yararlanmaması gibi kısıtlamalara gidilmiş.
Yeni kararda makine desteği adı altında % 25 oranında nakit destek kararlaştırılmış.
Diğer taraftan; faiz veya kâr payı desteği tutarları esas itibariyle artırıldığı gibi her yıl yeniden değerleme oranında güncellenmesi benimsenmiş.
Tamamlanmış olup vizesi yapılmış teşvikli yatırım kıymetlerinin serbestçe devir edilmesi için geçmesi gereken süre 2 yıla indirilmiş. Bu süre önceki teşvikli yatırımlarda 5 yıl olarak benimsenmişti.
Önceki Kararların uygulamasında eski teşvik belgeleri yeni karar esaslarından yararlandırılmıştı. Ancak YTS’de bu gelenek terk edilerek önceki kararlara göre alınmış olan teşvik belgeleri yararlandırılmamış. Bununla birlikte, Kararın yürürlük tarihinden önce yapılan teşvik belgesi müracaatları başvurulan tarihte geçerli olan Karar kapsamında değerlendirilebiliyor. Yatırımcılar, lehe hükümler olması halinde yeni sistem kapsamında değerlendirilmeyi talep edebilirler.
Önemli bir değişiklik KV Kanunu madde 32/A kapsamında uygulanan İndirimli Kurumlar Vergisi uygulamasında yapılarak Yatırıma Katkı Oranları azaltılmış, en yüksek YKO Teknoloji Hamlesi ve Yerel Kalkınma Hamlesi kapsamındaki yatırımlar için %50 olarak öngörülmüş.
Kullanılmış makine, kullanılmış komple tesis, devir, satış, kiralama, sat-geri kirala gibi izin gerektiren işlemlerde kısıtlamalara gidilmiş.
YTS Kararı, süreli olarak benimsenmiş olup; 31.12.2030 tarihine kadar yapılacak müracaatların bu Karar kapsamında değerlendirilmesi öngörülmüş. Ancak 2030 geldiğinde bu Kararın esneyeceği ve günün şartlarına uyumlaştırılacağı kaçınılmaz.
Yeni Teşvik Sistemi Neyi Öngörüyor; Ne Olmalıydı
2016 yılından bu yana farklı tarihlerde köşemde yaklaşık 12 yazı kaleme almış; Türkiye’nin yeni bir teşvik sistemine ihtiyacı olduğunu, yapılacak yeni teşvik sisteminde sektörel, teknolojik ve proje bazlı bir teşvik sistemi geliştirilmesi gerektiğini, bu bağlamda Türkiye’nin tamamının 6.bölge kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini, bu yatırımlar harici girişimlerin genel teşvik kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini, sektörel, teknolojik ve proje bazlı bir teşvik sistemi geliştirilirken hem ihracatı artırmak hem ithalatı azaltmak yönleriyle geliştirilmesi gerektiğini paylaşmıştım.
Bu süreçte “Süper Teşvik Programı” ile “Cazibe Programı” kapsamında bazı teşvik uygulamaları oldu, ancak bu uygulamalar çok yetersizdi kısıtlıydı.
On yıl gecikmeli de olsa Yeni Teşvik Sistemi 2025’in Mayıs’ında girdi.
YTS’ye genel bakıldığında daha ziyade ihracatı artırmaya dönük yatırımları ön plana çıkardığı görülüyor. Bu yönüyle ithal ikame özellikli yatırımları ayrı bir “başlıkta” değerlendirerek ve benimseyerek müşahhas hale getirmeliydi.
Zira Türkiye Ekonomisinin geleneksel yapısal sorunu olan “Dış Ticaret Açığının” fazlaya dönüşmesi için ihracatı artırmak bir çözüm kanadı. Ancak diğer çözüm kanadı fonksiyonu ise ithalatı azaltmak. Dolayısıyla ithal ikame yatırımların da YTS’de başlı başına değerlendirilmesi ve karara bağlanması gerekir idi. Çünkü yatırımcı tek başına ülkenin tamamını disipline ederek ithal ikame yatırım projeksiyonu çizemez. Bunu ancak Devlet aklı ve Basireti öngörerek disipline edebilir.
